Jedną z dezinformacyjnych narracji, które mają nastawić nas przeciwko uchodźcom, jest przedstawienie akcji pomocowych w taki sposób, aby wzbudzały poczucie, że „Polak jest obywatelem drugiej kategorii we własnym kraju”.

W takie nuty uderza post opublikowany na jednej z grup facebookowych. Udostępniono w nim grafikę, według której uchodźcom rzekomo ma zostać przekazane za darmo 650 mieszkań czy też, że mają oni dostawać dziennie po 40 złotych na osobę.

We wpisie wymienia się też szereg innych rodzajów pomocy, z których część faktycznie została wprowadzona. W tekście pominięto jednak informację, że są to rozwiązania czasowe albo że pieniądze nie trafiają do Ukraińców, a do Polaków, którzy ich goszczą u siebie.

Źródło: www.facebook.com

Jak wskazał Państwowy Instytut Badawczy NASK na swoim profilu na Twitterze, post zawiera fałszywe i zmanipulowane informacje dotyczące pakietu wsparcia dla uchodźców z Ukrainy, co ma prowadzić do generowania podziałów i nastawiać negatywnie do osób uciekających przed wojną.

Fałszywe doniesienia o rzekomo przekazanych mieszkaniach szerzył również znany z dezinformujących treści portal Lega Artis.

⚠️W ostatnim czasie pojawiają się fałszywe i zmanipulowane informacje dot. pakietu wsparcia dla uchodźców z Ukrainy.

📢Mają one na celu tworzenie sztucznych podziałów w społeczeństwie, a zwłaszcza negatywnie nastawiać do uciekających przed wojną.

ℹ️ https://t.co/YC4YUp073e pic.twitter.com/n9nzTpt0Gf

— #WłączWeryfikację (@WeryfikacjaNASK) March 14, 2022

O czym mówi ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy? 

Wsparcie dla uchodźców z Ukrainy reguluje ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, podpisana 12 marca przez Prezydenta RP. 

Dzienne dofinansowanie ma trafiać do Polaków, którzy przyjęli uchodźców

Świadczenie dziennie ma być wypłacane wstecznie, od momentu przyjęcia uchodźców pod opiekę. Pieniądze nie są przekazywane samym uchodźcom, jak czytamy we wpisie, lecz osobom, które je goszczą. 

Nie jest to też świadczenie stałe; może być wypłacane maksymalnie 60 dni i przedłużone w szczególnych przypadkach. Jego wysokość określa rozporządzenie Rady Ministrów, a wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, Paweł Szefernaker, mówił o 40 złotych dziennie na osobę.

Dostęp do edukacji dla uchodźców nie dyskryminuje Polaków

Edukacja w szkołach publicznych w Polsce jest darmowa (poza placówkami prywatnymi) na mocy Konstytucji RP:

Jak możemy przeczytać na stronie Ministerstwa Edukacji i Nauki: „Uczniowie-cudzoziemcy korzystają z nauki i opieki we wszystkich typach publicznych przedszkoli i szkół do ukończenia 18 lat lub ukończenia szkoły ponadpodstawowej/ponadgimnazjalnej na warunkach dotyczących obywateli polskich”.

Danie uchodźcom dostępu do edukacji na terenie Polski nie dyskryminuje Polaków.

Podobnie jest z możliwością uczęszczania nieodpłatnie do publicznego przedszkola czy żłobka. Warto zaznaczyć, że w Polsce od dłuższego czasu istnieje problem, jeśli chodzi o dostępność miejsc w tych placówkach.

Według Narodowej Izby Kontroli wniosków o przyjęcie dzieci do przedszkola jest średnio o 30-60 proc. więcej niż miejsc, a prawie ⅓ dzieci nie dostała się do wybranego przedszkola.

Według kryteriów, w pierwszej kolejności przyjmowane są dzieci:

• z rodziny wielodzietnej,
• z niepełnosprawnością,
• których rodzice albo rodzeństwo są osobami z niepełnosprawnością,
• wychowywane tylko przez jednego z rodziców,
• wychowywane w rodzinie zastępczej.

