Pierwsza szczepionka na COVID-19?

9 listopada br. media z całego świata obiegła informacja, zgodnie z którą opracowywana przez firmy Pfizer i BioNTech szczepionka przeciwko COVID-19 wykazuje wysoką skuteczność. Temat ten chwilowo rozgrzał debatę publiczną w Polsce. Sprawdźmy zatem, co mówią dotychczasowe badania.

Amerykański koncern Pfizer przedstawił w komunikacie prasowym wstępne wyniki trzeciej fazy badań w kierunku skuteczności szczepionki na COVID-19, które zostały przeprowadzone przez niezależny Komitet Monitorowania Danych. Zgodnie z dotychczasowymi wyliczeniami przeprowadzonymi na grupie 43 538 osób (spośród których u 94 stwierdzono zakażenie) skuteczność szczepionki określono na 90 proc. Nie stwierdzono również żadnych obaw o bezpieczeństwo badanych. Ostateczny rezultat poznamy jednak przy 164 przypadkach zachorowań wśród diagnozowanej grupy.

Warto wspomnieć, że opracowywana szczepionka to tzw. szczepionka nowej generacji mRNA. Jej zastosowanie ma na celu zmusić organizm do wytworzenia odpowiedniego białka, które będzie w stanie zwalczyć koronawirusa SARS-CoV-2. Innowacyjne rozwiązanie wymaga jednak przetrzymywania w bardzo niskich temperaturach (-94 stopni Fahrenheita, czyli ok. -70 stopni Celsjusza), co może utrudnić procesy dostawy do państw słabiej rozwiniętych.

By szczepionka była skuteczna, każdy pacjent musi otrzymać dwie dawki. Odporność przeciwko COVID-19 ma być osiągnięta po 28 dniach.

Kiedy możemy spodziewać się szczepionki?

Pfizer zakłada, że do końca roku wyprodukuje 50 mln dawek szczepionek, co pozwoli zastosować je u 25 mln osób. Z kolei do końca roku 2021 ma zostać wytworzone 1,3 mld dawek. Komisja Europejska poinformowała, że zawarła umowę, na mocy której przewidziano wstępny zakup 200 mln dawek z możliwością zakupu 100 mln kolejnych.

Jak skuteczne są szczepionki przeciwko grypie?

Zgodnie z danymi prezentowanymi przez Narodowy Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny na stronie szczepienia.info skuteczność szczepionek przeciw grypie szacowana jest w przedziale od 40 do 70 proc. Rozbieżność ta wynika z następujących czynników:

• stanu zdrowia szczepionej osoby,
• wieku,
• dopasowania szczepów wirusa grypy wchodzących w skład szczepionki w danym sezonie grypowym do szczepów krążących rzeczywiście w populacji i wywołujących zachorowania,
• typu/podtypu wirusa grypy wywołującego zakażenia w danym sezonie,
• czasu, który minął od szczepienia przeciwko grypie do kontaktu szczepionej osoby z wirusem – przeciwciała powstają od 7 dnia od momentu szczepienia.

Z kolei jak wskazuje amerykańskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ang. Centers for Disease Control and Prevention), szczepionka przeciwko grypie zmniejsza ryzyko zachorowania wśród całej populacji o 40-60 proc. CDC także podkreśla, że skuteczność szczepionki zależna jest od sezonu grypy, przekroju struktury szczepionych osób oraz typu bądź też podtypu grypy. Amerykańska agencja rządowa zwraca uwagę, że w przypadku zachorowania na grypę szczepionka zmniejsza ryzyko hospitalizacji oraz powoduje, że przebieg choroby jest łagodniejszy.

Własne badania w tym zakresie prowadzi Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ang. European Centre for Disease Prevention and Control). Z danych opracowanych przez instytucję wynika, że skuteczność szczepionki dla różnych szczepów grypy A (H1N1, H3N2) i B (Victoria lub Yamagata) waha się od 30 do 60 proc.