Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
Czy rząd PiS nie wysłał do Rosji pisma w sprawie odzyskania wraku tupolewa?
Czy rząd PiS nie wysłał do Rosji pisma w sprawie odzyskania wraku tupolewa?
Żadnego pisma nie wysłaliście [rząd Prawa i Sprawiedliwości – przyp. Demagog], żeby sprowadzić wrak [samolotu Tu-154 – przyp. Demagog] do Polski.
- Z odpowiedzi MSZ udzielonej posłowi Brejzie w 2019 roku wynika, że od 11 kwietnia 2010 roku do 13 maja 2019 roku wysłano do rosyjskich władz 12 not w sprawie zwrotu wraku, z czego jedenaście za rządów PO-PSL.
- MSZ w 2020 roku informowało, że w trakcie rządów PiS wystosowano co najmniej 3 noty dyplomatyczne w sprawie wraku. Zostały one wysłane w październiku 2018 roku, w grudniu 2019 roku oraz w kwietniu 2020 roku.
- O zwrot wraku tupolewa upomniała się również podkomisja smoleńska we wrześniu 2022 roku. Polska wezwała Rosjan do zwrotu wraku również na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ w kwietniu 2023 roku.
Ustalenia zespołu badającego prace podkomisji smoleńskiej
Ministerstwo Obrony Narodowej 24 października zaprezentowało raport zespołu badającego prace podkomisji smoleńskiej. Resort ocenił prace podkomisji jako nierzetelne.
Zdaniem MON jej członkowie nie mieli kwalifikacji do badania wypadków lotniczych, a opinie ekspertów zostały przemilczane lub przeinaczone. Do prokuratury trafiło zawiadomienie w sprawie ewentualnej zdrady dyplomatycznej, której miał się dopuścić Antoni Macierewicz – przewodniczący podkomisji.
Burzliwa dyskusja w TVP. „Żadnego pisma nie wysłaliście”
O ustaleniach zespołu badającego prace podkomisji smoleńskiej dyskutowano na antenie TVP. Redaktor Kamila Biedrzycka zwróciła się z pytaniem do doradcy prezydenta Łukasza Rzepeckiego, dlaczego Antoni Macierewicz nie odniósł się do stawianych mu zarzutów. Rzepecki stwierdził, że o to powinna zapytać samego Macierewicza, ponieważ on sam nie ma oraz nie miał z nim żadnych związków.
Z kolei Tobiasz Bocheński, europoseł z ramienia PiS, stwierdził, że ten temat jest podnoszony wyłącznie w celu rozpalania emocji. Stwierdził też, że katastrofa smoleńska jest „ogromną raną szczególnie na prawicy”. W tym momencie zaprotestowali niezależny senator Krzysztof Kwiatkowski oraz Barbara Oliwiecka z Polski 2050, którzy zgodnie stwierdzili, że tej tragedii nie powinno się w ten sposób kategoryzować ani zawłaszczać.
Do dyskusji włączyła się redaktor Biedrzycka, która w reakcji na krytyczne słowa Bocheńskiego na temat działań rządu Donald Tuska, a potem Ewy Kopacz, stwierdziła, że mimo obietnic PiS wraku samolotu nie udało sprowadzić się do Polski. Następnie Oliwiecka dodała, że rząd PiS nie wysłał żadnego pisma w celu odzyskania wraku tupolewa [czas nagrania: 49:28]. Nie jest to prawda.
Za rządów PiS wysłano przynajmniej 3 noty w sprawie zwrotu wraku TU-154M
W maju 2019 roku Ministerstwo Spraw Zagranicznych poinformowało, w odpowiedzi na pytanie posła Krzysztofa Brejzy, że do tej pory do Rosji wysłano 12 not w sprawie zwrotu wraku: 11 z nich przekazano za rządów PO-PSL, a 1 – za czasów PiS.
Notę wysłaną przez PiS wysłano 10 kwietnia 2018 roku, czyli dokładnie w 8. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Rok później MSZ informował o 3 notach, które wysłano kolejno: 4 października 2018 roku, 17 grudnia 2019 roku oraz 9 kwietnia 2020 roku.
Niewykluczone, że wspomniana w tej informacji nota z 4 października to ta sama, którą wcześniej MSZ datował na 10 kwietnia. Mogło dojść do pomyłki w odczytaniu lub w zapisie daty (10.04.2018 zamieniono na 04.10.2018).
Nie tylko noty dyplomatyczne. Co robiono w sprawie odzyskania wraku?
W kwietniu 2019 roku, w odpowiedzi na interpelację Marcina Kierwińskiego, MSZ przekazało informacje, z których wynika, że w trakcie rządów PiS kwestie zwrotu wraku samolotu Tu-154M poruszono co najmniej podczas 20 spotkań na różnym szczeblu dyplomatycznym.
Natomiast za rządów PO-PSL kwestia zwrotu wraku pojawiła się w trakcie 11 spotkań dyplomatycznych.
Dodatkowo o zwrot wraku upomniała się podkomisja smoleńska. W piśmie wystosowanym do strony rosyjskiej w 2022 roku wezwano do:
„[…] zwrotu Państwu Polskiemu, prawowitemu właścicielowi, a jednocześnie państwa rejestracji, wszystkich szczątków samolotu wraz z rejestratorami pokładowymi oraz wszystkimi przejętymi przez Federację Rosyjską materiałami dowodowymi”.
Polska podnosiła sprawę odzyskania wraku również na szczeblu międzynarodowym
W roku 2018 polskie placówki dyplomatyczne podjęły wysiłki w celu zdobycia międzynarodowego poparcia w sprawie odzyskania wraku. Stanowisko Polski znalazło odzwierciedlenie w rezolucji 2246 Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z października 2018 roku.
W rezolucji uznano, że przedłużające się przetrzymywanie wraku na terytorium Rosji jest nadużyciem prawa (pkt. 8). Władze w Moskwie wezwano do niezwłocznego przekazania wraku Warszawie, co do tej pory nie nastąpiło (pkt. 10.1).
Z kolei na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ w kwietniu 2023 roku Krzysztof Szczerski apelował (s. 21-22):
„Wzywam Rosję do wydania brakującego dowodu, zwrócenia wraku samolotu należącego na mocy prawa międzynarodowego do Polski i do pełnej współpracy z polskimi śledczymi w celu wyjaśnienia okoliczności tragedii”.
Rosyjski ambasador prowadzący spotkanie Rady zbył temat, informując, że odpowiedź na wezwanie Polski zostanie udzielona przy innej okazji (s. 23).
Wspieraj niezależność!
Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter