W ostatnich tygodniach na Facebooku sporą popularność zdobył artykuł, w którym jego autor twierdzi, że odkrywca zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) przyznał, iż jest to choroba fikcyjna, która nie istnieje. Warto na wstępie podkreślić, że sformułowanie ,,choroba” w odniesieniu do ADHD jest niewłaściwe, ponieważ mówiąc o ADHD mówimy o zaburzeniu. 

Pierwotnie, artykuł z tymi sensacyjnymi informacjami został opublikowany na blogu popularyzującym teorie spiskowe zatytułowanym „Jarek Kefir Bez Cenzury” 16 czerwca 2013 roku.

Pomimo tego, że artykuł liczy już ponad 6 lat, zyskał on „drugie życie” w ostatnich tygodniach na Facebooku. 29 września został udostępniony przez facebookowy profil bloga:

www.facebook.com

Profil ten ma obecnie ponad 39 tysięcy polubień. Post zyskał niemal 6 tysięcy udostępnień i ponad 250 reakcji. W komentarzach czytamy (pisownia oryginalna):

 A takie modne kiedyś było właśnie. Dziś jest czad na aspergera i autyzm! Jak dziecko nie umie się skupić na lekcji to ma niepełnosprawnosc intelektualna lekka !!!!!! Boże słuchać się tego nie da!!!!!!!

Czego się nie wymyśli dla pieniędzy. Większość chorób jest wymyślona jak i specjalizacje lekarzy. Wszystko dla pieniędzy, a człowiek to całość, a nie wątroba, nerki , serce i inne. Każdy lekarz chce leczyć swoje.

Nic nowego. Przecież wszystkie choroby są wymyślone by straszyć ludzi i zarabiać na nich.

Dzień później po udostępnieniu tego artykułu na Facebookowym profilu bloga, udostępnił go profil Globalna Świadomość (ponad 66 tysięcy polubień profilu).

Komentarze na Globalnej Świadomości były zbliżone w swoim wydźwięku. Również tam kwestionowano nie tylko ADHD, ale także i inne zaburzenia oraz choroby, rzekomo „wymyślane” na potrzeby zysków, które czerpią koncerty farmaceutyczne ze sprzedaży leków:

Teraz mnóstwo jest wymyślonych chorób, to choroby są wysmyślane na potrzebę sprzedaży/zbytu danego leku, zamiast lek na potrzebę wyleczenia danej choroby. Już nie wspominając o tej bujdzie chorób przewlekłych, tego też kiedyś nie było…

Wiele chorob jest kreowanych na potrzeby farmacji….

święta prawda, nie ma i nigdy nie było czegoś takiego jak ADHD

Post został także udostępniony w grupie Stop aferzystom i oszustom Polski, gdzie uzyskał kolejne 183 udostępnienia.

Tytuł artykułu na blogu brzmi: ,, Odkrywca ADHD przyznaje, że to fikcyjna choroba. W rezultacie tego odkrycia, miliony dzieci zażywają niebezpieczne psychotropy.’’

Autor artykułu przytacza słowa dr Leona Eisenberga z artykułu der Spiegel z 2 lutego 2012 r., w którym przytoczono słowa naukowca z wywiadu z 2009 r., którego udzielił na kilka miesięcy przed swoją śmiercią. Eisenberg powiedział wówczas, że ADHD jest zaburzeniem fikcyjnym. Autor artykułu sugeruje, że Eisenberg wymyślił ADHD w celach finansowych, aby mógł zarabiać na tym przemysł farmaceutyczny: 

Po co „tworzyć” chorobę? Jak pokazuje przykład chociażby nowotworu – na chorobie można całkiem nieźle zarobić. Najpopularniejszym sposobem „leczenia” ADHD jest farmakoterapia z lekiem Ritalin na czele. Tylko w samych Niemczech sprzedaż leków na ADHD wzrosła z 34 kg (w 1993 roku), do 1760 kg (w 2011 roku) – co oznacza 51 krotny wzrost sprzedaży (!). W Stanach Zjednoczonych co dziesiąty  chłopiec wśród dziesięciolatków codziennie zażywa leki na ADHD. A jest to tendencja rosnąca. 

Jako źródło pod koniec artykułu autor wskazał portal samouzdrawianie.pl. Otwierając link znajdujemy niemal taki sam artykuł. Ten portal jako źródło pod koniec artykułu wskazuje rzekomy artykuł pod nazwą ,,Inventor of ADHD: ADHD is a fictitious disease’’. Kiedy jednak otworzymy ten link wyświetla się artykuł Zeit Fragen w języku niemieckim niemający nic wspólnego z ADHD oraz wypowiedzią Leona Eisenberga. 

Czy Leon Eisenberg powiedział, że ADHD jest zaburzeniem fikcyjnym, w tym znaczeniu, że nie istnieje i najzwyczajniej zostało zmyślone? 