Dodatkowe kryteria mogą zostać ustalone przez każdą gminę w zależności od sytuacji lokalnej.

Przekazywanie mieszkań za darmo dla uchodźców? 

Wbrew temu, co napisano w poście, mieszkania nie są „przekazywane” uchodźcom z Ukrainy. Miejsca noclegu udostępniane przez Polski Fundusz Rozwoju to rozwiązanie tymczasowe (na co najmniej pół roku), które ma zapewnić schronienie uciekającym przed wojną (ok. 2,5 tys. osób).

Mowa o trzech lokalizacjach: w Krakowie, Dębicy oraz Mińsku Mazowieckim. Fundacja PFR ma wyposażyć mieszkania  w meble oraz podstawowy sprzęt AGD.

Ukraińcy a polski system ochrony zdrowia

We wpisie możemy przeczytać szereg dezinformujących założeń, które przedstawiają sytuację tak, aby pokazać uchodźców z Ukrainy jako uprzywilejowanych pod względem korzystania z publicznego systemu ochrony zdrowia.

W Serwisie Rzeczpospolitej Polskiej możemy przeczytać, że „Każdy obywatel Ukrainy, legalnie przebywający w Polsce, będzie miał zagwarantowany dostęp do publicznego systemu ochrony zdrowia na tych samych zasadach, co obywatele polscy”.

Nie mają osobnej kolejki. Przysługuje im refundacja leków i zaopatrzenia w wyroby medyczne na takich samych zasadach, jakie przysługują ubezpieczonym.

Źródłem finansowania nie będą składki zdrowotne, a środki z budżetu państwa.

W Polsce, aby udać się do specjalisty w ramach programu Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), potrzebne jest skierowanie. Wyjątkiem jest ginekolog i położnik, onkolog, psychiatra, wenerolog, stomatolog i – w czasie pandemii – psycholog.

Według ustawy zapewnienie pomocy psychologicznej uchodźcom z Ukrainy należy do gminy i finansowane jest w formie dotacji celowej z budżetu państwa.

Inne formy pomocy Ukraińcom

Faktycznie, tak jak napisano w poście, jeden z operatorów wprowadził do swojej oferty telefony za złotówkę bez abonamentu dla obywateli Ukrainy. Oferta jest czasowa i dostępna do wyczerpania zapasów.

To decyzja prywatnego przedsiębiorcy, która jest związana z jego polityką sprzedażową, a nie z działaniem polskiego rządu.

Wprowadzono też darmowy przejazd na autostradzie A4 do końca miesiąca dla aut z ukraińskimi numerami rejestracyjnymi oraz organizacji niosących pomoc obywatelom Ukrainy.

Podobne zasady wprowadzili operatorzy autostrad A1 i A2. Wprowadzono też inne ulgi związane z transportem, tj. darmowy transport miejski czy darmowe bilety w klasie 2 pociągami PKP Intercity kategorii ekonomicznych TLK i IC w komunikacji krajowej.

Jeśli chodzi o badanie uchodźców na obecność SARS-CoV-2 przy przekraczaniu granicy, jak informuje Straż Graniczna: „W związku konfliktem zbrojnym, osoby przekraczające granice z terytorium Ukrainy zwolnione są z obowiązku odbycia kwarantanny, oraz okazywania negatywnego wyniku testu w kierunku SARS-CoV2″.

Podsumowanie

W sieci krąży teraz wiele informacji, które podejmują temat pomocy uchodźcom z Ukrainy, przedstawiając go jako problem – podkreśla się narrację, że Ukraińcy stają się „uprzywilejowani” w naszym kraju. Omawiany w analizie post opierał się na wymieszanych informacjach fałszywych i prawdziwych. W ten sposób trudniej odróżnić przekaz dezinformujący od tego, który podaje wyłącznie same fakty. Należy pamiętać, że wprowadzone rozwiązania są czasowe, mają związek z trudną sytuacją osób uciekających przed wojną i nie służą budowaniu trwałych przywilejów.