Obietnica istotnego wsparcia organizacji pozarządowych i instytucji społeczeństwa obywatelskiego pojawiła się w programie Prawa i Sprawiedliwości z 2014 roku. Partia przedstawiła w nim następującą diagnozę: „instytucje społeczeństwa obywatelskiego w Polsce – jak wskazują liczne badania porównawcze – mają charakter enklawowy i są jednymi z najsłabszych i relatywnie najmniej licznych w Europie. W naszym życiu publicznym odgrywają rolę marginalną. Także wskaźniki partycypacji obywatelskiej i kapitału społecznego są na szarym końcu statystyk europejskich. Większość prodemokratycznych i aktywizujących funkcji sektora obywatelskiego, szczególnie jego funkcja kontrolna wobec władzy, partycypacja obywatelska w procesach podejmowania decyzji politycznych czy funkcja ekspercka, jest bardzo osłabionych. Niepokoi zwłaszcza słabość organizacji strażniczych, eksperckich i konsumenckich oraz pozorowany charakter instytucji dialogu obywatelskiego i społecznego”. W ramach reformy sektora obywatelskiego, Prawo i Sprawiedliwość zaproponowało między innymi „opracowanie i wprowadzenie specjalnych programów wsparcia merytorycznego i finansowego (odrębne linie finansowania) niezależnych grup obywatelskich oraz organizacji strażniczych (watchdogi), konsumenckich (broniących praw konsumentów) i eksperckich (think tanki)”.

7 sierpnia 2018 roku Uchwałą Rady Ministrów przyjęty został nowy program wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego pod nazwą „Program Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030 PROO”.

Wśród celów Programu wymienia się następujące zadania:

1. Wzrost zaangażowania obywateli i organizacji obywatelskich w życie publiczne
2. Wzmocnienie organizacji obywatelskich w wymiarze strategicznym
3. Poprawa stabilności finansowej organizacji obywatelskich

PROO jest finansowany z Funduszu Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, który stanowi 4% wpływów z dopłat w grach objętych monopolem państwa (na podstawie art. 88a ustawy o grach hazardowych). W latach 2018-2030 planuje się przeznaczyć na PROO ok. 585 mln zł. Program zakłada wsparcie w tym okresie ponad 11 000 organizacji. Granty będzie można otrzymać w formule otwartych konkursów dotacyjnych w pięciu priorytetach PROO, czyli:

1. Zrównoważony rozwój organizacyjny
2. Kapitały żelazne
3. Rozwój instytucjonalny lokalnych organizacji strażniczych i mediów obywatelskich
4. Rozwój instytucjonalny think-tanków obywatelskich
5. Wsparcie doraźne

Odsetek środków przewidzianych na wsparcie grantowe priorytetu trzeciego wynosi, zgodnie z Planem finansowym Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich, 8% w każdym roku jego trwania (czyli od 2018 do 2030 roku).

Wartość dotacji wynosi od 20 tys. zł do 200 tys. zł. W ramach dotacji kwalifikowalne są wszystkie koszty, które:

• mieszczą się w zakresie działań statutowych – chodzi o realizację systematycznych działań na rzecz interesariuszy; koszty są zależne od profilu organizacji (środki mogą być przeznaczone za- równo na honoraria autorskie, druk materiałów, warsztaty, czy rozbudowę portalu internetowego)
• wiążą się z rozwojem instytucjonalnym organizacji – w tym przypadku rozwój instytucjonalny musi się wiązać z poprawą skuteczności i efektywności realizacji celów statutowych; wydatki muszą być przeznaczone na takie działania, które przysłużą się wzmocnieniu działalności organizacji, będą związane z tworzeniem perspektywicznych planów działania i finansowania oraz będą się wiązać z podnoszeniem standardów pracy i zarządzania organizacją
• będą wspierały rozwój porozumień organizacji, platform współpracy i reprezentacji środowisk organizacji sektora pozarządowego.

223 wniosków złożonych

32 zaakceptowanych

W konkursie trzeciego priorytetu PROO na lata 2019-2020 zostały złożone 223 wnioski o dofinansowanie, z czego pozytywną rekomendację uzyskały 32.

Zgodnie z założeniami obietnicy, wprowadzony został nowy, wieloletni program wsparcia organizacji pozarządowych, który jako jeden ze swoich priorytetów wymienia wsparcie organizacji strażniczych. Przewiduje on także w swoim planie finansowym stały odsetek środków przeznaczanych na dotacje w tym zakresie. W związku z tym, uznajemy obietnicę za zrealizowaną.