Wypowiedzieć ministra Jacka Sasina uznajemy za prawdziwą, ponieważ zgodnie z najnowszym sondażem 60% Polaków uważa, iż Polska powinna domagać się reparacji od Niemiec. Sondaż został przeprowadzony w styczniu 2020 roku przez Instytut Badań Pollster na zlecenie „Super Expressu”.

Kongres Zjednoczonej Prawicy w Przysusze

Kwestia należności reparacji wojennych od Niemiec za szkody wyrządzone Polakom w czasie II wojny światowej powróciła do polskiego dyskursu publicznego za sprawą przemówienia Jarosława Kaczyńskiego w lipcu 2017 roku na kongresie Zjednoczonej Prawicy w Przysusze. Wówczas prezes PiS stwierdził, że:

Polska nigdy nie zrzekła się odszkodowań za okres II wojny światowej. Ci, którzy tak sądzą, są w błędzie.

Należy podkreślić, iż rok wcześniej w przyjętym przez PiS programie współpracy między Polską a Niemcami, który został zawarty z okazji 20. rocznicy podpisania Traktatu między Rzecząpospolitą Polską i Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, nie znalazła się kwestia odszkodowań wojennych.

Ekspertyza BAS

Nieco ponad miesiąc później po kongresie Zjednoczonej Prawicy, a dokładnie 11 września 2017 roku, Biuro Analiz Sejmowych na wniosek posła Arkadiusza Mularczyka sporządziło opinię prawną w sprawie możliwości dochodzenia przez Polskę od Niemiec odszkodowania za okres II wojny światowej.

Esencją całego dokumentu liczącego 40 stron może być następujący fragment:

W związku z tym zasadne jest twierdzenie, że Rzeczypospolitej Polskiej przysługują wobec Republiki Federalnej Niemiec roszczenia odszkodowawcze, a twierdzenie, że roszczenia te wygasły lub uległy przedawnieniu jest nieuzasadnione.

Powołanie specjalnego zespołu parlamentarnego

W trakcie VIII kadencji Sejmu do życia został powołany Parlamentarny Zespół ds. oszacowania wysokości odszkodowań należnych Polsce od Niemiec za szkody wyrządzone w trakcie II wojny światowej. Na jego czele stanął wspomniany wcześniej poseł Arkadiusz Mularczyk. Celem zespołu było przygotowanie planu ubiegania się o reparacje. Jak czytamy na stronie MSZ:

Zespół ten zakończył już swoje prace, a raport z tych prac jest finalizowany. Na podstawie tego raportu władze polskie, w tym w szczególności Rada Ministrów, podejmą decyzje co do dalszych ewentualnych działań w tym zakresie.

Jaki jest stosunek Polaków do reparacji?

Sondaże dla dziennika Super Express

Na przestrzeni ostatnich lat Instytut Badań Pollster na zlecenie „Super Expressu” kilkakrotnie przeprowadzał sondaż ws. reparacji wojennych. Ankietowanym zadawane było to samo pytanie, które brzmiało „Czy Niemcy powinny wypłacić Polsce odszkodowanie za II wojnę światową?” W badaniu przeprowadzonym w dniach 22-23 stycznia 2020 roku 60% ankietowanych udzieliło odpowiedzi „tak”. Odsetek odpowiedzi negatywnych wyniósł 15%. Natomiast ¼ badanych nie miała na ten temat zdania.

Badanie zostało zrealizowane na próbie 1091 dorosłych Polaków. Metodologia badania nie jest jednak znana.

Sondaż wykonany w dniach 4-6 września 2019 roku różni się nieznacznie od wersji najnowszej. 58% respondentów udzieliło odpowiedzi „tak:”. 18% było przeciwnych. Ponownie grupa osób nie potrafiących wyrazić swojego zdania to okolice ¼ badanych, a konkretnie 24%.

W badaniu wzięło udział 1094 dorosłych Polaków. Metodologia również nie została poddana do informacji.

