Wypowiedź Andrzeja Dudy uznajemy za fałszywą, ponieważ liczba dzieci żyjących w ubóstwie po wprowadzeniu programu „Rodzina 500 plus” zmniejszyła się o 50 proc. względem roku 2015, w którym to świadczenie nie było jeszcze realizowane.

Program 500+

Rządowy program „Rodzina 500 plus” wszedł w życie 1 kwietnia 2016 roku. Początkowo świadczenie przysługiwało rodzicom na drugiego i kolejnego potomka. Istotną zmianę rządzący wprowadzili i 1 lipca 2019 roku. Od tego momentu świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł przyznawane jest na każde dziecko do momentu ukończenia przez nie 18. roku życia, bez względu na dochody uzyskiwane przez rodzinę. Jedną z przyczyn będących podstawą do wprowadzania przedsięwzięcia było m.in. zagrożenie ubóstwem wśród dzieci.

Czym jest ubóstwo skrajne?

Poziom ubóstwa skrajnego mierzy się za pomocą stopy ubóstwa skrajnego. Oznacza ona odsetek osób w gospodarstwach domowych, w których poziom wydatków (obejmujących również wartość artykułów otrzymywanych bezpłatnie oraz wartość spożycia naturalnego) był niższy niż granica ubóstwa skrajnego (minimum egzystencji). Stopa ubóstwa skrajnego wyznacza poziom zaspokojenia potrzeb, poniżej którego następuje biologiczne zagrożenie życia oraz rozwoju psychofizycznego człowieka

Pierwsze prognozy

W grudniu 2016 roku dr hab. Ryszard Szarfenberg wydał raport pt. Przewidywane skutki społeczne 500+: ubóstwo i rynek pracy. Autor, bazując na modelu mikrosymulacyjnym, założył, że skrajne ubóstwo wśród dzieci po wprowadzaniu programu „Rodzina 500 plus” spadnie w przedziale od 77 do 94 proc. W raporcie znajdziemy także statystykę mówiącą, że gdyby 500+ wprowadzono w 2014 roku, to ubóstwo skrajne wśród dzieci zmniejszyłoby się z 718 tys. do 188 tys. (scenariusz umiarkowany). Przy zastosowaniu tych samych szacunków dla 2015 roku spadek nastąpiłby z poziomu z 623 tys. do 187 tys. Należy wyraźnie zaznaczyć, że były to jedynie przewidywania.

Dane GUS

Według danych GUS stopa skrajnego ubóstwa wśród osób w wieku 0-17 lat w latach 2015-2019 przedstawia się następująco:

• 2015 – 9 proc.,
• 2016 – 5,8 proc.,
• 2017 – 4,7 proc.,
• 2018 – 6 proc.,
• 2019 – 4,5 proc.

Wiedząc, jak kształtowała się stopa ubóstwa skrajnego wśród dzieci, jesteśmy w stanie obliczyć, ile najmłodszych członków społeczeństwa żyło poniżej poziomu minimum egzystencji. Liczba takich dzieci w Polsce w kolejnych latach to:

• 2015 – 6 mln 902 tys.,
• 2016 – 6 mln 896 tys.,
• 2017 – 6 mln 921 tys.,
• 2018 – 6 mln 936 tys.,
• 2019 – 6 mln 949 tys.

A zatem w skrajnym ubóstwie znajdowało się odpowiednio 621 tys. dzieci, 400 tys. dzieci, 325 tys. dzieci, 417 tys. dzieci i 313 tys. dzieci. Widzimy więc, że liczba ta zmieniła się o 50 pro. względem roku 2015, czyli okresu bezpośrednio poprzedzającego wprowadzenie programu „Rodzina 500 plus”.

Warto również wspomnieć, że prezydent Andrzej Duda nie po raz pierwszy wspomniał o zmianie poziomu ubóstwa skrajnego wśród dzieci na przestrzeni lat 2015-2019. Na wiecu wyborczym w Człopach stwierdził, że „Ubóstwo wśród dzieci zostało zredukowane o ponad 90 proc.”. W podobnym tonie wypowiadał się już w roku 2017 wiceminister rodziny Bartosz Marczuk, który w wywiadzie dla Polskiego Radia powiedział, że „Program zredukował o 94 proc. skrajne ubóstwo wśród najmłodszych. To fenomenalny efekt 500 Plus. Rok 2016 przejdzie do historii Polski jako ten, w którym udało się wreszcie zlikwidować niemal całkowicie nędzę polskich dzieci”.