12 maja 2019 r. Jarosław Kaczyński podczas konwencji wyborczej PiS w Szczecinie zapowiedział zmiany w prawie karnym. Obietnica obejmowała zaostrzenie kar oraz uniemożliwienie zastosowania warunkowego zawieszenia wobec sprawcy przestępstwa na tle seksualnym, którego pokrzywdzonym jest małoletni poniżej 15. roku życia. Ponadto ochrona przed tego typu przestępstwami miała być rozciągnięta na osoby małoletnie do lat 16.

14 maja 2019 r. do Sejmu wpłynął rządowy projekt nowelizacji Kodeksu karnego oraz niektórych innych ustaw. Dwa dni później Sejm projekt przyjął. Ustawa została skierowana do Senatu.

20 maja 2019 r. Krakowski Instytut Prawa Karnego (KIPK) wydał opinię do uchwalonej przez Sejm ustawy. Autorzy sugerowali, że zawarte w niej błędy doprowadziły do destabilizacji systemu prawnego. KIPK zarzucił, że projekt ustawy był procedowany niezgodnie z Konstytucją.

24 maja 2019 r. Senat wniósł do projektu 42 poprawki.

9 czerwca 2019 r. KIPK wydał kolejną opinię, która tym razem odnosiła się do poprawek Senatu. Zdaniem autorów, szereg poprawek wykraczał poza materię ustawy uchwalonej przez Sejm, co również miało stanowić naruszenie Konstytucji.

13 czerwca 2019 r. Sejm przyjął 41 poprawek zaproponowanych przez Senat i dzień później przekazał ustawę Prezydentowi.

15 czerwca 2019 r. Ministerstwo Sprawiedliwości wydało komunikat odnoszący się do ekspertyzy KIPK z 9 czerwca 2019 r. Padło w nim stwierdzenie: „kłamią prawnicy, profesorowie jednej z najznamienitszych uczelni w Polsce”. Ministerstwo zapowiedziało pozwanie ekspertów. Wobec tego KIPK opublikował oświadczenie, w którym naukowcy odnieśli się do zarzutów Ministerstwa.

28 czerwca 2019 r. Prezydent Andrzej Duda podjął decyzje o skierowaniu do Trybunału Konstytucyjnego wniosku o zbadanie zgodności z Konstytucją nowelizacji w ramach tzw. „kontroli prewencyjnej”. Wejście w życie ustawy zależy od orzeczenia TK. Prezydent zakwestionował nie samą treść nowelizacji, a konstytucyjność przebiegu procesu legislacyjnego.

Możliwość orzeczenia warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności reguluje art. 69 Kodeksu karnego. Jego treść była ostatni raz zmieniona na mocy nowelizacji z 20 lutego 2015 r. Później przepis ten nie uległ żadnym zmianom. Omawiany projekt nowelizacji kodeksu karnego nie modyfikuje go.

Zawieszenie wykonania kary wobec sprawcy gwałtu na małoletnim poniżej 15 lat (art. 197 § 3 pkt 2 k.k.) oraz obcowania płciowego z małoletnim poniżej 15 lat (art. 200 § 1 k.k.) nie jest możliwe już w obecnym stanie prawnym. Wynika to z przepisu, według którego zawieszona kara nie może przekraczać roku. Zawieszenie kary za zgwałcenie lub obcowanie płciowe z małoletnim możliwe jest tylko w przypadku nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Zgodnie z art. 60 § 6 k.k, nadzwyczajne złagodzenie kary polega na wymierzeniu kary poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia albo kary łagodniejszego rodzaju. W przypadku przestępstw zagrożonych karą co najmniej 3 lat pozbawienia wolności (ale nie tych, których górna granica wynosi co najmniej 25 lat) sąd wymierza karę nie niższą od 1/3 dolnej granicy ustawowego zagrożenia.

Zmiany w art. 197 k.k. mają uniemożliwić orzeczenie wobec sprawcy zgwałcenia małoletniego poniżej 15 roku życia warunkowego zawieszenia kary, nawet gdy zostanie zastosowane nadzwyczajne złagodzenie kary. Dodany § 3a podnosi dolną granicę ustawowego zagrożenia karą z 3 do 5 lat, a § 3b wprowadza typ kwalifikowany polegający na wykorzystaniu pozostawania w stosunku zależności od sprawcy lub z wykorzystaniem krytycznego położenia małoletniego, za który grozi kara nie niższa niż 8 lat. Zatem np. za przestępstwo z art. 197 § 3a najniższa możliwa kara wyniesie rok i osiem miesięcy (5 lat × 1/3). Warunkowe zawieszenie wykonania kary nie będzie wtedy możliwe. W obecnym stanie prawnym za ten czyn grozi kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata, oznacza to, że można zawiesić wykonanie kary, jeśli sąd zastosuje nadzwyczajne złagodzenie najniższej kary (3 lata × 1/3). Jednak zawieszenie wykonania kary, po jej nadzwyczajnym złagodzeniu, nawet po wprowadzeniu proponowanych zmian będzie nadal możliwe wobec sprawcy, który obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15.