Stan realizacji obietnicy aktualny na dzień 28 września 2023 roku.

Darmowe leki już od 2020 roku

Obietnica darmowych leków dla kobiet w ciąży pojawiła się w programie wyborczym Prawa i Sprawiedliwości z 2019 roku (s. 73). Zapowiedź refundacji leków autorzy programu potraktowali jako część punktu: „opieka nad kobietami w ciąży”. 

Nowelizacja, która wprowadziła darmowe leki dla ciężarnych kobiet, weszła w życie 1 lipca 2020 roku. Receptę na leki refundowane może wystawić lekarz lub położna posiadający kontrakt z NFZ. Może to zrobić także inny lekarz – na podstawie zaświadczenia potwierdzającego ciążę.

Bezpłatne leki przysługują kobiecie od momentu stwierdzenia ciąży do 15 dni po planowanej dacie porodu.

241 tys. kobiet skorzystało z darmowych leków

W pierwszym wykazie leków objętych programem, wprowadzonym 1 września 2020 roku, pojawiło się 114 pozycji, które według resortu są najczęściej stosowane przez ciężarne. Ministerstwo zdrowia zastrzega, że lista ta może być aktualizowana okresowo. 

1 stycznia 2023 roku na liście znajdowało się 389 pozycji. W załączniku do najnowszego rozporządzenia Ministra Zdrowia z 30 sierpnia 2023 roku (zakładka E) na liście leków refundowanych dla kobiet w ciąży znalazły się 394 pozycje.

Nie tylko leki na receptę – ciężarne potrzebują suplementów

Według zapisów ustawy refundacji podlegają leki na receptę wydaną przez lekarza specjalistę lub lekarza rodzinnego. W tej sprawie pojawiły się jednak głosy krytyczne, które przypominają, że kobiety w ciąży zażywają głównie suplementy diety, a leki na receptę są przez nie przyjmowane rzadziej.

Jednym z takich ważnych suplementów jest kwas foliowy. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje suplementację kwasu foliowego w dawce 0,4 mg dziennie u wszystkich kobiet w wieku prokreacyjnym oraz w dawce 0,4–0,8 mg dziennie u kobiet w pierwszym trymestrze ciąży.

Koszty programu

W ustawie Ministerstwo Zdrowia przewidziało maksymalne wydatki na finansowanie programu na lata 2020–2029. Oszacowano je na 336,31 mln zł. Dokładną skalę wydatków przedstawiliśmy na wykresie:

Koszt programu oszacowano na podstawie danych dotyczących ilości refundowanych leków kupowanych przez kobiety ciąży. Projektując koszty na kolejne lata, rząd uwzględnił możliwy wzrost konsumpcji leków. Lista refundowanych leków może zostać ograniczona w momencie przekroczenia 60 proc. planowanych wydatków na dany rok.

NFZ przejął koszty programu

Z otrzymanej od Ministerstwa Zdrowia odpowiedzi, dowiadujemy się, że w grudniu 2022 roku finansowanie programu zostało przeniesione do NFZ. Dodatkowo resort zniósł maksymalne limity wydatków na lata 2023–2029.

Poniższy wykres ilustruje, jak wyglądały wydatki NFZ w ramach programu Ciąża Plus od początku trwania programu. Łącznie od początku istnienia programu, do końca 2022 roku Narodowy Fundusz Zdrowia wydał na leki dla kobiet w ciąży ponad 16,7 mln zł.

Program został uchwalony i ciągle działa

W wyniku nowelizacji ustawy od 1 lipca 2020 roku obowiązują przepisy o refundacji wybranych leków na receptę dla kobiet w ciąży. Lista ta zwiększyła się ze 114 pozycji do 394, czyli ponad trzykrotnie. Z odpowiedzi, jakiej udzielił nam resort zdrowia, wynika, że na program od września 2020 do końca 2022 roku NFZ przeznaczył ponad 16,77 mln zł. W związku z powyższym, zgodnie z naszą metodologią, obietnicę uznajemy za zrealizowaną.