FAKE NEWS W PIGUŁCE:

W internecie co jakiś czas można natrafić na strony internetowe celowo podające nieprawdziwe informacje, które mają wyglądać jak newsy z wiarygodnych mediów. Treści o takim charakterze publikuje np. The Onion lub Babylonbee, a w Polsce ASZdziennik.

Tego typu działanie ma najczęściej charakter humorystyczny, może jednak stać się podstawą do powstania fake newsów. Tak było np. w przypadku doniesień o istnieniu nowojorskiej restauracji sprzedającej dania z ludzi. 

Podobne źródło miała również informacja o aresztowaniu wiceprezesa firmy Pfizer, którą podał na swoim profilu Konrad Wichert – Niezależny Dziennikarz. W poście nie znajdziemy jednak zastrzeżenia, że news został zmyślony. Zamiast tego we wpisie czytamy: „No i trzeba było troszke poczekać a prawda sama zawsze wyjdzie na światło dzienne”. Dodatkowo post zawiera również zmodyfikowaną grafikę udostępnioną z oryginalnym tekstem. Celem przeróbki było stworzenie wrażenia wiarygodności informacji.

Źródło: www.facebook.com

Informacja o aresztowaniu wiceprezesa Pfizera pochodzi ze źródła znanego z treści o charakterze satyrycznym

W poście autor zawarł link prowadzący do źródła informacji o aresztowaniu włodarza firmy farmaceutycznej. Prowadzi on do tekstu na stronie Vancouver Times. Jak możemy przeczytać w zakładce „o nas”, treści publikowane na tej witrynie są nieprawdziwe i mają charakter satyryczny:

Informacja o tym, że treść newsa jest nieprawdziwa, znajduje się także w oryginalnym tekście

Doniesienia o aresztowaniu wiceprezesa Pfizera spowodowały, że analizę satyrycznego artykułu przygotował fact-checkingowy portal Snopes.com. W odpowiedzi na oznaczenie tekstu jako fałszywy autorzy strony Vancouver Times umieścili w newsie trzy dodatkowe informacje o tym, że wiadomość nie jest prawdziwa.

Jeśli przyjrzymy się paskowi, gdzie znajduje się tytuł, to dostrzeżemy, że news o aresztowaniu został przypisany do kategorii „satyra”.

Źródło: www.vancouvertimes.org

Również na fotografii towarzyszącej artykułowi znajduje się zastrzeżenie, że tekst jest satyrą, a nie wiarygodną informacją:

Źródło: www.vancouvertimes.org

Ostatnie zastrzeżenie znajduje się jeszcze na końcu tekstu:

Informacji o satyrze nie znajdziemy w poście na Facebooku

Autorzy informacji o aresztowaniu wiceprezesa firmy Pfizer umieścili w swoim tekście ostrzeżenia o satyrze. Tego typu informacji nie znajdziemy jednak w poście na Facebooku. Grafika opublikowana we wpisie różni się obecnie od tej z artykułu. Nie ma w niej informacji o satyrze:

Podsumowanie

Opublikowanie satyrycznej informacji bez podania kontekstu może wprowadzać odbiorcę w błąd. Autorzy oryginalnego tekstu publikują celowo nieprawdziwe teksty, które nie mogą stanowić wiarygodnego źródła wiedzy. Sprawdzajmy, czy wiadomości, które czytamy, nie pochodzą przypadkiem z anglojęzycznych odpowiedników polskiego ASZdziennika, który publikuje satyryczne newsy i zawsze na końcu informuje, czy dana wiadomość jest prawdziwa, czy nie.