Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
USA stoi za zamachem na prezydenta Iranu? Teorie spiskowe o wypadku
W mediach społecznościowych krążą nieprawdziwe informacje o tym, co się stało w Iranie.
Fot. Facebook / Modyfikacje: Demagog
USA stoi za zamachem na prezydenta Iranu? Teorie spiskowe o wypadku
W mediach społecznościowych krążą nieprawdziwe informacje o tym, co się stało w Iranie.
FAKE NEWS W PIGUŁCE
- W niedzielę 19 maja doszło do katastrofy helikoptera, na pokładzie którego był m.in. irański prezydent. W wyniku wypadku zginęli pasażerowie i obsługa maszyny. W związku z tym na Facebooku pojawiły się doniesienia, że to USA bezpośrednio odpowiada za śmierć prezydenta.
- Iran nie podał informacji o przyczynach katastrofy, jednak lokalne agencje prasowe (takie jak Tasnim czy IRNA) nie wspominają w swoich depeszach, aby był to zamach.
Irański prezydent Ebrahim Ra’isi, minister spraw zagranicznych Iranu, gubernator wschodniego Azerbejdżanu oraz członkowie załogi zginęli w wypadku lotniczym. Helikopter, którym podróżował prezydent, rozbił się w niedzielę 19 maja podczas powrotu z uroczystości otwarcia tamy na granicy z Azerbejdżanem. Akcję ratowniczą i dotarcie do wraku utrudniały warunki pogodowe, w szczególności gęsta mgła.
W związku z tym wydarzeniem w mediach społecznościowych zaczęły pojawiać się teorie o tym, że śmierć irańskiego prezydenta nie była przypadkowa. Na kilku facebookowych profilach opublikowano informacje o zamachu (1, 2), za który – zgodnie z innym postem – rzekomo odpowiada „syndykat zbrodni pod nazwą USA”. Ponadto w innym wpisie próbuje się łączyć katastrofę z Iranu z postrzeleniem premiera Słowacji, i wykazać, że za obydwa wydarzenia odpowiadają Stany Zjednoczone.
Co wiemy na temat katastrofy irańskiego śmigłowca?
Choć w sieci można natrafić na informację, że irański prezydent zginął w wyniku zamachu, to żadne oficjalne źródła – zarówno irańskie (1, 2, 3), jak i zagraniczne (1, 2) – nie podają takich wiadomości.
Jak napisała amerykańska agencja prasowa Associated Press w swoim artykule:
„Iran nie podał przyczyny katastrofy ani nie zasugerował sabotażu, który miałby spowodować upadek śmigłowca w górzystym terenie w nagłej, intensywnej mgle”.
Jeszcze przed znalezieniem wraku helikoptera minister spraw wewnętrznych Iranu Ahmad Vahidi skomentował dla państwowej telewizji, że doszło do twardego lądowania z powodu „złej pogody i mgły”.
Wypadek w Iranie w żaden sposób nie łączy się z zamachem na Słowacji
W związku z tym, że między zamachem na premiera Słowacji a katastrofą lotniczą w Iranie minęło kilka dni, pojawiają się tezy, że oba wydarzenia są ze sobą powiązane. Zgodnie z teoriami spiskowymi wspólnym mianownikiem jest rzekomo zaangażowanie Stanów Zjednoczonych, ponieważ zarówno premier Robert Fico, jak i Ebrahim Ra’isi mieli „optować za zakończeniem hegemonii USA”.
Na potwierdzenie tych domysłów nie ma jednak żadnych wiarygodnych źródeł. W naszym artykule o teoriach spiskowych na temat zamachu na Słowacji analizujemy antyamerykańską narrację, która pojawiła się w mediach społecznościowych w związku z tym wydarzeniem. Podkreślamy także, że nie ma żadnych dowodów na związek Amerykanów z postrzeleniem premiera Fico.
Podobnie jest w przypadku katastrofy w Iranie. Państwowe agencje prasowe nie podały informacji o rzekomej próbie zabójstwa przeprowadzonej przez USA (1, 2, 3). W sprawie pojawia się jednak wątek amerykański. Jak skomentował były minister spraw zagranicznych Iranu Javad Zarif, sankcje nałożone na Iran nie pozwoliły na zakup części zamiennych do helikopterów. Jak podało Associated Press, pojazdy często latają bez kontroli bezpieczeństwa.
Sankcje na Iran zostały jednak nałożone także przez inne kraje, np. przez Wielką Brytanię czy niektóre państwa Unii Europejskiej. Ponadto dostęp do części zamiennych do helikopterów wykorzystywanych w Iranie był coraz trudniejszy ze względu na ich wiek.
Bazy USA wokół Iranu? To stara mapa z nieaktualnymi informacjami
Jeden z wpisów wzmacnia teorię o amerykańskim udziale w katastrofie irańskiego helikoptera swoją grafiką, na której rzekomo widać bazy wojskowe umieszczone wokół tego kraju. Zdjęcie to jednak zawiera nieprawdzie informacje, ponieważ rozmieszczenie niektórych placówek jest już nieaktualne.
Na mapie widać amerykańskie wojska rzekomo stacjonujące w Afganistanie. Tymczasem żołnierze armii USA wycofali się z tego kraju pod koniec sierpnia 2021 roku.
Jak powiedziała redakcji Lead Stories Heather Williams, starsza badaczka polityki w RAND (think tanku zajmującego się kwestiami bezpieczeństwa), że zgodnie z jej wiedzą nie ma amerykańskich baz wojskowych również w Pakistanie i w Turkmenistanie. Informacje te potwierdzono także doniesieniami prasowymi sprzed kilku lat.
Wspieraj niezależność!
Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter