Edukacja 
Ekologia 
Klimat 
Energetyka 
Fact-checking 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
4 min czytania
Wypowiedzi
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
4 min czytania
Czy po wejściu Litwy do UE nie mogły tam powstawać zagraniczne sklepy?
Czy po wejściu Litwy do UE nie mogły tam powstawać zagraniczne sklepy?
Litwini, kiedy wchodzili do Unii Europejskiej, wprowadzili taki zapis, że przez 5 lat nie będą tam mogły powstawać zagraniczne supermarkety i sklepy.
Fałsz
Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:
- nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,
- jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.
Fałsz
Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:
- nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,
- jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.
- Jak poinformowała nas Ambasada Litwy w Polsce, informacja dotycząca zakazu powstawania na Litwie zagranicznych sklepów i supermarketów po przystąpieniu przez ten kraj do Unii Europejskiej jest fałszywa.
- Podobnego zapisu brakuje w Traktacie akcesyjnym z 2003 roku, w którym powinny być zawarte informacje dotyczące wynegocjowanych przez państwa przystępujące do Unii Europejskiej okresów przejściowych.
- Wątpliwości budzi również zgodność takiego przepisu z obowiązującą w UE zasadą swobody przedsiębiorczości i świadczenia usług.
Kontekst wypowiedzi
Michał Kołodziejczak, lider AGROunii, 20 maja był gościem radia RMF FM. Rozmowa dotyczyła m.in. nierówności, jakie panują pomiędzy rolnikami a pośrednikami skupującymi od nich produkty i sprzedającymi je do sklepów oraz supermarketów. Michał Kołodziejczak wymienił kilka postulatów AGROunii, w tym m.in. większą kontrolę państwa nad pośrednikami, a także ograniczenie udziałów w polskim rynku dla zagranicznych sieci handlowych, takich jak Biedronka. Przy tej okazji wskazał na przykład Litwy, która w momencie przystąpienia do Unii Europejskiej w 2004 roku miała wprowadzić zapis, zgodnie z którym przez 5 lat w kraju nie będą mogły powstawać zagraniczne supermarkety i sklepy.
Czy Litwa rzeczywiście wprowadziła taki zakaz?
Nie udało nam się znaleźć żadnej informacji na temat podobnego zapisu ani w źródłach anglojęzycznych, ani litewskojęzycznych (zarówno w artykułach internetowych, jak i literaturze fachowej). Poprosiliśmy więc o konsultację dr Ewę Kamarad, ekspertkę od prawa UE z Uniwersytetu Jagiellońskiego, według której informacja na temat przytoczonego przez Michała Kołodziejczaka zapisu powinna była znaleźć się w Traktacie akcesyjnym, ponieważ – jak wskazała: „jeśli był taki okres przejściowy, to musiał zostać wynegocjowany i mieć podstawę prawną”.
W załączniku IX Traktatu, który dotyczy odstępstw wynegocjowanych przez Litwę, nie ma jednak żadnej wzmianki na temat zakazu powstawania w tym kraju zagranicznych sklepów i supermarketów.
Zwróciliśmy się również z prośbą o konsultację do Ambasady Litwy w Polsce. Instytucja ostatecznie rozwiała nasze wątpliwości, pisząc:
„Przytoczone (…) stwierdzenie, iż »Litwini, kiedy wchodzili do Unii Europejskiej, wprowadzili taki zapis, że przez 5 lat nie będą tam mogły powstawać zagraniczne supermarkety i sklepy« nie jest zgodny ze stanem faktycznym. Wręcz przeciwnie, Litwa zawsze była otwarta na kapitał zagraniczny i zachęcała zagraniczne inwestycje”.
Zakaz powstawania zagranicznych sklepów a prawo UE
Wątpliwości wzbudza ponadto legalność takiego zapisu. Stoi on w sprzeczności z zasadami swobody przedsiębiorczości i świadczenia usług w Unii Europejskiej. Zapis, zgodnie z którym zagraniczne firmy, w tym również firmy z państw członkowskich Unii Europejskiej, nie mogą otwierać swoich placówek, przeczy obu tym swobodom. Innymi słowy, zgodnie z ustawodawstwem unijnym każdy podmiot zarejestrowany w państwach Unii Europejskiej może swobodnie prowadzić działalność gospodarczą na terenie całej wspólnoty.
W momencie, kiedy Litwa przystępowała do UE, obowiązywał Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Zakaz wprowadzania ograniczeń dla usługodawców i przedsiębiorców z innych państw członkowskich został w nim uregulowany w art. 43 i 49.
Zapis zakazujący otwierania sklepów i supermarketów w jednym z krajów Unii uniemożliwiłby podmiotom taką działalność. Jak już wspomnieliśmy, każde odstępstwo od prawodawstwa wspólnotowego powinno być wynegocjowane, a odpowiedni zapis powinien znaleźć się w Traktacie akcesyjnym. W tym, dotyczącym przystąpienia Litwy do Unii Europejskiej, nie ma jednak takiej wzmianki.
Artykuł powstał w ramach projektu „Fakty w debacie publicznej”, realizowanego z dotacji programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy”, finansowanego z Funduszy EOG.
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
