SRK zajmuje się likwidacją polskich kopalń

Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A. powstała w 2000 roku w wyniku realizacji programu reformy górnictwa węgla kamiennego. Jej jedynym akcjonariuszem (art. 7 i 8) jest Skarb Państwa, a finansowanie pochodzi głównie z budżetu państwa. 

W 2015 roku nowelizacja w ustawie o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego nałożyła na SRK dodatkowe obowiązki.

Zadania spółki obejmują m.in.: podejmowanie decyzji dotyczących zakończenia działalności górniczej, likwidacji kopalń i zabezpieczenia terenów pogórniczych. Ponadto misją SRK jest planowanie transformacji społeczno-gospodarczej regionów poddawanych restrukturyzacji, w tym tworzenie nowych miejsc pracy dla pracowników likwidowanych kopalń i zakładów.

Zakłady górnicze postawione w stan likwidacji za rządów PO-PSL

W ramach planu naprawczego, ogłoszonego w styczniu 2015 roku przez rząd Ewy Kopacz, skupiono się na restrukturyzacji sektora górniczego. W konsekwencji do końca rządów koalicji PO-PSL (listopad 2015) do Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. trafiło łącznie 7 zakładów (plik: Informacja o realizacji Programu dla sektora GWK w 2022 r.), w tym 5 przekazanych do całkowitej likwidacji. Z naszej analizy wynika, że były to: 

• Ruch Centrum (KWK Centrum) – w maju 2015 roku, 
• KWK Mysłowice (KWK Mysłowice-Wesoła Ruch Mysłowice) – w czerwcu 2015 roku, 
• KWK Kazimierz-Juliusz – w czerwcu 2015 roku (decyzja o przekazaniu do SRK w grudniu 2014 roku), 
• KWK Boże Dary (KWK Murcki-Staszic Ruch Boże Dary) – w 2 częściach: w lipcu i w październiku 2015 roku,
• ZG Rozbark V z KWK Piekary – w listopadzie 2015 roku.

Pod opiekę SKR trafiły też 2 kopalnie: KWK Makoszowy (od kwietnia 2015) i KWK Brzeszcze (od maja 2015), które nadal kontynuowały wydobycie. Czekały na inwestora lub na inne rozwiązanie swojej sytuacji. 

Historia likwidacji za dwóch kadencji Prawa i Sprawiedliwości

W pierwszym roku rządów Prawa i Sprawiedliwości udało się znaleźć inwestora dla KWK Brzeszcze, czekającej w Spółce Restrukturyzacji Kopalń. W tym czasie do likwidacji trafiły KWK Anna (wydobycie zakończone w 2012 roku) i KWK Jas-Mos. Ich pozostałe złoża udostępniono zakładom, z którymi były połączone.

W kolejnym roku doszło do kilku sytuacji, gdy znajdujące się blisko siebie kopalnie zostały połączone, a następnie wyodrębnione z nich wybrane zakłady trafiały do SRK. Była to kontynuacją planu naprawczego opracowanego jeszcze przez rząd PO-PSL.

Ponadto 25 września 2020 roku rząd i związki zawodowe podpisały porozumienie ustalające tempo transformacji górnictwa węgla kamiennego. Następnie 28 maja 2021 roku zawarto Umowę Społeczną, określająca m.in. terminy zakończenia eksploatacji węgla kamiennego w poszczególnych kopalniach do końca 2049 roku.

Zakłady górnicze postawione w stan likwidacji za rządów PiS

W tym momencie możemy potwierdzić słowa Łukasza Kohuta. Raport przygotowany przez Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk potwierdza (s. 25), że w okresie rządów Prawa i Sprawiedliwości (od grudnia 2015) postawiono w stan likwidacji 14 zakładów. Z naszej analizy wynika, że były to:

• KWK Brzeszcze-Wschód – w styczniu 2016 roku (pozostałą część KWK Brzeszcze, za zgodą UOKiK, w grudniu 2015, roku wykupiła z SRK – Grupa TAURON),
• KWK Anna (KWK Rydułtowy-Anna) – w kwietniu 2016 roku,
• KWK Jas-Mos (KWK Borynia-Zofiówka-Jastrzębie Ruch Jas-Mos) – w październiku 2016 roku,
• KWK Makoszowy (KWK Sośnica-Makoszowy Ruch Makoszowy) – w marcu 2017 roku,
• KWK Pokój I (Ruch Pokój z KWK Ruda – kopalni zespolonej) – styczeń 2017,
• KWK Krupiński – w marcu 2017 roku,
• KWK Wieczorek I (KWK Wieczorek Ruch Wieczorek I) – w kwietniu 2017 roku,
• KWK Śląsk (KWK Wujek Ruch Śląsk) – w styczniu 2018 roku,
• KWK Wieczorek II (KWK Wieczorek Ruch Wieczorek II) – w marcu 2018 roku, 
• KWK Piekary I (KWK Boberek-Piekary Ruch Piekary) – w grudniu 2018 roku,
• KWK Rydułtowy I (KWK Rydułtowy) – w grudniu 2018 roku,
• KWK Mysłowice-Wesoła I (KWK Mysłowice-Wesoła I) – w grudniu 2018 roku,
• KWK Jastrzębie III (KWK Jastrzębie-Bzie Ruch Jastrzębie) – w styczniu 2022 roku,
• KWK Pokój II (Ruch Pokój z KWK Ruda – kopalni zespolonej) – w marcu 2022 roku.

Różnica pomiędzy kopalnią a zakładem górniczym

Kopalnia jest wyodrębnioną jednostkę organizacyjną przedsiębiorstwa górniczego, prowadzącą zakład górniczy (art. 2, ust.1, pkt 2). Zakład górniczy obejmuje zarówno podziemne, jak i odkrywkowe wydobycie kopalin, w tym przygotowanie wydobytej kopaliny do sprzedaży (art. 6, ust.1, pkt 18).

W języku potocznym powyższe dwa pojęcia są używane zamiennie, mimo to określenie „kopalnia” jest szersze – obejmuje bowiem podmiot, w którego skład wchodzi zakład lub zakłady górnicze, a także jednostki usługowe i pomocnicze. W swojej wypowiedzi Łukasz Kohut użył terminu „zakład” zamiast „kopalnia”, a więc trafnie odniósł się do liczby zakładów górniczych postawionych w stan likwidacji za czasów Prawa i Sprawiedliwości.

Rząd Prawa i Sprawiedliwości zamknął jedną kopalnię

A ile kopalni zamknięto za rządów PiS? Na zarzuty zamknięcia aż 14 kopalni w czasie rządów Prawa i Sprawiedliwości odpowiedziało Ministerstwo Aktywów Państwowych. 

Szanowny Panie Redaktorze, został Pan wprowadzony w błąd. Od grudnia 2015 roku (rządy Zjednoczonej Prawicy) – zamknięto jedną kopalnię tj. KWK Krupiński. Zachęcamy w przyszłości do zadawania nam pytań pod adresem: [email protected] https://t.co/X6lxJMttCT

— Ministerstwo Aktywów Państwowych 🇵🇱 (@MAPGOVPL) October 7, 2022

Zamknięta została jedna kopalnia – KWK Krupiński (plik: Informacja o realizacji Programu dla sektora GWK w 2022 roku). Potwierdza to również odpowiedź Ministerstwa Energii z 2017 roku. Pozostałe zakłady górnicze, choć początkowo mogły działać jako niezależne kopalnie, zostały zintegrowane lub współpracowały z innymi sąsiadującymi kopalniami jeszcze przed przekazaniem ich do Spółki Restrukturyzacji Kopalń.