Czym jest język regionalny i co status języka regionalnego zapewnia?

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych za język regionalny uważa się język, który jest tradycyjnie używany na terytorium państwa przez jego obywateli, którzy stanowią mniejszą liczebnie grupę od reszty ludności państwa. Co istotne, język regionalny różni się od języka oficjalnego państwa. Nie dotyczy to dialektów ani języków imigrantów.

Dotąd jedynym językiem regionalnym uznawanym prawnie w Polsce pozostawał język kaszubski (art. 19 ust. 2).

Uznanie języka regionalnego pozwala na realizację prawa do nauki tego języka na zasadach przewidzianych dla języków mniejszości (art. 17). Oznacza to np. możliwość zdawania matury z języka kaszubskiego. Dodatkowo władze lokalne są zobowiązane wspierać działalność zmierzającą do zachowania i ochrony języka (art. 20).

Język śląski drugim językiem regionalnym w Polsce?

25 stycznia 2024 roku grupa posłów Koalicji Obywatelskiej złożyła w Sejmie projekt ustawy o zmianie ustawy o mniejszościach regionalnych i etnicznych oraz o języku regionalnym oraz niektórych innych ustaw.

W uzasadnieniu projektu ustawy czytamy, że dotyczy on nadania statusu języka regionalnego etnolektowi śląskiemu (s. 9). Ponadto przewiduje on dodanie dwóch przedstawicieli społeczności posługującej się językiem śląskim do składu Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.

Nie jest to pierwszy raz, kiedy podejmowana jest próba przyznania statusu języka regionalnego językowi śląskiemu. Od 2010 roku pięciokrotnie kierowano do Sejmu projekty ustaw w tej sprawie, jednak dotąd nie przyniosło to skutku (1, 2, 3, 4, 5).

Prace nad uznaniem języka śląskiego trwają

Donald Tusk zapowiedział uznanie języka śląskiego jako regionalny jeszcze w marcu 2023 roku. Obecnie projekt, który to umożliwi, znalazł się w Sejmie i czeka na zaopiniowanie przez Biuro Analiz Sejmowych oraz Biuro Legislacyjne.

Projekt został skierowany do I czytania na początku marca 2024 i trafił pod obrady Sejmu 20 marca. Następnie przekazano go do prac w Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych. 

Obietnica przewidywała złożenie projektu, do czego faktycznie doszło. Obecnie jest procedowany w Sejmie. Wbrew obietnicy język śląski nie został jeszcze uznany za regionalny – na tej podstawie oceniamy obietnicę jako niezrealizowaną.