Obietnica utworzenia województwa warszawskiego znalazła się w Programie PiS z 2014 roku. Pomysł ten uzasadniono „dążeniem do zwiększenia tempa rozwoju całego Mazowsza, do czego potrzebne jest uzyskanie większego dostępu do funduszy unijnych przez gminy i powiaty pozawarszawskie”.

Temat wydzielenia Warszawy z województwa mazowieckiego pojawił się przed wyborami parlamentarnymi w 2015 roku – m.in. na konwencji w Siedlcach 22 października 2015 roku,. Jarosław Kaczyński podkreślał, że Warszawa i jej okolice powinny być jednym województwem, a miejscowości takie jak Siedlce, Ciechanów, Ostrołęka mają wchodzić w skład innego województwa. O projekcie województwa warszawskie- go przypomniał po wyborach, 13 stycznia 2016 roku, Marek Kuchciński, pisząc na Twitterze: „Przed nami wyzwanie po- działu Mazowsza – z odrębną Warszawą. Mamy świadomość, że w wielu jego miejscach poziom życia jest niezwykle niski”. Ówczesny szef MSWiA odniósł się do tego tweeta w wywiadzie dla RMF FM zazna- czając, że „Warszawa zawyża wskaźniki unijne ze względu na to, że rozwija się. Niskie bezrobocie, wysokie przychody (…) Bardzo rozsądnym rozwiązaniem, które zostało zrealizowane w wielu państwach zachodniej Europy, jest wyłączenie stolicy z województwa”.

Inicjatywa utworzenia województwa warszawskiego wiązała się więc z silnym zróżnicowaniem pod względem potencjału gospodarczego Warszawy i reszty regionu mazowieckiego. Mazowsze w statystykach unijnych znajdowało się w grupie regionów lepiej rozwiniętych, co utrudniało staranie się o środki na rozwój z UE.

Według danych Wojewódzkiego Urząd Pracy w Warszawie w grudniu 2016 roku najwyższą stopę bezrobocia w województwie mazowieckim odnotowano w powiecie szydłowieckim (28,3%) oraz radomskim (22,5%), a najniższą – w Warszawie (2,8%). Według danych Eurostatu z 2016 roku województwo mazowieckie wytwarzało wówczas 108% średniej unijnej PKB. Dla porównania, województwo lubelskie wypracowało 47% średniej unijnej PKB.

Pomysł administracyjnego wydzielenia Warszawy z województwa mazowieckiego krytykował marszałek Mazowsza Adam Struzik. Na konferencji w Radomiu w maju 2016 roku zaproponował inne rozwiązanie: „Dzielenie województwa spowodowałoby, że otrzymalibyśmy silne ekonomicznie woj. stołeczne i bardzo biedne z dużymi problemami – jeśli chodzi o wypełnianie usług publicznych – woj. mazowieckie (…) Powinniśmy zrobić wszystko, aby Komisja Europejska zaakceptowała złożony do Eurostatu wniosek o podział statystyczny regionu na dwie jednostki statystyczne”. W tym samym miesiącu wiceszef klubu PiS Marek Suski poinformował Polską Agencję Prasową o powołaniu przez posłów PiS-u zespołu parlamentarnego ds. zbadania skutków odłączenia Warszawy od Mazowsza. Jednak już kilka miesięcy wcześniej Główny Urząd Statystyczny złożył do Eurostatu wniosek o podział Mazowsza na dwa obszary statystyczne: warszawski stołeczny i mazowiecki regionalny. Z początkiem 2018 roku weszło w życie rozporządzenie Komisji Europejskiej z 21 listopada 2016 roku w sprawie klasyfikacji NUTS, wprowadzające podział województwa mazowieckiego na dwie odrębne jednostki statystyczne poziomu NUTS 2. Trzy miesiące później Urząd Statystyczny w Warszawie przedstawił publikację o mieszkańcach, warunkach życia, gospodarce i środowisku Mazowsza w układzie nowych jednostek statystycznych. Zawarte w niej dane ukazują różnice między regionem warszawskim stołecznym a mazowieckim regionalnym m.in. pod względem stopy bezrobocia (w regionie stołecznym wynosiło niecałe 4%, natomiast w regionie mazowieckim ponad 12%) czy przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto (w regionie warszawskim wy- nosiło ono nieco ponad 5000 zł, a w mazowieckim regionie ok. 3500 zł).

Co więcej, z komunikatu Eurostatu 34/2019 z 26 lutego 2019 roku dotyczącego PKB europejskich regionów wynika, że region warszawski osiągnął w 2017 roku 152% średniej unijnej PKB, podczas gdy region mazowiecki w tym samym czasie osiągnął 59% średniej unijnej PKB.

Obietnica utworzenia odrębnego od reszty województwa mazowieckiego województwa warszawskiego nie doczekała się więc realizacji. W trybie dostępu do informacji publicznej zapytaliśmy MSWiA czy trwają prace w tym zakresie. W odpowiedzi uzyskaliśmy informację, że w ministerstwie „nie są obecnie prowadzone prace dotyczące utworzenia nowych województw, w tym województwa warszawskiego. Jednocześnie tematyka zmian podziale terytorialnym stopnia wojewódzkiego pozostaje otwarta (…) Kluczową rolę w przedmiotowej sprawie będą odgrywać szerokie konsultacje społeczne”.