Kontekst wypowiedzi

W programie „Poranek Radia TOK FM” 8 czerwca 2021 prowadzący Jan Wróbel gościł Magdalenę Biejat. Rozmowa dotyczyła głównie systemu ochrony zdrowia w Polsce, a szczególnie sytuacji polskich pielęgniarek. Dyskusja nawiązywała również do trwającego obecnie protestu pielęgniarek i położnych. Zdaniem posłanki Lewicy w naszym kraju mamy do czynienia z niedoborem osób wykonujących ten zawód. Stwierdziła ona, że obecnie w Polsce mamy nieco ponad pięć pielęgniarek na tysiąc mieszkańców, co daje nam trzecie od tyłu miejsce w Unii Europejskiej. Dodała, że średnia w UE to dziewięć pielęgniarek na tysiąc mieszkańców.

Ile pielęgniarek jest w Polsce a ile w innych państwach?

Tymczasem średnia dla państw Unii to 8,2 pielęgniarek przypadających na 1000 mieszkańców (choć można zaobserwować trend wzrostowy – dla porównania, w roku 2008 było to 7,4). Największą liczbą pielęgniarek mogą się poszczycić takie państwa jak: Finlandia (14,3), Niemcy (13.2) oraz Irlandia (12,9). Mniej pielęgniarek na tysiąc mieszkańców od Polski mają jedynie trzy unijne kraje: Łotwa (4,4), Bułgaria (również 4,4) oraz Grecja (3,4). Na poniższym wykresie możemy zobaczyć jaka zmiana w tej kwestii zaszła w państwach UE od 2008 roku.

Problemy z definicją

Jednak w przypadku niektórych krajów (np. Irlandia, Francja, Portugalia, Słowacja), z powodu braku odpowiednich danych, do owej grupy zaliczane są również te osoby, które nie zajmują się opieką nad pacjentem, ale pracującą w administracji, czy jako pracownicy naukowi . W przypadku Austrii i Grecji raportowane są jedynie pielęgniarki pracujące w szpitalach, co z kolei skutkuje zaniżeniem statystyk. Co do zasady nie wliczane są położne (chociaż niektóre państwa robią wyjątek).

Sytuacja w środowisku pielęgniarek na przestrzeni lat

Wspomniana już przedtem publikacja Health at a Glance: Europe (co tłumaczy się na: Zdrowie i opieka zdrowotna w zarysie: Europa) to seria sprawozdań opracowywanych przez OECD we współpracy z Komisją Europejską. Raporty publikowane są co dwa lata i zawierają analizę stanu zdrowia obywateli oraz funkcjonowania systemów zdrowotnych w UE.

Dane znajdujące się na stronie Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych mówią, że pod koniec roku 2020 zarejestrowanych w Polsce było 295 571 pielęgniarek (i 7 640 pielęgniarzy). Zatrudnionych było 230 433 z nich. Biorąc pod uwagę, że według danych GUS z marca 2021 roku populacja Polski liczy ok. 38 mln 208 tys., to liczba pielęgniarek na tysiąc mieszkańców wynosi około sześciu. Jednak należy mieć na względzie różnice metodologiczne – w odróżnieniu od liczb z raportów OECD nie wszystkie z pielęgniarek i pielęgniarzy pracują bezpośrednio z pacjentami.

Warto na koniec zwrócić uwagę na zauważalny trend, a mianowicie starzenie się tej grupy zawodowej – średnia wieku polskich pielęgniarek to 53,16 lat, kiedy w 2008 roku było to 44,19.

Podsumowanie

Podsumowując wszystkie przeanalizowane dane możemy zauważyć, że Magdalena Biejat miała rację twierdząc, że mamy w Polsce do czynienia z sytuacją, w której na 1000 obywateli przypada zaledwie około 5 pielęgniarek (lub pielęgniarzy). Ponadto stwierdziła ona, że nasze państwo wypada w tej kwestii bardzo słabo w porównaniu do państw Unii Europejskiej i zajmujemy trzecie miejsce od końca. Nie jest to do końca prawdą, ponieważ tak naprawdę jesteśmy czwarci od końca, a mniej pielęgniarek niż u nas jest w Grecji, Bułgarii i na Litwie. Nie zmienia to jednak faktu, że jesteśmy nisko w tym rankingu. Posłanka również niedokładnie przytoczyła średnią unijną i zwróciła uwagę, że jest to 9 pielęgniarek przypadających na 1000 mieszkańców, kiedy w rzeczywistości (według danych OECD) wskaźnik ten wynosi 8,2. Takie nieścisłości mieszczą się, według nas, w marginesie błędu, a ponadto nie zmieniają one głównego wydźwięku wypowiedzi, więc ostatecznie oceniamy wypowiedź jako prawdziwą.