Kontekst wypowiedzi

Podczas konferencji prasowej 17 czerwca rząd ogłosił plan poprawy sytuacji demograficznej, którego celem jest wyjście kraju z pułapki niskiej dzietności. Program zatytułowany jako Strategia Demograficzna 2040 zaprezentowany został między innymi przez Mateusza Morawieckiego oraz minister Marlenę Maląg. Premier przedstawiając potrzebę programu wspierającego podejście pronatalistyczne, odwołał się do raportu Centrum Badania Opinii Społecznej sprzed 2 lat, poświęconego zagadnieniom preferowanego i realizowanego modelu życia rodzinnego. Zdaniem premiera Morawieckiego 98 proc. Polaków chce mieć dzieci, a około 40 proc. ankietowanych chce mieć ich przynajmniej trójkę.

Czy większość Polaków chciałaby mieć dzieci?

W kwietniu 2019 opublikowany został raport z badania przeprowadzonego przez Centrum Badania Opinii Społecznej zatytułowany: „Preferowane i realizowane modele życia rodzinnego”. Dwa, szczególnie interesujące nas pytania, które zadano ankietowanym, to: „Niezależnie od tego, jaki jest Pana(i) stan cywilny, w jakim jest Pan(i) wieku, a także czy ma Pan(i) dzieci czy też nie, proszę powiedzieć – ile dzieci chciał(a)by Pan(i) mieć w swoim życiu?” oraz „A ile dzieci faktycznie Pan(i) ma?”.

Ile dzieci chcieliby mieć Polacy?

Wyniki ankiety, poza odpowiedzią na pytanie o chęć posiadania dzieci, zawierają odpowiedź także na pytanie o liczbę dzieci, którą respondenci chcieliby mieć (niezależnie od ich wieku, stanu cywilnego czy już posiadanej liczby potomków). Wyniki wskazują, że 6 proc. badanych chce mieć jedno dziecko, 47 proc. – dwoje, 28 proc.– troje dzieci, zaś 7 proc. – czworo. Ponadto 4 proc. respondentów zadeklarowało chęć posiadania pięciorga lub więcej dzieci. Warto dodać, że 2 proc. ankietowanych odpowiedziało „tyle, ile się zdarzy”.

Potrzeby prokreacyjne Polaków

Warto dodać, że w analizowanym przez nas badaniu przedstawiono także porównanie wymarzonej liczby dzieci do tej już posiadanej. Ta statystyka pokazuje, że najczęściej badani posiadali dwoje dzieci (35 proc.) oraz nie posiadali żadnego dziecka (23 proc.). Troje lub więcej dzieci miało 22 proc. ankietowanych.

Dodatkową zaletą raportu jest zestawienie preferencji Polaków, dotyczących liczby dzieci, którą ankietowani chcieliby mieć w zależności od liczby dzieci już posiadanych. Tę część można podsumować stwierdzeniem, że marzeniem jest posiadanie dwójki dzieci, chyba że osoba badana ma więcej dzieci, wtedy najchętniej miałaby tyle dzieci, ile aktualnie ma. Ponad 50 proc. z grupy, która zadeklarowała brak dzieci lub jedno dziecko, chce mieć w przyszłości dwoje. Tylko 8 proc. spośród osób zadeklarowanych jako nieposiadających dziecka chce ten stan utrzymać.

Chęć posiadania dzieci na przestrzeni lat

Raport CBOS daje także możliwość prześledzenia zmiany trendów deklarowanej chęci posiadanej liczby dzieci na przestrzeni lat. W poniższej tabelce przedstawione zostały odpowiedzi z wybranych lat z przedziału 1996-2019. Dane te nie wskazują na bardzo silną zmianę w trendach. W obecnym stuleciu brak chęci posiadania dzieci deklaruje od 2 do 4 proc. W latach 2000–2019 nastąpił spadek liczby osób chętnych do posiadania jednego dziecka o 7 punktów proc. oraz wzrósł odsetek chętnych na posiadanie trójki dzieci z 22 proc. do 28 proc.

Kto w Polsce chce mieć wiele dzieci?

Wyniki raportu pozwalają także na określenie preferowanej formy życia. Ponad połowa ankietowanych wybrała małą rodzinę składającą się z rodziców i dzieci. Na drugim miejscu z silną tendencją wzrostową znalazł się model rodziny wielopokoleniowej z dziadkami, rodzicami i dziećmi. Model życia samotnego wybierało około 2-4 proc badanych.

Podsumowanie

Na podstawie raportu CBOS z roku 2019 można stwierdzić, że zgodnie z wypowiedzią premiera Morawieckiego ok. 98 proc. osób chce mieć przynajmniej jedno dziecko (94 proc. w badaniu) oraz ok. 40 proc. chce mieć troje lub więcej dzieci (wartość w badaniu – 39 proc.).