Druga rocznica wyroku TK

W sobotę minęły dwa lata od wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji. Trybunał uznał, że przerwanie ciąży w sytuacji dużego prawdopodobieństwa ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu, jest sprzeczne z Konstytucją.

W opinii Agnieszki Dziemianowicz-Bąk, pomimo ograniczenia prawa aborcyjnego w samej Polsce, kobiety decydują się na przerwanie ciąży poza granicami kraju, a także przy wsparciu organizacji pozarządowych. Takich kobiet w ciągu ostatnich dwóch lat miało być nawet 80 tys.

34 tys. osób w ciągu pierwszego roku

W ciągu 12 miesięcy po wyroku TK sieć organizacji Aborcja Bez Granic pomogła przeprowadzić aborcję 34 tys. osobom. Według deklaracji, 1 080 osób skorzystało ze wsparcia w drugim trymestrze ciąży, z czego blisko połowa przypadków dotyczyła sytuacji wystąpienia wady płodu.

Według przedstawionych informacji łączna kwota udzielonego wsparcia wyniosła ponad 700 tys. zł. Jedna organizacja – Abortion Support Network – przeznaczyła na ten cel 670 tys. zł.

Kolejne 44 tys. osób w drugim roku

Na przestrzeni kolejnego roku organizacje zrzeszone w ramach inicjatywy Aborcja Bez Granic zapewniły wsparcie w aborcji dla 44 tys. osób. Ponad 1,2 tys. osób przerwało ciążę w drugim trymestrze. Co najmniej 40 proc. przypadków dotyczyło wady płodu.

Kwota udzielonego wsparcia była wyższa w stosunku do poprzedniego okresu o ok. 600 tys. zł. Sumę pomocy finansowej oszacowano na 1,3 mln zł.

Bardziej restrykcyjne prawo tylko na Malcie

Aktualnie aborcję w Polsce można dokonać wyłącznie z dwóch przesłanek – w przypadku zagrożenia dla życia lub zdrowia matki oraz w przypadku ciąży wynikłej z czynu zabronionego. W Unii Europejskiej wyłącznie Malta posiada większy rygor – aborcja jest tam całkowicie zakazana. W pozostałych państwach UE, z wyjątkiem Finlandii, aborcja może być wykonywana na żądanie od 10. do nawet 18. tygodnia ciąży.

Aktualizacja 26.10.2022

Na prośbę Czytelników uzupełniliśmy artykuł o komentarz udzielony Demagogowi przez Aborcję Bez Granic oraz o dodatkowe dane i szacunki dotyczące liczby przeprowadzonych aborcji w Polsce. Informacje te nie wpłynęły na zmianę oceny.

Aborcja Bez Granic: „Podajemy liczby zrobionych aborcji”

W raportach Aborcji Bez Granic znajdują się dane o wykonanych przy jej wsparciu zabiegach przerwania ciąży i rozesłanych tabletkach wczesnoporonnych. Obok nich do form wsparcia zaliczono udzielanie porad przez telefon i przez forum internetowe. Istnieje więc ryzyko, że w przypadku części osób, które skorzystały z pomocy ABG, nie ma pewności, czy rzeczywiście dokonały aborcji.

O komentarz w tej sprawie poprosiliśmy zatem samą Aborcję Bez Granic. Z odpowiedzi wynika jasno, że liczbę 78 tys. można rozumieć, jako sumę rzeczywiście przeprowadzonych aborcji:

Oficjalne dane dotyczące aborcji

Według dostępnych danych w Polsce liczba legalnych aborcji wyniosła: w 2018 rok – 1 076, w 2019 roku – 1 110, w 2020 roku – 1076. Za każdym razem około 97 proc. zabiegów wykonano w przypadku, gdy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazywały na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu.

Według treści rezolucji Parlamentu Europejskiego w ciągu 10 miesięcy w 2021 roku w Polsce przeprowadzono 300 legalnych aborcji. Jako źródło informacji wskazana została Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny (FEDERA). W publikacji FEDERY nie podano jednak źródła owych danych.

Jak ustaliła „Rzeczpospolita”, w całym roku 2021 w Polsce wykonano 107 legalnych zabiegów przerwania ciąży. 75 z nich miały miejsce ze względu na ciężkie i nieodwracalne uszkodzenie płodu lub nieuleczalną, zagrażającą życiu chorobę. Przyczyną pozostałych 32 zabiegów było zagrożenie dla życia lub zdrowia osoby w ciąży. „Rzeczpospolita” również nie wyjaśniła, skąd pozyskała te dane.

Szacunki organizacji pro-choice

Dyrektorka Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Krystyna Kacpura, w wywiadzie dla „Gazety Wyborczej” w 2018 roku na pytanie o liczbę kobiet decydujących się na aborcję odpowiedziała:

Wcześniej, w raporcie z 2013 roku (s. 23), FEDERA szacowała, że rocznie na przerwanie ciąży w Polsce decyduje się około 80-100 tysięcy kobiet. Wyliczenia te bazują na danych historycznych, statystykach krajów o podobnej demografii oraz badaniach CBOS z 2013 roku.

Sam CBOS uznał za wysoce prawdopodobne, że w ciągu swojego życia przynajmniej co czwarta dorosła Polka przerwała ciążę (s. 6 komunikatu).

Nowsze oszacowanie proponuje amerykańska organizacja pozarządowa — Instytut Guttmachera. Według Instytutu, w latach 2015-2019 co roku kobiety w Polsce zachodziły w ponad 500 tys. ciąż, z czego ok. połowa to ciąże nieplanowane, a 93 000 z nich zakończyły się aborcją. Wyliczenie opiera się na modelu matematycznym określającym prawdopodobieństwo zdarzeń i na podstawowych danych na temat ludności.

Szacunki organizacji pro-life

Zdecydowanie niższe szacunki na temat liczby nielegalnych aborcji przedstawiają organizację antyaborcyjne (pro-life). Antoni Zięba, założyciel Polskiego Stowarzyszenia Obrońców Życia Człowieka, w swoim opracowaniu „Podziemie aborcyjne w Polsce” z 2006 roku szacował liczbę nielegalnych aborcji na 7-14 tys. rocznie.

Zarzucał on wyliczeniom FEDERY z 2000 roku błędy polegające m.in. na nieuprawnionych porównaniach z innymi krajami oraz niedostrzeganie, że spadek urodzeń jest wynikiem szerszego trendu demograficznego.

Zarówno organizacje prolife, jak i prochoice, a także neutralne światopoglądowo instytucje nie opublikowały szacunków dotyczących liczby nielegalnych aborcji w Polsce przeprowadzanych po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z października 2020 roku.

Koniec aktualizacji z dnia 26.10.2022