Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Wołodymyr Zełenski na polu bitwy? To zdjęcia sprzed roku
Brakujący kontekst zdjęcia może być mylący dla internautów.
Wołodymyr Zełenski na polu bitwy? To zdjęcia sprzed roku
Brakujący kontekst zdjęcia może być mylący dla internautów.
Zdjęcia Wołodymyra Zełenskiego w wojskowym umundurowaniu w towarzystwie żołnierzy zdobywają bardzo dużą popularność. Wpisują się w pochwalne opisy bohaterskiej postawy ukraińskiego prezydenta.
Warto wiedzieć jednak, że zdjęcia te nie zostały wykonane przy okazji obecnej wojny w 2022 roku. Tak naprawdę wykonano je przed rokiem, co nie każdy publikujący uświadamia sobie w momencie udostępniania ich w sieci.
Zdjęcia poglądowe nie byłyby problemem samym w sobie, gdyby nie zamieszczane obok nich emocjonalne cytaty ukraińskiego prezydenta, które w obecnej sytuacji mogą mocno sugerować, że fotografie zostały wykonane właśnie teraz.
Wiele redakcji informacyjnych w Polsce opatrzyło swoje artykuły zdjęciem przedstawiającym prezydenta w mundurze. W opisie zdjęcia w postach ani wewnątrz artykułów nie wskazano jednak, kiedy dokładnie wykonano zdjęcie, co mogło być dość mylące dla internautów.
Podobne przekazy opatrzone fotografią były popularne na całym świecie, co nadawało tekstom clickbaitowy charakter.
Na mylące wskazanie źródła fotografii uwagę zwróciły również zagraniczne oddziały i redakcje fact-checkingowe, m.in. PolitiFact, Reuters, AFP Fact Check oraz USA Today.
Prezydent wspiera swoich obywateli, ale te zdjęcia wykonano w 2021 roku w Donbasie
Prezydent Wołodymyr Zełenski zaskarbił sobie sympatię wielu osób dzięki temu, że nie opuścił kraju w czasie wojny, mimo że miał ku temu sposobność.
Z dostępnych przekazów wynika, że polityk aktywnie wspiera swoich obywateli w rejonie walk i dodaje otuchy w trudnych chwilach.
Rozpowszechniane w sieci zdjęcia nie zostały jednak wykonane w czasie obecnej eskalacji konfliktu. Każde z nich można zweryfikować, korzystając ze wstecznego wyszukiwania obrazem w Google Grafika, TinEye czy też Yandex. W ten sposób dojdziemy do oryginalnego kontekstu.
Zdjęcia zostały wykonane podczas wizyty Wołodymyra Zełenskiego w Donbasie w kwietniu 2021 roku – na co uwagę zwróciła redakcja USA Today.
Z tamtego okresu zachowały się też inne fotografie prezydenta w towarzystwie ukraińskich żołnierzy, publikowane przez różne agencje prasowe i redakcje informacyjne.
Na niektórych zdjęciach w tle widoczny był śnieg, co jednak wcale nie oznacza, że zdjęcia zostały wykonane zimową porą. Z relacji medialnych i z mediów społecznościowych dowiemy się, że w kwietniu 2021 roku w wielu regionach Ukrainy doszło do opadów śniegu.
Zdjęcia i nagrania z obecnego konfliktu można znaleźć m.in. na oficjalnym Twitterze prezydenta Ukrainy @ZelenskyyUa oraz na stronie ukraińskiej agencji prasowej UNIAN. Z materiałów dowiemy się, jak wygląda sytuacja na Ukrainie i jak przebiega konflikt.
Не вірте фейкам. pic.twitter.com/wiLqmCuz1p
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) February 26, 2022
Dlaczego w obecnej sytuacji od początku warto informować o pierwotnym kontekście zdjęć?
Największe media bardzo często używają zdjęć poglądowych do zobrazowania sytuacji – to standardowa praktyka. Podobnie czyni wielu internautów w mediach społecznościowych.
Jednak nie zawsze zdjęcia te są odpowiednio oznaczone, co może rodzić pewne komplikacje, w tym nawet dość poważne w kontekście szumu informacyjnego związanego z wojną.
Wielu internautów może błędnie uznać, że zdjęcia pochodzą z chwili obecnej.
Z kolei zwolennicy teorii spiskowych upodobali sobie takie okazje do sugerowania, że skoro zdjęcia nie zostały wykonane teraz, to – w ich przekonaniu – oznacza to medialny spisek, który ma pozorować istnienie wojny.
Wyraźne oznakowanie zdjęć i ich kontekstu może ubiec taką interpretację – ponieważ każdy zostanie wyraźnie poinformowany o oryginalnym kontekście.
Wspieraj niezależność!
Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter