Szczyt NATO i 75-lecie powstania Sojuszu

W dniach od 9 do 11 lipca 2024 roku w jubileuszowym 75. roku istnienia Sojuszu odbył się szczyt w Waszyngtonie, na którym spotkali się przedstawiciele wszystkich 32 państw Sojuszu. Podczas wydarzenia poruszone zostały m.in. kwestie szybkiego reagowania obronnego Sojuszu czy wsparcia dla Ukrainy.

W trakcie szczytu została przyjęta deklaracja, w której państwa członkowskie m.in. zobowiązały się do wsparcia Ukrainy. Plan długoterminowej pomocy zakłada, że w 2025 roku wsparcie finansowe dla Ukrainy wyniesie 40 mld euro.

Dyskusja wokół wydatków na obronność państw NATO

10 lat temu, w 2014 roku, na szczycie NATO w Walii państwa członkowskie zadeklarowały, że będą dążyły do zwiększenia wydatków na wojsko do poziomu minimum 2 proc. PKB. W najnowszej deklaracji wyrażono zadowolenie z faktu, że coraz więcej państw spełnia zobowiązania dotyczące wydatków na wojsko i obronność (pkt 6).

W 2018 roku ówczesny prezydent USA Donald Trump ponaglał państwa członkowskie do zwiększenia wydatków na obronność do wymaganych 2 proc., sugerował nawet, że powinny one wynosić 4 proc. W lutym 2024 roku w trakcie kampanii wyborczej Trump zasugerował, że jeśli zostanie prezydentem USA, nie zamierza bronić państw, które nie wypełniają obowiązku przekazywania 2 proc. PKB na wojsko.

Do „zagrożenia” związanego z Donaldem Trumpem w „Faktach po Faktach” odniósł się europoseł Platformy Obywatelskiej – Michał Szczerba. Przypomniał przy tym, że już 23 państwa wydają ponad 2 proc. PKB na obronność, co niesie za sobą zwiększenie bezpieczeństwa w Europie.

Ile państwa wydają na obronność?

NATO regularnie od 2014 roku gromadzi dane od państw członkowskich dotyczące wydatków na obronność. Z najnowszych szacunków dotyczących roku 2024 wynika, że 23 państwa Sojuszu w ramach swoich zobowiązań przekroczyły próg 2 proc. PKB. W 2023 roku było ich 10, a w 2014 – zaledwie trzy (s.2).

Jak oszacowano, w 2024 roku wydatki całego Sojuszu względem roku 2023 wzrosły o 17,9 proc. Wynik ten stanowi najwyższy wzrost w historii i jest niemal dwukrotnie większy niż w 2023 roku, kiedy wydatki względem 2022 roku wzrosły o 9,3 proc. (s. 2).

Zgodnie z szacunkami w 2024 roku 2 proc. PKB na wojsko nie przeznaczyły: Chorwacja, Portugalia, Włochy, Kanada, Belgia, Luksemburg, Słowenia, Hiszpania oraz Islandia, która nie ma armii zawodowej, ale jest w NATO (s. 4).