Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
4 min czytania
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
4 min czytania
500 plus – dla biednych czy bogatych? Brak aktualnych danych
500 plus – dla biednych czy bogatych? Brak aktualnych danych
Wiecie, że aż 1/4 środków z 500 plus trafia do 1/5 najbogatszych gospodarstw domowych? A tymczasem do 1/5 najbiedniejszych gospodarstw trafia zaledwie 12 proc. środków z tego programu.
Nieweryfikowalne
Wypowiedź uznajemy za nieweryfikowalną, gdy:
- jest niemożliwa do weryfikacji w żadnym dostępnym źródle,
- odnosi się do źródeł przestarzałych, na podstawie których nie można stawiać osądów dotyczących teraźniejszości,
- dotyczy danych szacunkowych, obarczonych dużą dozą niepewności, zawiera stwierdzenia nieprecyzyjne lub zbyt ogólnikowe,
- z innych obiektywnych przyczyn jest niemożliwa do weryfikacji.
Nieweryfikowalne
Wypowiedź uznajemy za nieweryfikowalną, gdy:
- jest niemożliwa do weryfikacji w żadnym dostępnym źródle,
- odnosi się do źródeł przestarzałych, na podstawie których nie można stawiać osądów dotyczących teraźniejszości,
- dotyczy danych szacunkowych, obarczonych dużą dozą niepewności, zawiera stwierdzenia nieprecyzyjne lub zbyt ogólnikowe,
- z innych obiektywnych przyczyn jest niemożliwa do weryfikacji.
- W 2021 roku Centrum Analiz Ekonomicznych (CenEA) opublikowało raport dotyczący tego, do jakich rodzin trafia więcej środków z programu „Rodzina 500 plus”.
- Z raportu wynika, że w 2019 roku niemal 25 proc. wydatków na świadczenie 500 plus (wynoszących rocznie ok. 40 mld zł) trafiało do rodzin z najwyższymi dochodami. Gospodarstwa o najwyższych dochodach stanowiły 20 proc. wszystkich beneficjentów.
- Do rodzin z dziećmi znajdujących się wśród 20 proc. gospodarstw o najniższych dochodach trafiało 4,7 mld zł rocznie, czyli 11,7 proc. całkowitych kosztów programu „Rodzina 500 plus”.
- To najnowsze tego typu badanie przygotowane przez niezależną jednostkę naukowo-badawczą. Zaprezentowane w nim wyniki pochodzą jednak z 2019 roku, a zatem sprzed pandemii COVID-19.
- Autorzy zwracają uwagę, że wyniki badań nie uwzględniają konsekwencji pandemii dla sytuacji materialnej gospodarstw domowych. Ponadto w połowie roku 2019 zmieniły się zasady przyznawania świadczenia 500 plus – obecnie przysługuje ono także na pierwsze dziecko. Na tej podstawie wypowiedź Ryszarda Petru oceniamy jako nieweryfikowalną.
Program „Rodzina 500 plus” zakłada finansowe wsparcie dla rodzin z dziećmi. Wszedł on w życie w kwietniu 2016 roku i, jak zapewnia rząd, „przyczynił się do znacznej poprawy sytuacji materialnej rodzin, wzmocnił je i nadał należny priorytet”. Kto najbardziej na nim korzysta?
Wydawać by się mogło, że program ma wspierać przede wszystkim te rodziny, które mają problemy ze spięciem miesięcznego budżetu. W 2021 roku opublikowano raport, który pokazał, że niekoniecznie tak jest.
500 plus także dla bogatych, a może głównie dla bogatych?
Centrum analiz ekonomicznych (CenEA) szczegółowo przyjrzało się gospodarstwom pobierającym 500 plus. W 2021 roku, po pięciu latach działania programu, został opublikowany raport „Świadczenie wychowawcze po pięciu latach: 500 plus ile?”.
Raport był szeroko omawiany. „Gazeta Wyborcza” skomentowała go tak: „To nie polityka, to nie publicystyka, to czysta ekonomia, choć wnioski z niej są dość trudne do przyjęcia dla wielu osób, a tezy z raportu mogą drażnić”.
Co może drażnić? Media skupiły się na wnioskach dotyczących najbogatszych i najbiedniejszych gospodarstw. Z raportu wynika, że w 2019 roku 24,6 proc. wydatków na świadczenie 500 plus trafiało do rodzin z najwyższymi dochodami. Gospodarstwa o najwyższych dochodach stanowiły 20 proc. beneficjentów.
Najbiedniejsi świadczeniobiorcy 500 plus
Co z rodzinami, które wsparcia finansowego potrzebują najbardziej?
W raporcie CenEA czytamy, że do rodzin z dziećmi znajdujących się wśród 20 proc. gospodarstw o najniższych dochodach trafiało 4,7 mld zł rocznie, czyli jedynie 11,7 proc. całkowitych kosztów programu „Rodzina 500 plus”.
Do 2021 roku roczne wydatki na program wynosiły ok. 40 mld zł.
Raport CenEA. Wiarygodność i aktualność
Publikację CenEA można traktować jako wiarygodne i eksperckie źródło. Jak czytamy, „CenEA jest niezależną, apolityczną jednostką naukowo-badawczą skupiającą się na analizie konsekwencji polityki społeczno-gospodarczej, ze szczególnym uwzględnieniem Polski”.
Do stworzenia raportu wykorzystano dane badania budżetów gospodarstw domowych 2019 udostępnione przez Główny Urząd Statystyczny. Natomiast wnioski raportu opierają się na obliczeniach przeprowadzonych przez autorów.
Warto jednak zwrócić uwagę, że rok 2019 to okres jeszcze przed pandemią COVID-19. Ta, jak zwracają uwagę autorzy, znacząco wpłynęła na sytuację materialną polskich rodzin. „Jednak w związku z ciągłymi zmianami ograniczeń wprowadzanych w gospodarce w kolejnych etapach pandemii, skutki dla gospodarstw domowych są obecnie niemożliwe do precyzyjnego oszacowania” – czytamy.
Wnioski z raportu CenEA mogą być nieaktualne z jeszcze jednego powodu. W kwietniu 2019 roku ustawa o świadczeniu została zmieniona. W efekcie od lipca 2019 roku program obejmuje wszystkie dzieci w rodzinie – również pierwsze i jedynaków.
Eksperci z CenEA już kilkukrotnie zajmowali się tematem programu „Rodzina 500 plus”.
500 plus zamienia się w 800 plus
Od przyszłego roku świadczenie ma się zwiększyć i wynieść 800 zł miesięcznie. Ustawa w tej sprawie czeka już tylko na podpis prezydenta Andrzeja Dudy. Minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg uzasadniała podwyższenie kwoty świadczenia koniecznością „dostosowania wsparcia do obecnych potrzeb polskich rodzin”.
– To także pieniądze, które rodziny mogą przeznaczyć zgodnie z potrzebami, np. wakacyjny wyjazd, dodatkowe zajęcia, różnego rodzaju aktywności – powiedziała minister.
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
