Na stronie pl1.tv pojawił się wywiad z lekarzem Piotrem Rossudowskim; w wywiadzie przekonywano, że po szczepieniach przeciwko COVID-19 umiera dwa razy więcej ludzi niż w przypadku osób, które nie zostały zaszczepione. Teoria lekarza, będącego wiceprezesem i rzecznikiem Polskiego Stowarzyszenia Niezależnych Lekarzy i Naukowców, zrzeszającego lekarzy o alternatywnych poglądach, jest wspierana przez grupę antyszczepionkową STOP NOP. Odbiega ona jednak od faktów, ponieważ opiera się na błędnej interpretacji danych, które krążą w sieci. 

Fragmenty wywiadu poświęcone wspomnianej tematyce pojawiały się następnie na Facebooku. Udostępnił go np. profil Veto tv, było to najpopularniejszą kopią części nagrania.

Źródło: www.facebook.com

Na najpopularniejszą kopię nagrania zareagowało ponad 80 osób, a ponad 200 udostępniło go na swoich facebookowych tablicach. Dodatkowo z nielicznych komentarzy wynika, że internauci uwierzyli w prezentowany przekaz: „To już wiedzą ci nawet zaszczepieni przynajmniej w moim gronie, bo to wszystkim mówię na okrągło nawet części wy szczepionej rodziny” – pisał jeden z użytkowników. 

Teoria na temat dwukrotnie większej umieralności na COVID-19 osób zaszczepionych. Czy jest wiarygodna? 

Na samym początku spotkania (00:28 w wersji na Facebooku) prowadząca je Edyta Paradowska pyta: „czy rzeczywiście jest tak, czy z tych danych wynika, że na COVID-19 dwa razy więcej umiera osób, które są zaszczepione, niż tych, które nie brały szczepionki?”. W odpowiedzi, której udziela lekarz Piotr Rossudowski dowiadujemy się, że z danych, które – jak przypuszcza, bo nie jest tego pewny – udostępniło Ministerstwo Zdrowia wynika, że – jak tłumaczy (01:30 w wersji na Facebooku): „niestety ta śmiertelność jest dwukrotnie większa u osób, które zostały zaszczepione, a jeszcze miały to nieszczęście, że zachorowały na tę chorobę COVID-19”. 

Dane, o których mówił lekarz Piotr Rossudowski, rzeczywiście udostępniło Ministerstwo Zdrowia, co potwierdzili przedstawiciele ministerstwa w rozmowie z portalem Konkret24, ale nie wynika z nich, że dwa razy więcej osób umiera po szczepieniu przeciw COVID-19 w porównaniu z grupą nieszczepionych. Redaktorka Edyta Paradowska i lekarz Piotr Rossudowski dopatrują się w tych danych jednak czegoś sensacyjnego. W praktyce wynika to jednak z tego, że dokonali oni ich nieprawidłowej interpretacji. 

Z wiadomości ministerstwa można było dowiedzieć się, że – wg wiedzy ministerstwa na dzień 11 maja – na COVID-19 zachorowało 74,5 tys. osób zaszczepionych pierwszą dawką szczepionki przeciw COVID-19 (co stanowiło jedynie 1 proc. zaszczepionych pierwszą dawką) i 9,7 tys. zaszczepionych drugą dawką szczepionki przeciw COVID-19 (co stanowiło jedynie 0,28 proc. zaszczepionych w pełni). 

Źródło: Ministerstwo Zdrowia

Z treści oświadczenia Ministerstwa Zdrowia wynikało ponadto, że w wyniku zachorowania na COVID-19 zmarło 3 tys. osób zaszczepionych pierwszą dawką (co stanowiło 4 proc. osób zakażonych SARS-CoV-2 po jednej dawce) i 0,5 tys. osób zaszczepionych drugą dawką (co stanowiło 5 proc. osób zakażonych SARS-CoV-2 po dwóch dawkach). 

Błędne interpretowanie danych na temat szczepień. Na co warto zwrócić uwagę?

Błędna interpretacja wynika z faktu, że zestawiono to ze śmiertelnością na COVID-19 ogółem. Na podstawie tego, że na COVID-19 zmarło 72 691 z 2 863 031 chorych (statystyki, które przyjęto w tamtym czasie), śmiertelność dla COVID-19 w Polsce obliczono na poziomie 2,53 proc. Następnie przyjęto, że można zestawić to z 4 proc. zmarłych na COVID-19 wśród zaszczepionych pierwszą dawką i 5 proc. zmarłych wśród zaszczepionych drugą dawką. Dane te są jednak nieporównywalne i na ich podstawie nie można wysunąć tezy o tym, jakoby „dwa razy więcej zaszczepionych umierało na COVID-19”.

Do takich sytuacji może dojść, ponieważ, aby wykształcić pełną odporność, zwykle niezbędne jest odczekanie od kilku do kilkunastu dni po przyjęciu pełnego szczepienia. W dalszym ciągu trzeba mieć na uwadze, że niewielka część zaszczepionych nie wykształci wystarczającej odporności, co wynika z ograniczonej – choć i tak bardzo wysokiej – skuteczności. Szczepionki mRNA od koncernów Pfizer/BioNTech i Moderna cechują się ok. 95 proc. poziomem skuteczności po przyjęciu dwóch dawek. Z kolei szczepionka wektorowa od koncernu AstraZeneca wykazała ok. 60 proc. poziom skuteczności po przyjęciu dwóch dawek (nowsze dane wskazują, że skuteczność może przekraczać 80 proc.), a szczepionka wektorowa Janssen od koncernu Johnson & Johnson – 67 poc. po jednej dawce. 

W konsekwencji w dezinformujących przekazach zestawiono ze sobą nieporównywalne dane, czego celem było udowodnienie odgórnie przyjętej tezy. Z danych wynikało natomiast, że z ogólnej liczby zaszczepionych przeciw COVID-19 zachorowało jedynie 1 proc. zaszczepionych pierwszą dawką i 0,28 proc. zaszczepionych drugą dawką. 

Jak wskazywało Ministerstwo Zdrowia, po przyjęciu dwóch dawek na COVID-19 zachorowało 9,7 tys. osób, z czego ok. 0,5 tys. zmarło z powodu tej choroby (5 proc. z 9,7 tys.).

Podsumowanie

Lekarz Piotr Rossudowski powielił dezinformujący przekaz na temat szczepień przeciw COVID-19. Nie jest tak, że zaszczepieni przeciw COVID-19 umierają dwa razy częściej na tę chorobę niż osoby niezaszczepione. To błędna korelacja, ponieważ w rzeczywistości każdy może zachorować na COVID-19 i umrzeć, w tym także zaszczepieni, jeżeli nie rozwinęli wystarczającej odporności przeciwko chorobie. Twierdzeniami lekarza zaprezentowanymi na filmie zajmował się także portal PAP Fake Hunter.

Z wiarygodnymi informacjami na temat szczepionek na COVID-19 można zapoznać się na stronach Światowej Organizacji Zdrowia, Amerykańskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, Europejskiej Agencji Leków, a także w białej księdze pt. „Szczepienia przeciw COVID-19. Innowacyjne technologie i efektywność”, opracowanej przez inicjatywę Nauka Przeciw Pandemii.