Kontekst wypowiedzi

Talibowie, którzy rządzili w Afganistanie w latach 1996–2001, ponownie przejęli władzę w połowie sierpnia br. Przejęcie władzy stało się możliwe ze względu na wycofanie sił wojskowych NATO oraz USA (proces ten rozpoczął się w maju). Państwo opuścił także prezydent Ashraf Ghani, a kraj pogrążył się w chaosie i panice. Państwa zachodnie, w tym Polska, rozpoczęły procesy ewakuacji personelu, a także osób współpracujących z siłami Zachodu. ONZ podkreśla, że Afganistan staje w obliczu pogłębiającego się kryzysu humanitarnego. Szacuje się, że 18,4 mln osób wymaga pomocy humanitarnej. Co więcej, tylko w 2021 roku 390 tys. Afgańczyków musiało opuścić swoje miejsce zamieszkania na skutek działania talibów.

Do wydarzeń w Afganistanie odwołał się Wojciech Skurkiewicz w programie „Kwadrans Polityczny” 17 sierpnia. Wiceszef MON przypomniał, że misja wojskowa w Afganistanie, w której Polska uczestniczyła przez 20 lat, była pierwszą z misji uruchomionych na podstawie art. 5 traktatu waszyngtońskiego o kolektywnej obronie (atak Al-Kaidy został uznany za atak na jednego z członków NATO – USA). Jak podkreślił, misja miała tragiczne skutki, ponieważ zginęło w niej 43 żołnierzy oraz jeden pracownik cywilny.

Misja w Afganistanie

Polscy żołnierze byli obecni w Afganistanie przez prawie 20 lat. W latach 2002–2007 Polski Kontyngent Wojskowy (PKW) uczestniczył w operacji „Enduring Freedom”, w której udział wzięło ok. 1 300 żołnierzy. Okres największego zaangażowania to lata 2007–2014 jako działania PKW w ramach Międzynarodowych Sił Wsparcia Bezpieczeństwa (International Security Assistance Force – ISAF). Zadania w jej ramach wykonało 27 100 żołnierzy i pracowników wojska. 

Po zakończeniu natowskiej misji ISAF, w grudniu 2014 roku, utworzono misję szkoleniową „Resolute Support”, jednak w przeciwieństwie do poprzednich miała ona charakter doradczy i nie zakładała zaangażowania polskich żołnierzy w działania bojowe. Polacy stacjonowali w Afganistanie do czerwca 2021 roku. Wówczas do kraju powrócili żołnierze ostatniej, XIII zmiany PKW Afganistan. Według danych MON w operacji Afganistanie wzięło udział łącznie 33 tys. żołnierzy i pracowników resortu.

W czasopiśmie „Lekarz Wojskowy” (pismo naukowe Wojskowego Instytutu Medycznego) ukazał się artykuł „Straty ogólne i sanitarne Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Afganistanie”, którego celem była analiza ofiar śmiertelnych wśród żołnierzy PKW w Afganistanie w latach 2007–2014. Zgodnie z artykułem pierwszy żołnierzy zginął w 2007 roku a ostatni w 2014 roku, a łącznie zginęło 45 osób: 39 podoficerów, 4 oficerów i 2 pracowników cywilnych. Główną przyczyną zgonów był improwizowany ładunek wybuchowy (69 proc. przypadków).

Szacunki wskazują również, że w ramach misji w Afganistanie zostało poszkodowanych 869 żołnierzy i pracowników wojska (z czego 361 zostało rannych, a okres opieki medycznej wynosił powyżej siedmiu dni) spośród 28 tys. żołnierzy obecnych na terenie działań wojennych.

Artykuł powstał w ramach projektu „Fakty w debacie publicznej”, realizowanego z dotacji programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy”, finansowanego z Funduszy EOG.