Rolnicy protestują, politycy debatują

W różnych częściach Europy trwają protesty rolników. Uliczne demonstracje mogliśmy zobaczyć m.in. we Francji, Włoszech i w Niemczech. Wśród przyczyn niezadowolenia powtarzają się takie kwestie jak polityka Europejskiego Zielonego Ładu oraz import taniej żywności spoza UE.

Do protestów dołączyli także polscy rolnicy. Podczas rozmowy w programie „Gość Wydarzeń” 27 lutego minister rolnictwa Czesław Siekierski został zapytany, czy rząd planuje zamknąć granicę na towary z Ukrainą [czas nagrania: 03:44]. 

Minister przypomniał, że całkowity bilans handlowy między Polską a Ukrainą jest korzystny dla naszego państwa, w związku z czym zamknięcie granic mogłoby być dla nas nierentowne [czas nagrania: 04:25].

Ogólny bilans handlu z Ukrainą korzystny dla Polski

W Dziedzinowych Bazach Wiedzy GUS znaleźliśmy szczegółowe dane dotyczące wymiany handlowej pomiędzy Polską a Ukrainą. Wynika z nich, że ogólny bilans handlu w 2023 roku był korzystny dla Polski. 

W 2023 roku wartość kupionych towarów ukraińskich wyniosła 4,4 mld euro. Natomiast wartość towarów sprzedanych do Ukrainy wyniosła ponad 11,3 mld euro. Oznacza to, że na wymianie handlowej z największym wschodnim sąsiadem osiągnęliśmy dodatni bilans 6,9 mld euro.

Od rosyjskiej inwazji import z Ukrainy wzrósł

Jak wynika z analizy opublikowanej przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR), do momentu agresji rosyjskiej na Ukrainę bilans w handlu produktami rolno-spożywczymi między nią a Polską był zazwyczaj nieznacznie korzystny dla Ukrainy (s. 2). Potwierdzają to aktualne dane z bazy GUS.

Przełomowym rokiem był 2022, gdy Rosja dokonała pełnoskalowej inwazji na Ukrainę. Wtedy też wartość importu towarów rolno-spożywczych z Ukrainy wzrosła o ponad 1,7 mld euro względem 2021 roku, czyli niemal dwukrotnie.

W 2023 roku również więcej kupowaliśmy niż sprzedawaliśmy

W 2023 roku bilans w handlu produktami rolno-spożywczymi był nadal korzystny dla Ukrainy. Jak wynika ze wstępnych danych GUS, importowaliśmy z Ukrainy towary na łączną wartość ok. 1,69 mld euro. Do Ukrainy eksportowaliśmy towary o łącznej wartości ok. 1,03 mld euro. Różnica wynosiła więc 0,66 mld euro. 

Największą różnicę w bilansie handlowym produktami rolno-spożywczymi w 2023 roku zarejestrowano w kategorii „tłuszcze i oleje”. W tym wypadku różnica między eksportem a importem wynosiła prawie 600 mln euro na korzyść Ukrainy.

Ogólny bilans w handlu produktami rolno-spożywczymi był dla Polski dodatni

Jednocześnie, jak wynika z opracowania KOWR, ogólny bilans w handlu produktami rolno-spożywczymi, nie tylko z Ukrainą, jest dla Polski korzystny. W 2023 roku importowaliśmy towary o wartości 33,2 mld euro, a wartość eksportu wyniosła 51,8 mld euro (s. 3).

Jak zauważył KOWR, eksport towarów rolno-spożywczych z Polski do Ukrainy w 2023 roku stanowił zaledwie 2 proc. eksportu w tej dziedzinie. Aż 73 proc. polskich towarów rolno-spożywczych trafia na rynki Unii Europejskiej (s. 4).

W 2023 roku Polska w handlu produktami rolno-spożywczymi miała bilans dodatni, który wyniósł 18,6 mld euro. Był to wzrost o 19 proc. względem roku poprzedniego (s. 3).

Skąd wzrost importu z Ukrainy po inwazji Rosji?

Problem ukraińskich produktów rolnych na rynkach Europy Środkowej analizował Ośrodek Studiów Wschodnich (OSW). Jak wskazał zespół OSW, problem skokowego napływu zboża zaczął się od zniesienia ceł na ukraiński import w Unii Europejskiej w czerwcu 2022 roku.

Produkcja rolno-spożywcza stanowi 60 proc. ukraińskiego eksportu. Ukraińskie rolnictwo jest mocno zorientowane na handel zagraniczny. Po inwazji Rosji Ukraina utraciła główną bramę eksportową – porty na Morzu Czarnym. 

W sierpniu 2022 roku Rosja zgodziła się otworzyć dla Ukrainy tzw. korytarz czarnomorski. Od lipca 2023 roku agresor ponownie zablokował porty. Ukraina korzysta więc z otwartego rynku UE. Ze względu na koszty transportu jest dla niej bardziej opłacalne wysyłanie towarów drogą lądową do państw bliskich niż dalekich.