Kontekst wypowiedzi

Szymon Hołownia wypowiedział się na Twitterze na temat budowanej w Polsce przez wiele lat elektrowni węglowej w Ostrołęce. Poruszając ten temat, miał na myśli rozliczenie kosztów niezrealizowanego projektu bloku węglowego C, który został zamrożony w lutym 2020 roku. Zamiast budowanego wcześniej bloku węglowego ma obecnie powstać blok gazowy. Warto wspomnieć, że temat problematycznej elektrowni pojawiał się już na łamach naszego portalu, m.in. w analizach wypowiedzi Krzysztofa Gadowskiego, a także wypowiedzi Jana Marii Jackowskiego.

Historia budowy elektrowni

Proces budowy Ostrołęki C ruszył w okresie rządów PO-PSL. W 2008 roku spółka Energa SA po raz pierwszy rozpoczęła przygotowania do inwestycji. Po czterech latach zdecydowała się jednak porzucić te plany ze względu na spodziewaną nieopłacalność przedsięwzięcia.

Jednakże plany zmieniły się w lutym 2020 roku – po ok. ponad półtora roku od rozpoczęcia budowy spółki Enea i Energa wydały oświadczenie, w którym poinformowały o zawieszeniu dalszych prac nad budową bloku C. Obecnie podjęta została decyzja o zmianie technologii bloku C z węglowej na gazową i trwają prace adaptacyjne umożliwiające dalszą realizację inwestycji.

Koszty budowy

Szymon Hołownia poruszył temat wydatków, które pochłonęła inwestycja budowy bloku węglowego w Ostrołęce C. W przestrzeni publicznej nie dysponujemy ostateczną kwotą, która została wydana na ten projekt, więc możemy operować tylko kwotami szacunkowymi, do których również najprawdopodobniej odwoływał się polityk. Na interesujący nas temat wypowiedział się m.in. Tomasz Siwak – Wiceprezes Zarządu ds. Handlowych w spółce Enea. Wziął on udział w posiedzeniu komisji do spraw energii, klimatu i aktywów państwowych w Sejmie 11 grudnia 2020 roku, kiedy omówiono sytuację związaną z inwestycją, a także zmianę technologii z węglowej na gazową. Posłowie KO wnioskowali w grudniu o rozpatrzenie przez Sejm „Informacji na temat sytuacji panującej w elektrowni w Ostrołęce”, jednak ich wniosek przepadł w głosowaniu, a komisja nie widziała potrzeby przeprowadzenia debaty w Sejmie. Ponadto, na zapytanie posłów, wiceprezes Siwak przedstawił konkretne kwoty, które zostały przeznaczone na realizację projektu Ostrołęka C:

Oznacza to, że udziałowcy Elektrowni Ostrołęka, czyli Energa i Enea, ponieśli koszty opiewające na ponad 1,31 mld złotych. Podobną kwotę podaje Business Insider, który również powołuje się na słowa Siwaka. Tymczasem Onet podaje szacunkową kwotę ok. 1,3 mld zł na podstawie słów Bartłomieja Sawickiego z BiznesAlert.pl. Przytoczoną przez Hołownię kwotę 1,5 mld zł podaje także m.in. Konkret24 powołujący się na TVN24.

Jak widzimy, brakuje zgody co do konkretnej kwoty, którą pochłonęła inwestycja w Ostrołęce, jednakże Hołownia podał szacunkową informację, która powtarzana jest w debacie publicznej. Wciąż jednak musimy to porównać do stanu zadłużenia szpitali powiatowych, na temat których wypowiedział się polityk.

Długi szpitali powiatowych w Polsce

Ministerstwo Zdrowia zbiera dane o zadłużeniu w ochronie zdrowia m.in. za pośrednictwem Głównego Urzędu Statystycznego. Informacje na temat zobowiązań finansowych samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej możemy znaleźć na rządowej stronie Ministerstwa Zdrowia. Sprawozdanie o dynamice zobowiązań, czyli Rb-Z, sporządzać muszą samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (SPZOZ) raz na kwartał, a podawane w nich dane dotyczą szpitali, poradni i przychodni.

Wypowiedź Szymona Hołowni pochodzi z marca 2021 roku, więc najbardziej aktualne dane, do których możemy się odnieść, dotyczą IV kwartału 2020 roku. Powinniśmy przyjrzeć się sprawozdaniom dotyczącym zadłużeń szpitali pod koniec grudnia. Możemy się z nich dowiedzieć, że zobowiązania ogółem samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, utworzone przez jednostki samorządu terytorialnego, opiewały wtedy na kwotę 15 665,8 mln zł, czyli ok. 15,6 mld zł.

Niestety, przeanalizowane przez nas dane dotyczą ogólnie wszystkich publicznych zakładów opieki zdrowotnej, utworzonych na poziomie centralnym lub samorządowym, jednak bez konkretnej informacji o skali zadłużeń w szpitalach powiatowych. W celu dokładnej weryfikacji tej sprawy zwróciliśmy się do Ministerstwa Zdrowia z wnioskiem o dostęp do informacji publicznej. Poniżej można zapoznać się z danymi, które otrzymaliśmy od MZ, dotyczącymi zadłużeń szpitali powiatowych: wedle stanu na koniec września i  grudnia 2020 roku.

Z powyższych pism wynika, że we wrześniu 2020 roku zobowiązania ogólne szpitali powiatowych wynosiły 3,47 mld zł, natomiast na koniec 2020 roku szpitale powiatowe były zadłużone na ok. 3,6 mld złotych. Tym samym możemy stwierdzić, że wypowiedź Szymona Hołowni, jakoby wydatki na Ostrołękę C (ok. 1,3-1,5 mld zł) opiewały na 1/10 kwoty zadłużeń wspomnianych szpitali to zdecydowane nadużycie. Gdy porównamy te kwoty, zauważymy, że pieniądze wydane na budowę elektrowni tak naprawdę stanowią pomiędzy 36,4 proc. a 43,2 proc. kwoty zadłużenia szpitali. Jeśli weźmiemy 10-krotność kwoty wydanej na budowę bloku węglowego, to otrzymamy ok. 15 mld zł, czyli tyle, ile wynosi zadłużenie wszystkich szpitali w Polsce, a nie tylko powiatowych. Hołownia podał poprawne dane, jednak źle je porównał i objaśnił, w związku z czym oceniamy jego wypowiedź jako manipulację.