W lutym 2012 roku dziennik Der Spiegel opublikował artykuł dotyczący coraz większej ilości dzieci z ADHD. Poddano w nim wątpliwość, czy aby na pewno każde dziecko, u którego zdiagnozowano ADHD cierpi na to zaburzenie. W artykule przytoczono słowa dr Eisenberga z wywiadu, którego ten udzielił w 2009 r., kilka miesięcy przed swoją śmiercią. Poniżej cytujemy fragment tego artykułu przetłumaczony na j. polski, w którym cytowane są słowa Eisenberga: 

Jeden na dziesięciu dziesięcioletnich chłopców już codziennie przyjmuje lek na ADHD. Ale naukowy ojciec ADHD śledził eksplozję recept z rosnącym przerażeniem. Leon Eisenberg przejął zarządzanie psychiatrią w prestiżowym Massachusetts General Hospital w Bostonie i stał się jednym z najbardziej znanych psychiatrów na świecie. W swoim ostatnim wywiadzie, siedem miesięcy przed śmiercią z powodu raka prostaty w wieku 87 lat, zdystansował się od swojej młodzieńczej niedyskrecji. Wysoki, szczupły mężczyzna w okularach i szelkach otworzył drzwi swojego mieszkania na Harvard Square w 2009 roku, zaprosił mnie do kuchennego stołu i nalał kawy. Powiedział, że nigdy nie pomyślałby, że jego odkrycie stanie się kiedyś tak popularne. „ADHD jest doskonałym przykładem sfabrykowanego zaburzenia”, powiedział Eisenberg. „Genetyczne predyspozycje do ADHD są całkowicie przereklamowane”. Zamiast tego, psychiatrzy dziecięcy powinni dokładniej określić przyczyny psychospołeczne, które mogą prowadzić do problemów behawioralnych, powiedział Eisenberg. Czy są kłótnie z rodzicami, czy są problemy w rodzinie? Takie pytania są ważne, ale zajmują dużo czasu, powiedział Eisenberg, dodając z westchnieniem: „Bardzo szybko można jednak przepisać na to pigułkę”.

W powyższym fragmencie widzimy, że Eisenberg rzeczywiście użył sformułowania, że ADHD jest zaburzeniem sfabrykowanym (fikcyjnym). Dodał jednak, że ,,genetyczne predyspozycje do ADHD są całkowicie przereklamowane’’ oraz że psychiatrzy dziecięcy powinni dokładniej określić przyczyny psychospołeczne, które mogą prowadzić do problemów behawioralnych, zamiast od razu przepisywać tabletki na ADHD.  

Gdy spojrzymy więc na całość jego wypowiedzi, a nie tylko jedno zdanie wyrwane z kontekstu, możemy dostrzec, że Eisenberg użył sformułowania, że ADHD jest zaburzeniem fikcyjnym mając na myśli, że psychiatrzy diagnozują je u dzieci zdecydowanie zbyt często, nie dokonując odpowiednich badań i nie określając dokładniej przyczyn psychospołecznych. Eisenberg mówiąc to nie miał na myśli, że to zaburzenie nie istnieje i zostało zmyślone. Sformułowanie ,,fikcyjne’’ zostało użyte przez niego w tym kontekście w cudzysłowie. 

Kim był Leon Eisenberg?

Dr Leon Eisenberg był wybitną postacią w dziedzinie psychiatrii dziecięcej, która w latach 50. i 60. prowadziła badania medyczne dziećmi z problemami rozwojowymi, w tym niektóre z pierwszych rygorystycznych badań nad autyzmem i zaburzeniem deficytu uwagi. Jak możemy przeczytać w British Medical Journal (BMJ):

Dr Eisenberg przekształcił psychiatrę dziecięcą, popierając badania nad problemami rozwojowymi. Na początku swojej kariery medycznej, w połowie lat pięćdziesiątych, Leon Eisenberg zafascynował się dziecięcym umysłem. Chcąc dowiedzieć się więcej, uwolnił się z kajdan Freudowskiego dogmatu psychoanalitycznego, który dominował w tym czasie w psychiatrii dziecięcej, aby przeprowadzić przełomowe badania biologiczne nad problemami rozwojowymi dzieciństwa. Badanie obejmowało pierwsze badania kliniczne leków w psychiatrii dziecięcej. Bezpośrednie zaangażowanie Eisenberga jako badacza psychiatrii dziecięcej zakończyło się w 1967 r., kiedy przeniósł się do Harvard Medical School jako szef psychiatrii w Massachusetts General Hospital.

Leon Eisenberg zmarł w 2009 r. w wieku 87 lat. Jest uważany za odkrywcę ADHD, choć nie jest to do końca prawdą. Faktycznym odkrywcą ADHD jest lekarz Alexander Crichton, który opisał wszystkie istotne cechy ADHD w pracy z 1798 r. zatytułowanej ,,Mental Restlessness’’