Edukacja 
Ekologia 
Klimat 
Energetyka 
Fact-checking 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
5 min czytania
Wypowiedzi
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
5 min czytania
Benzo(a)piren. Czy w polskich miastach jest go najwięcej?
Benzo(a)piren. Czy w polskich miastach jest go najwięcej?
W Europie jest 20 miast najbardziej zatrutych takim rakotwórczym benzopirenem. Od tego ludzie umierają na raka. W Europie 20 miast. […] ile jest tych miast w Polsce? 19 [z 20 miast w Europie – przyp. Demagog].
Prawda
Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:
- istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację,
- zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi,
- dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.
Prawda
Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:
- istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację,
- zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi,
- dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.
- W 2022 roku spośród 20 miast najbardziej zanieczyszczonych benzo(a)pirenem w Europie 18 leżało w Polsce – wynika z danych Europejskiej Agencji Środowiska.
- Średnie stężenie benzo(a)pirenu mierzone w polskich stacjach wyniosło 2,40 ng/m3 (nanogramów na metr sześcienny). Przewyższyło tym samym standardy międzynarodowe.
- Według wytycznych unijnych górny limit zanieczyszczenia wynosi 1 ng/m3. Standard Światowej Organizacji Zdrowia to 0,12 ng/m3.
- Kontakt z benzo(a)pirenem może m.in. powodować raka, uszkadzać płodność i negatywnie wpływać na dziecko w łonie matki.
- Włodzimierz Czarzasty zawyżył o jeden liczbę polskich miast znajdujących się w pierwszej dwudziestce najbardziej zanieczyszczonych benzo(a)pirenem miejscowości w Europie. Dane Europejskiej Agencji Środowiska potwierdzają, że na badanym obszarze polskie miasta należą do najbardziej zanieczyszczonych. W związku z tym wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą.
Czarzasty: większość zanieczyszczonych benzo(a)pirenem miast leży w Polsce
12 października, na trzy dni przed wyborami, Włodzimierz Czarzasty gościł na antenie Polsatu News. Polityk Nowej Lewicy wyliczał zarzuty wobec rządu Prawa i Sprawiedliwości, m.in. spadającą długość życia czy niski wskaźnik urodzeń.
Zwrócił też uwagę na kwestie ekologiczne. Jak wskazał, 19 z 20 europejskich miast najbardziej zatrutych benzo(a)pirenem leży w Polsce. Sprawdźmy, co na ten temat mówią dane.
Polska czerwoną plamą na mapie Europy
Na stronie Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) dostępna jest interaktywna mapa, na której można sprawdzić poziom różnych zanieczyszczeń w Europie. Benzo(a)piren oznaczony jest skrótem „BaP in PM”. Rzut oka na mapę wystarczy, by stwierdzić, że Polska jest najbardziej zanieczyszczonym benzo(a)pirenem krajem (przynajmniej wśród państw, dla których dostępne są dane).
W 2022 roku Polska była najbardziej zanieczyszczonym benzo(a)pirenem krajem w Europie. Fot. Europejska Agencja Środowiska (zrzut ekranu wykonany 20 października 2023 roku)
Na 165 polskich stacji pomiarowych 113 jest zaznaczonych najciemniejszym czerwonym kolorem, który oznacza alarmujący poziom zanieczyszczenia.
Średnie stężenie benzo(a)pirenu odnotowane w polskich stacjach wyniosło w 2022 roku 2,40 ng/m3 (nanogramów na metr sześcienny). To powyżej standardów wyznaczonych zarówno przez Unię Europejską, jak i Światową Organizację Zdrowia.
UE przyjmuje górny próg stężenia benzo(a)pirenu na poziomie 1 ng/m3. W wytycznych WHO granica została określona jeszcze niżej – na poziomie 0,12 ng/m3.
Tylko dwie miejscowości w pierwszej dwudziestce nie leżą w Polsce
Poniżej mapy znajduje się wykres pokazujący dane dla konkretnych stacji w poszczególnych państwach. Szczególnie negatywnie wyróżnia się miasto Nowa Ruda na Dolnym Śląsku. W 2022 roku średnie zanieczyszczenie benzo(a)pirenem wyniosło w tej miejscowości 8,7 ng/m3.
Nowa Ruda nie tylko jest najbardziej zanieczyszczonym benzo(a)pirenem miastem w Europie, ale też wyraźnie wyprzedza pozostałe miejscowości. Fot. Europejska Agencja Środowiska (zrzut ekranu wykonany 20 października 2023 roku), modyfikacje: Demagog.org.pl
Na drugim miejscu znalazła się Sucha Beskidzka (7,15 ng/m3), a na trzecim – Nowe Miasto Lubawskie (7,07 ng/m3). Dopiero na siódmej pozycji widzimy miejsce, które nie znajduje się w Polsce. Chodzi o czeską Ostrawę, miasto leżące niedaleko granicy z Polską.
Lista stacji, w których w 2022 roku odnotowano największe stężenie benzo(a)pirenu. W pierwszej dwudziestce są tylko dwie miejscowości spoza Polski. Fot. Europejska Agencja Środowiska (zrzut ekranu wykonany 20 października 2023 roku), modyfikacje: Demagog.org.pl. Aby wygenerować listę najbardziej zanieczyszczonych miast, należy wybrać opcję „choose a format to download”, która znajduje się pod mapą po prawej stronie. Następnie wskazujemy format, w którym chcemy pobrać plik.
W pierwszej dwudziestce znajdziemy jeszcze jedną miejscowość nieleżącą w Polsce – to wieś Veľká Ida w Słowacji.
Innymi słowy, na 20 najbardziej zanieczyszczonych benzo(a)pirenem miejscowości w Europie 18 leży w Polsce.
Mówiąc o 19 miastach, Włodzimierz Czarzasty mógł odnosić się do doniesień medialnych z 2018 roku. Taką informację podawał wówczas m.in. portal Rynek Zdrowia. Dane te dotyczyły jednak roku 2016. Jak widać, od tamtego czasu sytuacja Polski poprawiła się tylko nieznacznie.
Benzo(a)piren zabija
Benzo(a)piren jest rakotwórczą substancją zanieczyszczającą. Powstaje głównie podczas spalania węgla i drewna do celów grzewczych. Znajduje się też w dymie tytoniowym.
Wdychanie benzo(a)pirenu przyczynia się do powstania raka płuc i raka pęcherza moczowego, natomiast fizyczny kontakt z tą substancją prowadzi do raka skóry. Benzo(a)piren może mieć też negatywny wpływ na płodność, a także stanowi zagrożenie dla rozwoju układu nerwowego dzieci w łonie matki.
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
