Repolonizacja banków (bądź też udomowienie banków) to szereg działań mających na celu zwiększenie odsetka bankowych aktywów posiadanych przez polskich inwestorów.

Obietnica wsparcia repolonizacji sektora bankowego pojawił się w programie Prawa i Sprawiedliwości z 2014 roku i miała ona odbyć się na trzy sposoby:

1. szybszy rozwój banków krajowych poprzez rozwijanie akcji kredytowej i zwiększenie depozytów,
2. zakładanie i rozwój nowych instytucji opartych o kapitał krajowy – głównie instytucji spółdzielczych,
3. przejęcie banków opartych o kapitał zagraniczny przez krajowe podmioty sektora finansowego, w których znaczny udział ma Skarb Państwa.

Kwestia udziału kapitału zagranicznego w instytucjach finansowych działających w Polsce była istotna w kontekście światowego kryzysu finansowego, który zaczął się w 2008 roku. Udział za- granicznych inwestorów w aktywach banków w Polsce wynosił wówczas 72,3%. Ministerstwo Finansów uspokajało jednak, że mimo iż większość banków działających w Polsce było w rękach kapitału zagranicznego, większość inwestorów pochodziła z krajów Unii Europejskiej. Wobec tego kryzys finansowy miał w niewielkim stopniu dotknąć polski system bankowy.

Prawo i Sprawiedliwość w swoim programie antykryzysowym z 2009 roku zwrócił uwagę, że większość kapitału w polskich bankach pochodzi z zagranicy, jednak nie apelowano wówczas o udomowienie banków.

Mimo obaw, polska gospodarka była jedną z najmniej dotkniętych kryzysem: w 2008 roku wzrost produktu krajowego brutto wyniósł 4,25%, a w 2009 roku 2,82%. Polska była jedynym krajem UE z dodatnim wzrostem PKB w 2009 roku.

Temat zależności polskich banków od kapitału zagranicznego wrócił w 2011 roku, kiedy były wice- minister finansów Stefan Kawalec zaapelował w mediach o podjęcie przez polskie władze kroków w celu udomowienia polskich banków poprzez sprzedaż większości akcji banków działających w Polsce krajowym inwestorom. Rok później na stronie Narodowego Banku Polskiego opublikowany został raport autorstwa m.in. Stefana Kawalca, w którym uznano, że banki zależne od zagranicznych inwestorów stanowić powinny 30-35% sektora bankowego.

Temat repolonizacji został podjęty następnie przez Jarosława Kaczyńskiego, który w 2012 roku. podczas spotkania ze zwolennikami PiS w Zielonej Górze. powiedział, że jeśli jego partia wygra wybory dojdzie m.in. do repolonizacji banków.

Był to okres, w który udział inwestorów krajowych w strukturze sektora bankowego nadal był niewielki (ok. 30%). W 2014 roku Nordea Bank został przejęty przez PKO BP, dzięki czemu udział polski inwestorów w sektorze bankowym wzrósł do 38%. Z kolei w 2015 roku PZU przejęło Alior Bank, a polscy inwestorzy byli w posiadaniu 41% aktywów banków.

Prawo i Sprawiedliwość w ramach repolonizacji banków obiecało zwiększenie liczby instytucji finansowych, głównie banków spółdzielczych. W latach 2015-2019 liczba banków spółdzielczych przedstawiała się następująco:

• 2015 r. – 561
• 2016 r. – 558
• 2017 r. – 553
• 2018 r. – 549
• 2019 r. – 547 (stan na marzec)

Spadła również ogólna liczba podmiotów prowadzących działalność bankową: w 2015 roku było ich 626, obecnie jest ich 610. Z kolei udział polskich inwestorów w aktywach sektora bankowego w latach 2015-2019 przedstawia się następująco:

• 2015 r. – 41%
• 2016 r. – 43,4%
• 2017 r. – 54,5%
• 2018 r. – 53,6%
• 2019 r. – 53,5%

Wpływ na wzrost udziału polskich inwestorów w aktywach banków miały przejęcia banków komercyjnych działających w Polsce przez krajowe przedsiębiorstwa. W 2016 roku Alior Bank przejął część banku BPH; W 2017 roku doszło do przejęcia kontrolnego pakietu banku Pekao S.A przez PZU i PFR S.A; W 2018 roku należący w większości do Leszka Czarneckiego Getin Noble Bank przejął Bank Polskich Inwestycji. Obecnie inwestorzy krajowi kontrolują 13 banków komercyjnych (na 32 działające) oraz wszystkie banki spółdzielcze. Jeżeli chodzi o tempo wzrostu akcji kredytowej, w latach 2015-2019 przedstawiało się ono następująco:

• 2015 wzrost o 7,2%         (tj. o 75,4 mld zł)
• 2016 wzrost o 4,8%         (tj. o 53,6 mld zł)
• 2017 wzrost o 3,6%         (tj. o 41,9 mld zł)
• 2018 wzrost o 6%            (tj. o 62 mld zł)
• 2019 (I kwartał) wzrost o 2%            (tj. o 21,4 mld zł)

Obietnicę uznajemy za częściowo zrealizowaną, ponieważ udało się zrealizować jeden z trzech punktów obietnicy tj. zwiększyć udział inwestorów krajowych w strukturze sektora bankowego. Nie udało się zwiększyć ilości banków spółdzielczych, a tempo wzrostu akcji kredytowej wahało się w ciągu ostatnich czterech lat.