Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
To drzewo pomaga w leczeniu astmy? Dowody są niewystarczające
Leczenie astmy wymaga innych działań i leków.
fot. Pexels / Modyfikacje: Demagog
To drzewo pomaga w leczeniu astmy? Dowody są niewystarczające
Leczenie astmy wymaga innych działań i leków.
Analiza w pigułce
- Materiał wideo na Instagramie informuje, że roślina z rodzaju Paulownia (s. 786), nazywana również „oxytree” czy „drzewem tlenowym”, pomaga w leczeniu astmy.
- Istnieją doniesienia sugerujące, że ta roślina może mieć pewien potencjał terapeutyczny (np. 1, 2, 3). Prace te nie dostarczają jednak rozstrzygających dowodów. Dotychczasowe badania opierają się albo na samej analizie składników zawartych w roślinach z rodzaju Paulownia, albo na testach in vitro. Nie znaleźliśmy żadnych badań klinicznych, które potwierdziłyby przeciwastmatyczną skuteczność tej rośliny w leczeniu pacjentów.
- „Terapia” z zastosowaniem roślin z rodzaju Paulownia nie znajduje się (np. 1, 2, 3) w rekomendacjach dotyczących leczenia astmy.
Krótki film opublikowany przez profil greenlungs_poland chwali walory tzw. drzewa tlenowego, czyli rośliny z rodzaju Paulownia, nazywanego również „oxytree” czy „drzewem tlenowym” (s. 786). Jak dowiemy się z materiału wideo, a także z treści wpisu, roślina ma nie tylko cieszyć oko, lecz także rzekomo „pomagać w leczeniu astmy”.
Czym jest astma i jak się ją leczy?
Jak informuje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), astma to przewlekła, niezakaźna choroba układu oddechowego, która w 2019 roku dotknęła ponad 260 mln osób na całym świecie. Dokładne tło przyczynowe astmy nie jest w pełni znane, jednak wśród czynników ryzyka wymienia się:
- rodzinną historię choroby (jeśli bliscy krewni mieli astmę, jest ryzyko, że kolejne pokolenie również będzie ja miało),
- alergie,
- zanieczyszczenia powietrza, np. spaliny samochodowe, dym tytoniowy,
- nadwagę lub otyłość.
Jak podaje WHO, astma jest chorobą, której nie leczy się przyczynowo. Istnieją jednak działania łagodzące jej objawy. Jednym z nich jest odpowiednia farmakoterapia. Nie bez znaczenia jest również unikanie czynników wywołujących ataki astmy, odpowiednie korzystanie np. z inhalatora czy regularne wizyty u lekarza.
Czy „drzewo tlenowe” może pomagać leczyć astmę?
Materiał wideo na Instagramie nie precyzuje, w jaki sposób Paulownia miałaby pomagać w leczeniu astmy. Nie wskazano, czy wystarczy przebywać w pobliżu tej rośliny, czy należałoby wykonywać z niej napary do picia, czy może stosować ją w inhalacji. Nie podano również, jaka część rośliny miałaby mieć dobroczynne właściwości (np. kora i owoce mogą mieć inny skład).
Niektóre ze znalezionych przez nas publikacji (np. 1, 2, 3) wskazywały, że stosowanie tej rośliny wynika z tradycji, np. z tzw. tradycyjnej medycyny chińskiej. Jednak sam fakt, że coś było w przeszłości stosowane na jakąś dolegliwość, nie dowodzi jeszcze skuteczności klinicznej.
Jak podaje Asthma and Lung UK, organizacja charytatywna koncentrująca się m.in. na walce z astmą, niektóre badania sugerują, że pewne tradycyjne chińskie mieszanki ziołowe mogą łagodzić objawy astmy, gdy są stosowane jako terapia uzupełniająca. Jednocześnie British Thoracic Society w swoich wytycznych do leczenia astmy podaje, że trudno jest określić, które składniki z tych mieszanek działają i potrzeba dalszych badań, by określić ich skuteczność (s. 60, 61).
National Health Service (NHS) ostrzega z kolei, że niektóre terapie ziołowe mogą wchodzić w interakcje ze stosowanymi lekami i powodować reakcje alergiczne czy inne problemy. Eksperci od dawna przyglądają się skuteczności chińskiej medycyny tradycyjnej i jak do tej pory nie znaleziono rozstrzygających dowodów na jej działanie.
Co o stosowaniu tradycyjnej medycyny chińskiej w leczeniu astmy mówią organizacje medyczne?
Amerykańska Akademia Alergii, Astmy i Immunologii (AAAAI) na swojej stronie odnosi się do stosowania metod chińskiej medycyny w leczeniu astmy. Jak pisze, tylko kilka leków ziołowych zostało poddanych rygorystycznym badaniom. Niektóre badania wykazały poprawę funkcjonowania górnych dróg oddechowych po stosowaniu ziołowych preparatów.
Jednocześnie AAAAI zaznacza, że:
„Chociaż badania nad stosowaniem chińskich preparatów ziołowych w leczeniu astmy są obiecujące, to AAAAI zdecydowanie ostrzega przed stosowaniem ich jako substytutu leków na astmę”.
Z kolei National Center for Complementary and Integrative Health (NCCIH) ostrzega, że:
„Chińskie produkty ziołowe były badane w odniesieniu do wielu problemów medycznych, w tym udaru mózgu, chorób serca, zaburzeń psychicznych i chorób układu oddechowego (takich jak zapalenie oskrzeli i przeziębienie). Ponieważ wiele badań było niskiej jakości, nie można wyciągnąć jednoznacznych wniosków na temat ich skuteczności”.
Czy drzewo tlenowe może stać się gatunkiem inwazyjnym?
W omawianym filmie opisano zalety „oxytree”, wśród których wymieniono np. szybkie tempo wzrostu czy produkcję dużej ilości tlenu. Co więcej, w literaturze znajdziemy informacje o tym, że roślina ta jest odporna na ekstremalne temperatury (w zakresie od -25℃ do +45℃; s.786).
Jednocześnie Departament Rolnictwa Stanów Zjednoczonych uznaje paulownię za gatunek inwazyjny. Gatunek P. tomentosa znajduje się na europejskiej i światowej liście gatunków inwazyjnych. W niektórych krajach europejskich (np. w Austrii) już teraz nadano mu status gatunku inwazyjnego (s. 5). W innych (np. w Czechach) został on objęty kontrolą z powodu możliwości ujawnienia się jego właściwości inwazyjnych (s. 5).
Europejska i Śródziemnomorska Organizacja Ochrony Roślin (EPPO) umieściła paulownię na swojej liście ostrzegawczej.
W opinii wydanej przez Państwową Radę Ochrony Przyrody na temat „oxytree” czytamy:
„Nieznane są obecnie skutki szerszego wprowadzenia tej rośliny do środowiska. Niewielka liczba informacji dotyczących rzeczywistego i potencjalnego wpływu upraw paulowni na różnorodność przyrodniczą utrudnia wiarygodną ocenę tego, czy propagowanie sadzenia (w tym uprawy) tej rośliny będzie w perspektywie wieloletniej wywoływało negatywne skutki przyrodnicze, które wynikają nie tylko z jej ewentualnych, potencjalnych właściwości inwazyjnych, ale również innych możliwych oddziaływań (np. allelopatii, lokalnego zubażania fauny ksylo- i foliofagów czy degradacji gleby). Ponadto dostępne informacje na temat wymagań klimatycznych tej wyhodowanej w Hiszpanii hybrydy nie pozwalają na ocenę długofalowych szans powodzenia jej uprawy w różnych regionach Polski”.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter