Kontekst wypowiedzi

Na początku czerwca odbyło się 25. posiedzenie Senatu X Kadencji. Podczas obrad poruszony został m.in. temat bezpieczeństwa międzynarodowego i sytuacji na sąsiadującej z Polską Białorusi. Marcin Przydacz przedstawił informację o działaniach rządu w sprawie Białorusi, w tym w kontekście represji wobec mniejszości polskiej. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych wypowiedział się również na temat ułatwień wizowych dla Białorusinów poszukujących schronienia i azylu, w wyniku konfliktu trwającego w tym państwie od czasu ostatnich wyborów prezydenckich. Podał informację, że od początku kryzysu do momentu posiedzenia senatu Polska wydała dla obywateli Białorusi prawie 125 tys. wiz, w tym blisko 10 tys. wiz humanitarnych.

Na jakiej podstawie wydawane są wizy humanitarne?

Podstawą prawną do wydania wizy humanitarnej jest ustawa o cudzoziemcach z 2013 roku (znowelizowana w 2020 roku). Według art. 60, pkt. 1, ust. 23 wizę Schengen lub wizę krajową wydaje się w celu przyjazdu ze względów humanitarnych, z uwagi na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe.

Ponadto art. 348 stwierdza, że cudzoziemcowi udziela się zgody na pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze względów humanitarnych w określonych przypadkach oraz gdy zobowiązanie go do powrotu mogłoby mieć następujące skutki:

• naruszałoby jego prawo do życia rodzinnego lub prywatnego, w rozumieniu przepisów Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 roku,
• naruszałoby prawa dziecka, określone w Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 roku, w stopniu istotnie zagrażającym jego rozwojowi psychofizycznemu,
• może nastąpić jedynie do państwa, w którym, w rozumieniu Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 roku: (a) zagrożone byłoby jego prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa osobistego lub (b) mógłby on zostać poddany torturom albo nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu, lub (c) mógłby być zmuszony do pracy, lub (d) mógłby być pozbawiony prawa do rzetelnego procesu sądowego albo być ukarany bez podstawy prawnej.

Wizy wydane Białorusinom

Marcin Przydacz nie przytoczył konkretnej daty, od której powinniśmy liczyć wydawane Białorusiom wizy, więc przyjmiemy, że miał on na myśli 9 sierpnia 2020 roku, kiedy to rozpoczął się kryzys powyborczy na Białorusi, a na ulicach dochodziło do masowych protestów przeciwko wybraniu Łukaszenki na prezydenta. W tej sytuacji zwróciliśmy z wnioskiem o dostęp do informacji publicznej do Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Na podstawie odpowiedzi MSZ możemy stwierdzić, że między 9 sierpnia 2020 roku a 10 czerwca 2021 roku (kiedy to minister Przydacz poruszył ten temat) Polska wydała obywatelom Białorusi 113 876 wiz uprawniających do wjazdu na terytorium RP, w tym 9 117 wiz humanitarnych. Pamiętajmy, że polityk zaznaczył, że wiz było blisko 125 tys., a wiz humanitarnych prawie 10 tys., więc możemy uznać, że dane mieszczą się w marginesie błędu, a wypowiedź Przydacza oceniamy jako prawdziwą.

Artykuł powstał w ramach projektu „Fakty w debacie publicznej”, realizowanego z dotacji programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy”, finansowanego z Funduszy EOG.