Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Podsiadło wyśmiany na koncercie? Żart z artysty i uchodźców
Stary dowcip ewoluował, aby lekceważąco odnieść się do sytuacji na granicy polsko-białoruskiej.
Fot. Pexels / Pixabay / Modyfikacje: Demagog
Podsiadło wyśmiany na koncercie? Żart z artysty i uchodźców
Stary dowcip ewoluował, aby lekceważąco odnieść się do sytuacji na granicy polsko-białoruskiej.
FAKE NEWS W PIGUŁCE
- Na Facebooku pojawiła się informacja, że Dawid Podsiadło przerwał koncert w Radomiu, by zwrócić uwagę na problem uchodźców na granicy polsko-białoruskiej. Miał zacząć klaskać i powiedzieć, że „za każdym razem, gdy klaszcze w dłonie, na granicy z Białorusią umiera jeden uchodźca”. Z sali odpowiedział mu rzekomo ktoś z publiczności: „to przestań klaskać, ty chory sk….”.
- Opisana sytuacja nie miała miejsca. Dawid Podsiadło nie koncertował w ostatnich latach w Radomiu. Treść posta jest nowszą wersją starego żartu dotyczącego Bono z U2, który w taki sposób miał zwrócić uwagę na problem dzieci umierających w Afryce. W tym przypadku również sytuacja nie miała miejsca.
Znane osoby często stają się tematem nieprawdziwych doniesień. 22 maja 2023 roku na Facebooku pojawiła się wiadomość, że piosenkarz Dawid Podsiadło przerwał koncert w Radomiu, by zwrócić uwagę na problem uchodźców na granicy polsko-białoruskiej. W poście na ten temat czytamy: „Podsiadło przerywa śpiew i ucisza publikę. W całkowitej ciszy, co kilka sekund klaszcze w dłonie. »Za każdym razem, gdy klaszczę w dłonie, na granicy z Białorusią umiera jeden uchodźca « – mówi do mikrofonu. Nagle głos z sali: »To przestań klaskać, ty chory s….!«”.
Posty o identycznej treści pojawiły się na Facebooku również w 2022 i 2021 roku. Zebrały liczne reakcje, które świadczą o tym, że użytkownicy portalu uznali wiadomość o sytuacji podczas koncertu Dawida Podsiadło za prawdziwą.
Wśród komentarzy znajdziemy zarówno głosy krytyki w stosunku do wokalisty, jak i kpiny z uchodźców: „Do domu niech sobie ich weźmie……dobrze poje….owi ktoś powiedział…”; „Kolejny debil ( słowo nie zabronione przez sąd) celebrycki o piskliwym głosie. Riposta celna.” „JEB&Ć WYJCA ! PRYSZCZATY ĆWOK CHCE SIĘ BAWIĆ W poLITYKĘ ?”.
Stary żart, który nawet nie dotyczył Dawida Podsiadło
Treść popularnego obecnie na Facebooku posta pojawiła się wcześniej na Twitterze w 2021 roku.
Radom. Podsiadło przerywa śpiew i ucisza publikę. W całkowitej ciszy, co kilka sekund klaszcze w dłonie.
„Za każdym razem, gdy klaszczę w dłonie, na granicy z Białorusią umiera jeden uchodźca” – mówi do mikrofonu.
Nagle głos z sali: „To przestań klaskać, ty chory skurwysynu!”— Zbigniew Kozlow (@ZbigniewKozlow) October 26, 2021
W oryginalne wersji dowcip dotyczył Bono z U2. O „klasycznym” żarcie z udziałem artysty pisał np. portal eskarock.pl. Wówczas Bono miał przerwać koncert w Glasgow, zacząć klaskać w dłonie, a następnie stwierdzić, że „za każdym razem, gdy klaszcze w dłonie, w Afryce umiera jedno dziecko”. Zgodnie z treścią dowcipu miał się on spotkać z analogiczną reakcją jak w przypadku polskiego artysty.
Autor wpisu na Twitterze przyznał w komentarzach, że pierwotnie żart dotyczył Bono, i sam zresztą, kilka lat wcześniej, zamieścił tweeta z tym dowcipem z udziałem właśnie wokalisty U2.
Akcja dobroczynna przyczyniła się do powstania dowcipu
Jak czytamy w artykule Snopes.co, początki żartu sięgają prawdopobnie kampanii „Make Poverty History” z 2005 roku. W ramach akcji nagrano spot, w którym grupa artystów i celebrytów w milczeniu pstryka palcami co trzy sekundy, a lektor stwierdza, że „co trzy sekundy jedno dziecko umiera zupełnie niepotrzebnie w wyniku skrajnego ubóstwa co trzy sekundy”.
Pierwszą osobą, która poleciła artystom, by po prostu przestali pstrykać palcami, był amerykański komik Jimmy Carr w 2005 roku (czas nagrania 33:29).
Koncert w Radomiu? Różne wersje żartu
Jak wyjaśnia Snopes.com, sytuacja opisana w dowcipie nigdy się nie wydarzyła. Koncert, podczas którego miała mieć ona miejsce – w zależności od wersji żartu – w różnych miastach w Wielkiej Brytanii, Irlandii czy Stanach Zjednoczonych.
W sieci można się natknąć również na inną wariację dowcipu, której bohaterem jest Zbigniew Hołdys.
W wariancie z Dawidem Podsiadło sytuacja miała się rzekomo wydarzyć podczas występu artysty w Radomiu. Problem w tym, że „małomiasteczkowy” wokalista nie koncertował ostatnio w tym mieście. Informacji o występie w Radomiu nie ma na jego oficjalnej stronie ani na facebookowym profilu, gdzie znajdują się wiadomości o koncertach od 2013 roku. W sieci można znaleźć informację o jego występie w Radomiu 10 lat temu. Wówczas nie miał miejsca trwający obecnie kryzys migracyjny na granicy polsko-białoruskiej.
Podsumowanie – satyra może wprowadzać w błąd
Dawid Podsiadło był w 2021 roku jedną ze znanych osób, które wystąpiły w spocie zwracającym uwagę na kryzys na granicy polsko-białoruskiej pod hasłem „Nikt nie zasługuje na śmierć w lesie”. Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich w maju 2023 roku potwierdziło, że Straż Graniczna wciąż stosuje tzw. pushbacki, a ich liczba w ostatnich dwóch miesiącach wzrosła.
W jednej z naszych analiz wyjaśnialiśmy, że żarty również mogą być źródłem dezinformacji. Zdarza się, że treści powstałe początkowo w celach satyrycznych zaczynają „żyć własnym życiem”. Niekiedy to właśnie żarty są wykorzystywane w celu ośmieszenia czy zdyskredytowania znanej osoby albo przedstawienia problemu w sposób lekceważący.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter