Stan realizacji obietnicy aktualny na dzień 28 września 2023 roku.

Niski poziom aktywności fizycznej wśród dzieci

W 2018 roku ukazały się wyniki projektu Global Matrix 3.0, oceniającego poziom aktywności dzieci i młodzieży w 49 państwach na świecie. Wnioski dla Polski nie były pozytywne. W kategorii „ogólna aktywność fizyczna” otrzymaliśmy dwójkę z minusem w pięciostopniowej skali.

„W odniesieniu do samych zachowań: poziom aktywności fizycznej sytuuje nas bliżej końca tabeli – to znaczy, że relatywnie niski odsetek dzieci spełnia rekomendacje WHO” – czytamy w polskiej wersji opracowania.

Co może niektórych zaskakiwać, najwyższą ocenę – czwórkę – otrzymaliśmy w kategorii  „szkoła”. Wynikało to z faktu relatywnie dużej liczby godzin wychowania fizycznego w polskich szkołach (4 zajęcia w tygodniu w klasach 4-8 szkoły podstawowej i 3 zajęcia w klasach 1-3) oraz dużej frekwencji na zajęciach (87 proc. w szkole podstawowej).

Rozwiązaniem PiS – większa liczba godzin WF-u

Można pokusić się o stwierdzenie, że PiS dobrze zdiagnozował problem. Polskie dzieci zbyt mało się ruszają. Dyskusje może wzbudzać inna kwestia. W jaki sposób zachęcić dzieci do zwiększenia poziomu aktywności? 

Zdaniem PiS jednym z takich rozwiązań miało być zwiększenie liczby godzin WF-u, których, jak wspomnieliśmy, podstawa programowa przewiduje względnie dużo. Wiemy już, że obietnicy nie udało się zrealizować. Co gorsza, wyniki pokazują, że poziom aktywności wśród dzieci i młodzieży jest jeszcze niższy.

Cztery godziny WF-u tygodniowo jak były, tak są

W roku szkolnym 2019/2020 program nauczania przewidywał, że dzieci w szkole podstawowej w klasach IV-VIII uczęszczają na zajęcia z wychowania fizycznego cztery razy w tygodniu. Jeśli weźmiemy pod uwagę, że rok szkolny trwa 38 tygodni, w ciągu roku uczniowie powinni spędzić 152 godz. lekcyjne na wychowaniu fizycznym.

Z kolei w klasach I-III niezmiennie obowiązują trzy godziny WF-u tygodniowo.

Liczbę godzin WF-u chciała zwiększyć Lewica

Pod koniec maja 2021 roku Lewica złożyła projekt ustawy nowelizacji prawa oświatowego. Posłowie ugrupowania chcieli zwiększyć liczbę godzin WF-u w klasach IV-VIII szkoły podstawowej do pięciu tygodniowo. Inicjatywę złożono z myślą o aktywizacji dzieci, które były przebywały w domu w okresie lockdownów pandemicznych. Projekt nie trafił nawet do I. czytania – utknął na etapie konsultacji.

Zanim Lewica złożyła projekt ustawy, stanowisko w sprawie zwiększenia godzinowego wymiaru WF-u przedstawił wiceminister edukacji i nauki Dariusz Piontkowski. Z odpowiedzi wynikało, że resort nie miał takich planów.

„Jednocześnie uprzejmie informuję, że obecnie nie planuje się obligatoryjnego zwiększenia liczby godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego po powrocie dzieci i młodzieży do szkół” – poinformował wiceszef resortu edukacji.

Obowiązkowe testy sprawnościowe od IV klasy

Od roku szkolnego 2023/2024 nastąpią ważne zmiany w monitorowaniu sprawności fizycznej uczniów. Ministerstwo wprowadziło cztery testy sprawnościowe, których wyniki trafią do bazy online „Sportowe Talenty”.

Jaki jest zamysł tego rozwiązania? Wyłapywanie najzdolniejszych uczniów oraz poszerzanie wiedzy na temat określonych deficytów aktywności fizycznej dzieci i młodzieży. Co istotne, wyniki z testów nie będą podlegać ocenie. 

Baza „Sportowe Talenty” trafiła do ustawy o sporcie na mocy nowelizacji uchwalonej przez Sejm 17 sierpnia 2023 roku. Stało się to możliwe dzięki poprawce do innej ustawy – zakazującej sprzedaży napojów energetyzujących osobom nieletnim (od 2024 roku). Zgodnie z planem program „Sportowe Talenty” ruszy już w roku szkolnym 2023/2024. Kontrowersje wśród prawników wzbudza kwestia przetwarzania danych osobowych, jednak rząd zapewnia, że dane w bazie są w pełni bezpieczne i anonimowe.

Z aktywnością dzieci jest coraz gorzej

Rząd PiS nie zwiększył w szkole podstawowej liczby zajęć WF-u z czterech do pięciu w tygodniu. W związku z tym obietnicę uznajemy za niezrealizowaną.

Co ciekawe, z raportu przedstawionego w 2022 roku w ramach projektu Global Matrix 4.0 wynika, że polska szkoła została oceniona lepiej niż w poprzedniej edycji badania (ocena cztery z plusem). Być może to nie liczba godzin wychowania fizycznego jest problematyczną kwestią. 

Krytycy WF-u wskazują, że należy zmienić formułę tych zajęć. Co więcej, dzieci w Polsce prowadzą siedzący tryb życia poza szkołą, ponieważ wolny czas spędzają na korzystaniu z komputera, tabletu czy smartfona. W kategorii „zachowania sedentarne” (bierne fizycznie) – tak samo jak w 2018 roku – otrzymaliśmy dwójkę. Ogólny poziom aktywności został oceniony na jedynkę – najniższą możliwą ocenę.