Handel pomiędzy Unią Europejską a Chinami

Unia Europejska, obok Chin i USA, znajduje się w trójce największych podmiotów mających największy udział w handlu zagranicznym na świecie. Co również istotne, Chiny i USA to obecnie pierwszy i drugi partner handlowy Wspólnoty.

Deficyt handlowy w handlu z Chinami utrzymuje się co najmniej od roku 2010 – wtedy wynosił 140,3 mld euro. Wart podkreślenia jest fakt, że w ubiegłym roku była to kwota rekordowa – 180,8 mld euro. Poniżej prezentujemy wykres przedstawiający wielkość wymiany handlowej między UE a Chinami w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Widać na nim zarówno wzrost deficytu handlowego w tym okresie, jak i stały negatywny bilans, co potwierdzają słowa Piechocińskiego.

Sporne kwestie handlowe

Do spornych kwestii w handlowych stosunkach UE-Chiny można zaliczyć:

• przymusowy transfer technologii,
• naruszanie przez Państwo Środka praw własności intelektualnej,
• silną interwencję rządu chińskiego w gospodarkę, która wyraża się m.in. w dotowaniu i subsydiowaniu przedsiębiorstw państwowych (SOE) na preferencyjnych warunkach.

Skala kradzieży praw własności intelektualnej została oszacowana w kwietniowym raporcie Komisji Europejskiej (KE). Powołując się na dane OECD, KE wskazuje, że Chiny – obok Singapuru, Hongkongu oraz Zjednoczonych Emiratów Arabskich – są największym krajem tranzytowym podrobionych produktów na świecie. Poza tym Chiny zostały zakwalifikowane do pierwszej kategorii priorytetowej państw, w stosunku do których UE zamierza podjąć działania mające na celu zwiększenie poziomu egzekwowania praw własności intelektualnej. Państwo Środka jest bowiem dominującym kierunkiem, z którego napływają podróbki, zarówno jeśli chodzi o ich wartości, jak i ilość. W przypadku przedsiębiorstw państwowych UE podnosi kwestię ich dotowania na korzystnych warunkach, a także przyznawania im preferencyjnych kredytów czy ulg podatków, co jest możliwe m.in. poprzez silne powiązania między kadrą kierowniczą a chińskim rządem. Władze Chin kontrolują także działalność SOE za pomocą Państwowej Rady Nadzorującej.

Nowa umowa inwestycyjna

W 2013 roku UE i Chiny rozpoczęły rozmowy dotyczące zawarcia umowy inwestycyjnej. Jej głównym celem było zapewnienie równych praw dla prowadzenia biznesu na podstawie zasady wzajemności. Na przestrzeni lat odbyło się 8 spotkań na najwyższym szczycie, a porozumienie udało się osiągnąć pod koniec 2020 roku.

Przyszły los porozumienia pozostaje pod znakiem zapytania. Umowa musi bowiem przejść skomplikowaną procedurę ratyfikacyjną UE. KE poinformowała w maju o zawieszeniu starań zmierzających do ratyfikacji. Woli ratyfikacji nie wyraża także Parlament Europejski.

Dodatkowo przeobrażeniu uległa sytuacja w Stanach Zjednoczonych. Umowę podpisano jeszcze, gdy urząd prezydenta USA sprawował Donald Trump. Obecnie administracja Joe Bidena zamierza polepszyć relacje na linii Waszyngton-Bruksela i tym samym budować blok przeciwstawiający się Chinom.