FAKE NEWS W PIGUŁCE

W ciągu ostatnich kilkunastu godzin Zaporoże, Kijów i inne ukraińskie miasta stały się celem rosyjskiego ataku rakietowego. Jak podaje strona ukraińska, w kierunku ich miast zostały wystrzelone 83 rakiety (informacja podana 10.10.2022 o godz. 11:35). Pociski trafiły w obiekty cywilne, takie jak bloki mieszkalne, place zabaw czy kładki dla pieszych.

W podobnym czasie, 9 i 10 października, na grupkach na Facebooku (1,2,3,4) pojawiły się posty o rzekomej śmierci prezydenta Ukrainy, Wołodymyra Zełenskiego. Miał on zostać zamordowany, a zawarty we wpisach link miał prowadzić do strony zawierającej drastyczne nagranie. Jak się okazało, było to oszustwo mające na celu wyłudzenie danych osobowych.

Fot. Facebook.com

Wołodymyr Zełenski żyje i kontaktuje się z władzami innych państw

Atak rakietowy skierowany na Kijów mógł spowodować pojawienie się wątpliwości co do stanu zdrowia prezydenta Ukrainy. Wbrew temu, co głoszą internetowe wpisy, Wołodymyr Zełenski żyje.

O śmierci prezydenta miał rzekomo poinformować szef kancelarii prezydenta. W podlinkowanym tekście znajduje się z kolei wiadomość, że zrobił to Andrij Sybiha, czyli zastępca szefa kancelarii prezydenta. W rzeczywistości informacji o domniemanej śmierci Zełenskiego nie znajdziemy na oficjalnych kontach Sybihy na Facebooku i Twitterze.

Ponadto Kancelaria Prezydenta Ukrainy zamieściła nagranie wypowiedzi Zełenskiego z 10 października o godz. 10:04, w którym mówi on o sytuacji w stolicy kraju.

Prezydent Ukrainy jest aktywny w mediach społecznościowych, gdzie poinformował m.in. o koordynowaniu z prezydentem Polski Andrzejem Dudą kolejnych działań:

We've coordinated steps with President of Poland @AndrzejDuda. We will work on consolidating international support, strengthening Ukraine's defense capabilities, restoring the destroyed, as well as increasing Russia's isolation.

— Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) October 10, 2022

Prezydent Duda poinformował także na swoich mediach społecznościowych o rozmowie telefonicznej z prezydentem Zełenskim.

Rozmowa telefoniczna Prezydentów @AndrzejDuda i @ZelenskyyUa dotyczyła m. in. dzisiejszej fali ataków na infrastrukturę cywilną oraz dalszych dostaw środków niezbędnych do obrony Ukrainy. pic.twitter.com/eJOTU8xLZQ

— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) October 10, 2022

Co znajduje się w linku podanym w scamie?

Wpisy na Facebooku zawierają link do strony mającej zawierać więcej informacji o domniemanej śmierci Wołodymyra Zełenskiego. Aby bezpiecznie przejrzeć zawartość hiperłącza, warto skorzystać z pomocy wirtualnej przeglądarki, np. browserling, lub zarchiwizować jego treść.

Po wejściu w podany w scamie link ukazuje nam się strona przypominająca artykuł opublikowany na portalu informacyjnym. Tekst nosi tytuł: „Szef Kancelarii prezydenta Ukrainy poinformował, że Wołodymyr Zełeński nie żyje, został zamordowany.. Drastyczne wideo wyciekło”; został on rzekomo napisany przez Katelenę Piątek. Po wpisaniu w wyszukiwarkę imienia i nazwiska autorki nie znajdziemy jej innych tekstów.

Fot. Archive.ph

Obok tekstu znalazła się także belka z innymi artykułami rzekomo opublikowanymi na tej stronie. W celu uwiarygodnienia witryny panel boczny wykorzystuje identyfikację wizualną znaną z portalu Onet.pl. Teksty te pochodzą z przeszłości. Informacje o katastrofie samolotu pasażerskiego z Indonezji zostały opublikowane w 2018 roku. Z tego samego roku pochodzi także artykuł o potrąceniu nastolatków.

Fot. Archive.ph

Pod tekstem i nagraniem znalazło się miejsce na rzekomo ponad 100 tys. komentarzy pozostawionych przez zatrwożonych czytelników. Wiele z nich zachęca do dalszego udostępniania wiadomości.

Fot. Archive.ph

Jeśli jednak bliżej przyjrzymy się części z komentarzy, to zobaczymy pewne nieścisłości. Część z nich zdaje się nie pasować do treści artykułu i nawiązuje do innego wydarzenia. Świadczą o tym takie teksty jak: „co za zwyrol porwac dziecko!!” czy „masakra, udostepnia i modle sie za julke”.

Fot. Archive.ph

Podejrzany filmik wyłudzający login i hasło

Na fałszywej stronie znalazło się także rzekome nagranie przedstawiające morderstwo Wołodymyra Zełenskiego. Jak zwykle w takich przypadkach do obejrzenia materiału potrzebna jest „weryfikacja wieku”. W tym celu strona przenosi nas rzekomo na Facebooka. Jednak adres URL strony wskazuje, że nadal pozostajemy na scamowej witrynie.

Fot. Browserling.com

Co ciekawe, kliknięcie któregokolwiek z hiperłączy na stronie głównej – informacji o autorce artykułu, tekstach umieszczonych na pasku bocznym czy komentarzy – również przenosi na widoczną wyżej stronę.

Podsumowanie

Oszuści, wykorzystując aktualną sytuację w Ukrainie, starają się złapać na scamy osoby poszukujące informacji. Sensacyjne doniesienia, np. dotyczące rzekomej śmierci prezydenta Zełenskiego, mogą posłużyć im do wyłudzania danych osobowych. Warto pamiętać o tym, żeby nie udostępniać swojego loginu i hasła na podejrzanych stronach. Istotne jest również weryfikowanie informacji w rzetelnych źródłach.