FAKE NEWS W PIGUŁCE

30 marca 2023 roku Artur Bacowski – o pseudonimie „Baca” – za pośrednictwem profilu Cyprysek Góralska Zdrowa Żywność z Dostawą do Domu Chorzów I Okolice, opublikował facebookowy post. Poinformował w nim, że osoby z Ukrainy mogą wybierać dowolną ilość gotówki z bankomatów. Ponoć przed wypłatą pieniędzy muszą jedynie wybrać język ukraiński. Jednocześnie podkreślał, że tego samego nie mogą robić Polacy – ich obowiązuje limit wynoszący maksymalnie 800 zł na jedną transakcję. 

Źródło: www.facebook.pl

W krótkim czasie na post zareagowało ponad 5 tys. użytkowników, a załączony do niego film obejrzano prawie 400 tys. razy. Facebookowy post stawia obywateli Polski w roli poszkodowanych, a Ukraińców przedstawia jako grupę uprzywilejowaną. Wywołało to falę negatywnych komentarzy o charakterze antyukraińskim. Wśród 1,4 tys. komentarzy odnajdujemy wiele takich głosów. „A Polakom już do reszty rozum odebrało. Od dawna pluje nam się w twarz i nikt nie reaguje. Gdzie się podziali ci waleczni Polacy??? Oddajemy swoją wolność i kraj bez walki. To smutne …” – czytamy. 

Z drugiej strony nie brakuje również osób kwestionujących informacje podane na filmie: „Próbowałem wypłacić w języku polskim i ukraińskim, tu i tu limit był taki sam bez znaczenia jakiego języka używałam… Może to zależy od banku…”. W innym komentarzu napisano: „Kolego , zmień bank . Ja wybieram i sto razy a nie mam prowizji . Powodzenia”.

Limit wypłat z bankomatów zależy od indywidualnej umowy banków z Euronetem

Na omawianym filmie Artur Bacowski pokazuje, jak wypłaca pieniądze z bankomatu obsługiwanego przez firmę Euronet. W trakcie nagrania kilkukrotnie informuje, że do wypłaty większej ilości gotówki (bez limitu 800 zł na transakcję) wystarczy wybrać język ukraiński:  „Kiedy wkładasz kartę do bankomatu, albo przykładasz Blika i układasz język ukraiński […] to możesz wypłacić każdą gotówkę, nawet 4 tysiące” (czas nagrania 1:40); „No i gdybym […] miał kartę ukraińską, czy nawet nie tyle, co ukraińską, ale zwykłą kartę po prostu i obsługiwał się językiem ukraińskim, to podobno można wypłacić każdą kwotę (czas nagrania 2:14). 

Na nagraniu autor nie wypłacał pieniędzy przy użyciu ukraińskiej karty i nie widział, jaki limit obowiązuje w jej przypadku. Transakcji dokonywał w języku polskim i pokazał jedynie, że w przypadku polskiej karty limit ten wynosi 800 zł. W celu weryfikacji zwróciliśmy się do firmy Euronet Polska z prośbą o komentarz.

W odpowiedzi poinformowano nas, że limity wypłat pieniędzy z bankomatów nie zależą od języka, w jakim dokonuje się wybrania pieniędzy, lecz od banku, w którym posiadamy konto, oraz od jego indywidualnej umowy z siecią Euronet:

To nie pierwszy raz, kiedy w przestrzeni internetowej pojawiają się nieprawdziwe doniesienia o nielimitowanych wypłatach gotówki w języku ukraińskim. Podobne doniesienia w grudniu 2022 roku opisywali fact-checkerzy z FakeHunter. Ich ustalenia pokrywają się z informacjami, jakie uzyskaliśmy w maju 2023 roku od firmy Euronet Polska.

Wsparcie UNHCR dla uchodźców było obsługiwane powyżej rekomendowanej maksymalnej kwoty wypłat

W rozmowie z Demagogiem firma Euronet Polska poinformowała również o tym, że do końca 2022 roku sieć obsługiwała wypłaty wsparcia finansowego dla uchodźców powyżej rekomendowanej kwoty 800 zł na jedną transakcję. Były one realizowane za pośrednictwem czeków BLIK:

Zgodnie z informacjami podanymi na stronie BLIK inicjatywa miała na celu umożliwienie uchodźcom z Ukrainy odbioru wsparcia finansowego od Agencji ONZ ds. Uchodźców (UNHCR) bez posiadania w polskim banku konta, karty płatniczej czy aplikacji bankowej. Celem takiego wsparcia było zapewnienie obywatelom Ukrainy „godne przetrwanie do czasu, gdy będą w stanie podjąć pracę lub otrzymać pomoc socjalną”. 

Limity wprowadzone po to, żeby jak najwięcej na nas zarabiać? To nie takie proste

W analizowanym filmie pojawiają się oskarżenia kierowane w stronę sieci obsługującej bankomaty. Według autora nagrania limity wypłat dla Polaków są pomniejszane, aby jak najwięcej na nas zarobić: „Maksymalna rekomendowana kwota wypłaty […] to 800 złotych. Wiecie dlaczego? Dlatego, że jak ja tą kartę włożę tu 5 razy, to 5 razy zapłacę im prowizję. Po prostu robią nas z każdej strony” (czas nagrania 1:13).

Sieci obsługujące bankomaty w naszym kraju nie zmieniają limitów, aby bogacić się kosztem Polaków, a tym samym preferencyjnie traktować obcokrajowców. Jak wskazuje Euronet, powodem, dla którego rekomendowane maksymalne kwoty wypłat obecnie znajdują się na poziomie 800 zł, są stale rosnące koszty utrzymania bankomatów w Polsce, które przewyższają przychody z lokalnych transakcji bankomatowych:

Sieć podkreśliła również, że limity wypłat gotówki w Polsce wpisują się w powszechnie stosowaną praktykę na rynku bankowym (również wśród innych operatorów).