Kontekst wypowiedzi

14 kwietnia 2021 roku w sejmie miała miejsce dyskusja na temat rad młodzieżowych, w trakcie której poseł Mirosław Suchoń powiedział, że w wielu szkołach dwudziestokilkuosobowe klasy zastępowane są trzydziestoosobowymi. Stwierdził też, że jakość i skuteczność kształcenia w klasach 23-osobowych i mniejszych jest lepsza. Wskazywać mają na to m.in. badania Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.

Liczebność klas w Polsce 

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 roku w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli, liczba dzieci w oddziale przedszkola powinna wynosić nie więcej niż 25. Tak samo jest w przypadku klas 1-3 szkoły podstawowej. Natomiast liczebność starszych klas nie została określona.

W związku z wypowiedzią Mirosława Suchonia na temat skuteczności nauczania w zależności od liczebności klas i powołaniem się na badania CKE zwróciliśmy się do tej instytucji z prośbą o informację, czy takie badania były prowadzone i jakie były ich wyniki. W odpowiedzi uzyskaliśmy informację, że CKE nie prowadziła badań dotyczących liczebności klas i jej wpływu na jakość edukacji. Poniżej przedstawiamy jednak inne badania odnoszące się do tej kwestii.

Badania dotyczące liczebności klas i skuteczności nauczania

W kontekście badań odnoszących się do wpływu liczebności klas na skuteczność nauczania warto przede wszystkim przywołać artykuł Macieja Koniewskiego pt. „Szacowanie wpływu liczebności klasy na osiągnięcia edukacyjne uczniów z wykorzystaniem eksperymentu ex post facto”, który ukazał się w czasopiśmie „Edukacja”. W swojej analizie autor wykorzystał dane z Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie. W streszczeniu artykułu czytamy:

W podsumowaniu dodaje:

Badania na temat czynników warunkujących lepsze wyniki w nauce prowadził także przez 15 lat profesor John Hattie z Auckland University. Wyróżnił on 21 takich czynników. Wielkość klasy uplasowała się dopiero na 15. miejscu. Badacz uznał, że czynniki z wynikiem powyżej 0,4 mają duży wpływ na efekty edukacji. Wielkość klasy uzyskała wynik 0,21, co oznacza, że ma raczej mały wpływ na jakość edukacji.

Andreas Schleicher zwraca natomiast uwagę na to, że mniejsze klasy wiążą się z większymi kosztami, a wydane pieniądze można by zainwestować w coś, co przyniesie większe korzyści dla edukacji. Wskazuje, że kraje osiągające najlepsze wyniki, takie jak Japonia, Korea Południowa i Chiny, mają zwykle większe klasy. Kraje te poświęcają natomiast więcej uwagi na przygotowanie nauczycieli do prowadzenia zajęć w ciekawszy sposób dający uczniom więcej korzyści. W kontekście liczebności klas warto przywołać także badanie STAR (ang. Student Teacher Achievement Ratio) oraz badanie Institute of Education. Wykazały one większą efektywność nauczania w małych oddziałach, ale tylko w początkowych latach nauki. Istotne jest także ogólnopolskie badanie szkolnych uwarunkowań efektywności kształcenia (SUEK), przeprowadzone przez Instytut Badań Edukacyjnych. Wynika z niego, że nie ma bezpośredniego związku pomiędzy wielkością klasy a wynikami osiąganymi przez uczniów.

Podsumowanie

Centralna Komisja Egzaminacyjna nie prowadziła badań, o których wspomina Mirosław Suchoń, a inne badania wskazują mało zauważalny wpływ wielkości klas na jakość i skuteczność edukacji, dlatego wypowiedź uznajemy za fałszywą.