Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Noszenie okularów pogarsza wzrok? To mit
Na nagraniu z TikToka pada teza, że noszenie okularów rzekomo pogarsza wzrok.
fot. Pexels / Modyfikacje: Demagog
Noszenie okularów pogarsza wzrok? To mit
Na nagraniu z TikToka pada teza, że noszenie okularów rzekomo pogarsza wzrok.
Fake news w pigułce:
- Tomasz Kreft opublikował nagranie, w którym tłumaczył, że rzekomo ludzie z „normalnymi wadami wzroku” mogą w naturalny sposób odzyskać swój wzrok [czas nagrania 0:35] oraz że okulary pogłębiają wadę [czas nagrania 0:49].
- W rzeczywistości wady wzroku nie da się wyleczyć naturalnymi metodami, można to zrobić za pomocą operacji laserowej.
- Mitem jest również to, że okulary psują wzrok. Wręcz przeciwnie mogą one zmniejszać ryzyko dalszego pogłębiania się wady. Na pogarszanie się wzroku wpływ ma wiele czynników, m.in. wiek czy kwestie genetyczne. Noszenie okularów nie należy do tych czynników.
23 lutego 2024 roku na tiktokowym kanale www.tomaszkreft.pl pojawiło się nagranie, w którym mężczyzna przedstawia tezę, że rzekomo większość ludzi „z normalnymi wadami wzroku” może odzyskać wzrok w naturalny sposób [czas nagrania 0:35]. Następnie dodaje, że „okulary pogłębiają tę wadę, ogłupiając twój wzrok” [czas nagrania 0:49].
Ponad 21,4 tys. osób polubiło to nagranie, a ponad 7,2 tys. zapisało je do ulubionych. Filmik został udostępniony ponad 4,3 tys. razy. Autor wyłączył możliwość komentarzy, więc nie widzimy, w jaki sposób odbiorcy podeszli do treści nagrania.
Problemy ze wzrokiem mogą w przyszłości dotyczyć połowy populacji
W 2016 roku w czasopiśmie „Ophthalmology” opublikowano artykuł, w którym autorzy na podstawie danych historycznych obliczyli (s. 4), że do 2050 roku prawie połowa populacji ludzkiej może cierpieć na krótkowzroczność (miopię).
Z kolei Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opublikowała w 2019 roku raport, w którym oszacowano, że przynajmniej 2,2 mld osób na świecie cierpi na jakąś wadę wzroku. WHO podkreśliło, że około miliardowi tych przypadków można było lub jeszcze można zapobiec.
W Polsce w 2018 roku Krajowa Rzemieślnicza Izba Optyczna opublikowała wyniki sondażu, z którego wynika, że największym problemem ankietowanych osób z wadami wzroku jest krótkowzroczność, którą wskazało 63 proc. respondentów. Na drugim miejscu pojawił się astygmatyzm (18 proc.) a na trzecim – dalekowzroczność (13 proc.).
Wzrok można odzyskać w naturalny sposób? To nieprawda
Tomasz Kreft twierdzi, że większość ludzi „może w naturalny sposób odzyskać swój wzrok” [czas nagrania 0:35]. Tymczasem współczesna medycyna jednoznacznie podkreśla, że nie ma naturalnego sposobu na wyleczenie krótkowzroczności [1, 2, 3]. To samo dotyczy astygmatyzmu [1, 2, 3] oraz dalekowzroczności [1, 2, 3].
W wywiadzie dla portalu dziennik.pl członkini Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej Luiza Polak tłumaczy:
„Informacja o samoistnym ustąpieniu wady wzroku jest mitem. Oczywiście mówimy tutaj o rzeczywistych wadach wzroku […] W przypadku krótkowzroczności, na początkowych jej etapach, bywa tak, że jest to jeszcze wada wzroku funkcjonalna, a nie anatomiczna. Co to oznacza? Jeżeli zostanie wykryta we wczesnej fazie i przeprowadzimy terapię wzroku, to wówczas możemy powiedzieć, że wada wzroku »cofnęła się « lub zmniejszyła”.
Okulary niszczą twój wzrok? To mit
Autor nagrania poinformował także, że „okulary pogłębiają tę wadę, ogłupiając twój wzrok” [czas nagrania 0:49]. Jest to popularny mit, który nie ma potwierdzenia w nauce.
Do każdej z wymienionych wyżej najpopularniejszych wad wzroku zalecane jest noszenie okularów (metoda tradycyjna). Co prawda, nie pomagają one w wyleczeniu, jednak działają objawowo poprzez korygowanie wady wzroku.
Spośród innych metod, które pomagają w przypadku wad wzroku, wymienia się także soczewki kontaktowe lub laserowe korekty. Ostatnia metoda jako jedyna ma charakter stały i likwiduje wadę wzroku. Nie jest to jednak metoda „naturalna”.
Dlaczego wzrok się pogarsza pomimo noszenia okularów?
Tomasz Kreft powiedział także, że „jeśli nie zlikwidujesz przyczyny pogarszania się swojego wzroku, okulary musisz wymieniać na mocniejsze” [czas nagrania 0:59]. W rzeczywistości jednak na nasze widzenie wpływa wiele czynników. Jednym z nich są nasze geny.
Naturalnym czynnikiem, który wpływa na pogorszenie wzroku, jest wiek. Zazwyczaj zmiany te zachodzą po 40. roku życia, jednak nie jest to reguła i czasem wzrok może pogorszyć się u osób młodszych.
O tym, że noszenie okularów znacznie zmniejsza ryzyko pogorszenia się wzroku, mówiła dla portalu Hello zdrowie optometrystka Justyna Nater:
„Jeśli wada wzroku ma wzrastać (bo np. mamy do czynienia z progresją krótkowzroczności), to ona będzie wzrastać, czy zaczniemy nosić okulary, czy nie. Dodatkowo, wyniki badań naukowych […] wskazują na to, że bez korekcji lub z nieprawidłową korekcją wada wzroku może wzrastać szybciej i bardziej”.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter