Wykorzystywanie osób publicznych i ich tożsamości w mediach społecznościowych jest nagminną praktyką, która łamie zasady funkcjonowania serwisów i prowadzi do siania dezinformacji. Część użytkowników, z uwagi na brak umiejętności weryfikacji, wierzy w przekaz, który otrzymuje. Jednym ze sposobów manipulowania odbiorcami są fałszywe tweety, które regularnie weryfikujemy w naszych analizach.

11 lutego jeden z użytkowników Facebooka opublikował post, do którego załączył zrzut ekranu z Twittera. Widzimy na nim profil nazywający się „Jacek Kurski PL”. W treści tweeta czytamy: „Pragnę podziękować wszystkim widzom, którzy wybrali dzisiaj kanały Telewizji Polskiej. Na naszych antenach mogą Państwo obejrzeć rzetelną publicystykę, prawdziwe i obiektywne informacje oraz rozrywkę na najwyższym poziomie. Nie będzie dzisiaj PIK-ów, żeby nie dobijać konkurencji”.

Źródło: www.facebook.com

Post zebrał ponad 100 komentarzy, wśród których przeważały negatywne głosy w stosunku do prezesa TVP (pisownia oryginalna): „Jest Pan dnem. A Pańska kurwizja jest dnem tego dna”, „Ten to ma czelnosc …wazelina mu juz kapie z uszu i nosa jak wyciaga ten wstretny łeb z d….. prezeska przystojnego inaczej” czy „Pan Kurski i rzetelna publicystyka?! Dowcip roku!”.

Jak było w rzeczywistości?

Tweet został opublikowany z konta, które tymczasowo podszywało się pod Jacka Kurskiego, prezesa TVP. Jak to sprawdzić? Pierwsza rzecz, która powinna zwrócić naszą uwagę, to adres profilu. Nazywa się on @adi_RZ. Gdy wpiszemy tę nazwę w Google, znajdziemy twitterowy profil, na którym 10 lutego opublikowano widocznego na obrazku wyżej tweeta. Aktualnie użytkownik wrócił do swojej oryginalnej nazwy:

https://twitter.com/adi__RZ/status/1359485267351060481

Poza tym jednym tweetem @adi_RZ opublikował wiele innych treści. Przeglądając je, można dojść do wniosku, że celem użytkownika było naśladowanie konta prezesa TVP:

https://twitter.com/adi__RZ/status/1359485949139378177

https://twitter.com/adi__RZ/status/1359493371769847811

Sam autor dezinformacji pochwalił się na swoim profilu, że jego tweety podał dalej m.in. polityk PiS Dominik Tarczyński:

https://twitter.com/adi__RZ/status/1359551018518872065

Autentyczne konto Jacka Kurskiego

W celu sprawdzenia, czy konto, z którego zostały opublikowane tweety, jest prawdziwe, warto skorzystać z wyszukiwarki Google. W wynikach wyszukiwania pojawia się prawdziwy profil Jacka Kurskiego @KurskiPL. Co prawda nie ma on znacznika konta zweryfikowanego, ale po ilości obserwujących, dacie założenia czy treści tweetów możemy stwierdzić, że jest to oficjalny profil prezesa TVP.

Tweets by KurskiPL

Warto również zwrócić uwagę, że na fałszywe konto dały się nabrać inne wiarygodne źródła, jak portal fact-checkingowy AFP Sprawdzam.

Tło dezinformacji

10 lutego 2021 roku odbył się protest mediów nazwany „Media bez wyboru”. Przez 24 godziny stacje telewizyjne, portale internetowe i radia (m.in. TVN, Polsat, Radio Zet i Onet) nie nadawały programów i nie publikowały treści, zamiast tego prezentując czarne plansze z napisem: „Tu miał być twój ulubiony program”. Protest miał związek z planowanym wprowadzeniem podatku od reklam, który został przewidziany w projekcie ustawy o dodatkowych przychodach Narodowego Funduszu Zdrowia, Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków oraz utworzeniu Funduszu Wsparcia Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Obszarze Mediów. O sprawie pisały również media zagraniczne jak BBC, The Washington Post czy The Guardian.

Dzisiejsze jedynki polskich gazet – #protest przeciwko planowanemu przez rząd dodatkowemu podatkowi od reklam, który ma zniszczyć wolne media, tak jak stało się to na Węgrzech Orbana#MEDIABEZWYBORU pic.twitter.com/f94CTHDnjD

— Krzysztof Adam Kowalczyk 🇵🇱 🇪🇺 (@KAKowalczyk) February 10, 2021

W ramach protestu polskie media przygotowały list otwarty do władz RP oraz liderów ugrupowań partyjnych. Jak czytamy w liście:

Na akcję odpowiedzieli przedstawiciele ministerstwa, wydając komunikat zatytułowany „Stanowisko do projektu ustawy o dodatkowych przychodach Narodowego Funduszu Zdrowia, Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków oraz utworzeniu Funduszu Wsparcia Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Obszarze Mediów”. Czytamy w nim, że:

Podsumowanie

Użytkownik Twittera wykorzystał protest mediów, aby podszyć się pod prezesa TVP Jacka Kurskiego. Pamiętajmy, że satyryczne publikacje również są dezinformacją, ponieważ mogą wprowadzać innych internautów w błąd. Dlatego przed podaniem dalej kontrowersyjnej wiadomości, która miała rzekomo wyjść od osoby publicznej, lepiej sprawdzić oficjalne kanały społecznościowe tej postaci. Tak jak w tym przypadku, może się okazać, że tożsamość danej osoby została wykorzystana w celach dezinformacyjnych.