Niższy odsetek pozytywnych odpowiedzi odnotowano w sondażu zrealizowanym w dniach 16-17 sierpnia 2017 roku. 52% respondentów stwierdziło wówczas, iż nasi zachodni sąsiedzi powinni wypłacić Polsce reparacje wojenne. Przeciwnego zdania było 24% badanych. Odsetek osób, które nie potrafiły udzielić odpowiedzi wyniósł 23%.

W badaniu uczestniczyło 1099 dorosłych Polaków. Po raz kolejny metodologia nie została udostępniona.

Sondaże CBOS

Najnowsze badanie przeprowadzone przez CBOS pochodzi z sierpnia 2019 roku. Na pytanie „Czy, Pana(i) zdaniem, Polska powinna domagać się od Niemiec reparacji (odszkodowań) za straty poniesione podczas II wojny światowej?” 42% respondentów stwierdziło „zdecydowanie tak”, a 27% „raczej tak” W sumie odsetek odpowiedzi pozytywnych wyniósł więc 69%. Zdecydowanymi przeciwnikami takiego rozwiązania było jednie 7%. Z kolei 14% ankietowanych wybrało odpowiedź „raczej nie”. Pozostałe osoby (10%) nie potrafiło wskazać żadnej z powyższych odpowiedzi.

Identyczne pytanie zostało zadane przez CBOS badanym w październiku 2017 roku. Wówczas odsetek odpowiedzi pozytywnych stanowił mniejszą część ogółu (54%). 31% respondentów wskazało odpowiedź „zdecydowanie tak”, zaś 23% raczej tak. 23% badanych wybrało opcję „raczej nie”, a 13% „zdecydowanie nie”. Odsetek osób niezdecydowanych był taki sam jak w badaniu w badaniu z sierpnia 2019.

Badania CBOS przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich wspomaganych komputerowo (CAPI) odpowiednio na grupie 974 i 948 losowych dorosłych mieszkańców z całej Polski.

Sondaże dla dziennika Rzeczpospolita

W dniach 30 kwietnia-2 maja 2019 roku SW Research Agencja Badań Rynku i Opinii zrealizowała sondaż dla serwisu rp.pl. Respondenci zmierzyli się m.in. z pytaniem „Czy należy wystąpić do Niemiec o wypłatę odszkodowań za straty wyrządzone Polsce podczas drugiej wojny światowej?”. Największa grupa ankietowanych (48,6%) udzieliła odpowiedzi „tak”. Trudności w wskazaniu odpowiedzi miało 26,8% badanych. Odsetek odpowiedzi negatywnych był najmniejszy i wyniósł 24,6%.

Badanie przeprowadzono na grupie 800 osób reprezentatywnej dla populacji Polski pod względem płci, wieku i miejsca zamieszkania.

Sondaż dla portalu wPolityce.pl

Na zlecenie portalu wPolityce.pl sondaż ws. reparacji wojennych sondaż zrealizowała także pracownia Social Changes. W badaniu pochodzącym z okresu 23-28 sierpnia 2019 roku ankietowani odpowiadali na pytanie „Czy popiera Pani/Pan działania na rzecz uzyskania od Niemiec odszkodowań za straty poniesione przez Polskę podczas II wojny światowej?”. Większość respondentów opowiedziało się za takim działaniem, lecz odsetek ten nie stanowił bezwzględnej większości. 25% respondentów wybrało opcję „zdecydowanie tak”, zaś 21% raczej tak. Łącznie daje to 46%. Przeciwko roszczeniem wobec władz niemieckich było w sumie 21% respondentów. Zdanie nie miała 1/3 badanych.

Badanie przeprowadzono metodą telefoniczną CAWI na reprezentatywnej grupie 1007 osób.

Podsumowanie

Wypowiedź Jacka Sasina oceniamy jako prawdę, ponieważ według najnowszego sondażu na temat stosunku Polaków do reparacji wojennych od Niemiec, 60% respondentów uważa, iż Polska powinna domagać się reparacji od naszych zachodnich sąsiadów. Sondaż został przeprowadzony w styczniu 2020 roku przez Instytut Badań Pollster na zlecenie „Super Expressu”.