FAKE NEWS W PIGUŁCE

18 czerwca 2023 roku na Facebooku opublikowano grafikę zawierającą prośbę o udostępnienie i ostrzeżenie przed niebezpiecznym wirusem rozprzestrzenianym w formie wideo. Wpis ostrzegał również przed „odbieraniem” (nie określono, czy chodzi o połączenia, czy wiadomości) z pewnego numeru telefonu. Nie określono jednak, na czym miało polegać zagrożenie. „W żadnym wypadku nie należy odbierać z nr +73833193999 […] W żadnym wypadku nie otwieraj wideo „Taniec papieża”. Jest to bardzo niebezpieczny wirus, który formatuje twój telefon. Wysłano dzisiaj z Kanady. Zostało ogłoszone przez radio dzisiaj” – czytamy w poście. 

Źródło: www.facebook.pl

Na wpis w krótkim czasie zareagowało ponad 330 użytkowników. Na uwagę zasługuje liczba jego udostępnień – informacje o rzekomym wirusie podano dalej ponad 66 tys. razy. Wśród prawie 90 komentarzy odnajdujemy liczne głosy osób, które wyrażają wdzięczność za ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem. „Pięknie dziękuję za ostrzeżenie- pozdrawiam serdecznie” – czytamy. Jednak wśród komentujących nie brakuje również wyrazów wątpliwości: „Jasiu, skąd masz taką wiadomość ? Papież w czasie podróży do Kanady w lipcu 2022r. brał udział w »uzdrawiającym tańcu « kierowanym do Matki Ziemi. Natomiast telefon jest z Nowosybirska i ma bardzo wysoka opłatę”. 

„Taniec papieża”, czyli łańcuszek od lat krążący w internecie

Za pomocą wyszukiwarki Google namierzamy historię o filmie „taniec papieża”. Jak się okazuje, ostrzeżenie, które pojawiło się w omawianym poście, jest kolejnym internetowym łańcuszkiem, który służy zdobyciu jak największego zainteresowania, a co za tym idzie – licznych udostępnień. 

„Taniec papieża” – nikt go nie widział, ale wszyscy o nim słyszeli

Już w 2015 roku na łamach serwisu Snopes informowano, że w sieci pojawiło się wiele ostrzeżeń o wirusie. Jednocześnie w wiarygodnych źródłach nie podawano żadnych informacji o osobach, które mogły paść ofiarą lub chociaż widzieć wspomniany film.

Przeszukując internet za pomocą narzędzia Google, nie udało nam się odnaleźć żadnych doniesień medialnych dotyczących ofiar „tańca papieża” – zarówno w polskiej, jak i w angielskiej wersji językowej. W niektórych wersjach wiadomości publikowanych za granicą dowiadujemy się, że radio, w którym rzekomo ogłoszono informację o niebezpiecznym materiale wideo, to BBC. Jednak wpisując w archiwa tego portalu frazę „dance of the pope” (z ang. taniec papieża) nie znajdujemy żadnych informacji o wirusie.

Co z podejrzanym numerem telefonu?

W omawianym poście zawarte jest również ostrzeżenie przed zagranicznym numerem telefonu „+73833193999”, z którego „nie należy odbierać”. Wpis nie określa jednak, czy chodzi o połączenia, czy i wiadomości tekstowe. 

Podobnie jak w przypadku „Tańca papieża”, nie odnajdujemy w internecie żadnych doniesień medialnych informujących o tym, że numer telefonu rzeczywiście posłużył do przeprowadzania oszustw i że są ofiary, które dały się na nie nabrać. Wyniki wyszukiwania w przeglądarce Google dotyczą wyłącznie ostrzeżeń przed wspomnianym numerem (1, 2, 3), które nie są wiarygodne. 

Nie otwieraj załączników pochodzących z niewiadomego źródła

To, że tym razem ostrzeżenia przed niebezpiecznym wirusem okazały się fake newsem, nie oznacza, że powinniśmy ignorować wszystkie podobne komunikaty. Na łamach Demagoga wielokrotnie opisywaliśmy przykłady internetowych scamów i ostrzegaliśmy przed konsekwencjami wynikającymi z braku ostrożności. Oszuści nie ustają w wysiłkach, dążąc do np. przejęcia naszych kont, danych osobowych czy kradzieży oszczędności. 

Dlatego w momencie, kiedy dostajemy wiadomość z załącznikiem – czy to od osoby bliskiej, czy od nieznanego nadawcy, warto zatrzymać się i zweryfikować, czy jej zawartość nie jest podejrzana. Jak podkreśla CERT Polska, szczególną uwagę należy zwrócić np. na nazwę i rozszerzenie pliku, który dostajemy. 

Nie zapominajmy również o weryfikacji nadawcy – oszuści mogą próbować podszywać się pod bliskie nam osoby, np. zakładając podobne adresy email, czy podszywając się pod konta w mediach społecznościowych lub pod numery telefonów.