W dniu, w którym padły słowa Michała Wosia, w całej Polsce rzeczywiście było 65 proc. mniej ognisk ASF niż w analogicznym okresie rok wcześniej. Minister środowiska zawyżył jednak aktualną liczbę ognisk w Rumunii – w lipcu było ich 272, a nie 1 163. W związku z tym jego wypowiedź uznajemy za manipulację.

Ogniska ASF w Polsce w lipcu oraz obecnie

Afrykański pomór świń (African Swine Fever – ASF) to szybko szerząca się, zakaźna choroba wirusowa, na którą podatne są świnie domowe, świniodziki oraz dziki. Zakażenie przebiega powoli i obejmuje znaczny odsetek zwierząt w stadzie. Śmiertelność zwierząt sięga nawet 100 proc., co przyczynia się do dużych spadków w produkcji w gospodarstwie rolnym dotkniętym tym problemem. Przyjmuje się, że okres inkubacji choroby wynosi 15 dni (4-19 dni w środowisku naturalnym, w przypadku choroby o ostrym przebiegu: 3-4 dni). Ludzie nie są wrażliwi na zakażenie wirusem ASF, a sama choroba nie stwarza zagrożenia dla ich zdrowia lub życia.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 roku w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń w obszarach objętych chorobą obowiązują ograniczenia w możliwości przemieszczania świń, mięsa wieprzowego i innych produktów pozyskanych od świń oraz dzików i ich mięsa. Szczegółowe wytyczne dostępne są tutaj.

Michał Woś na temat choroby wypowiedział się podczas posiedzenia Sejmu 23 lipca. Przeanalizujmy zatem dane na temat ASF dostępne tego dnia. Zgodnie z komunikatem Głównego Lekarza Weterynarii z 23 lipca w Polsce było 8 ognisk ASF. Dokładnie rok wcześniej mieliśmy do czynienia z 23 ogniskami. Minister środowiska ma zatem rację – wedle stanu na dzień jego wypowiedzi liczba ognisk ASF spadła o 65 proc. w stosunku do analogicznego okresu w roku poprzednim.

Obecnie sytuacja wygląda jednak o wiele mniej optymistycznie: według najnowszego komunikatu z 16 września w Polsce jest już 89 ognisk. Oznacza to, że w ciągu półtora miesiąca ich liczba zwiększyła się przeszło 11-krotnie. Rozłożenie ognisk i przypadków ASF w Polsce oraz aktualny zasięg obszarów objętych restrykcjami można śledzić na specjalnej mapie opracowanej przez Główny Inspektorat Weterynarii.

Dla porównania we wrześniu ubiegłego roku mieliśmy do czynienia z 45 ogniskami ASF. Do końca ubiegłego roku przybyły zaledwie 3 nowe ogniska – ostatnie 11 października. Z kolei w całym 2018 roku odnotowano 95 ognisk (dane z poprzednich lat można sprawdzić, zaznaczając wybrany rok w legendzie mapy).

Sytuacja w Rumunii

Zgodnie z danymi rumuńskiego Krajowego Urzędu ds. Weterynarii i Bezpieczeństwa Żywności (Autoritatea Naţională Sanitară Veterinară şi pentru Siguranţa Alimentelor, ANSVSA) 20 lipca w całej Rumunii aktywne były 272 ogniska ASF, czyli przeszło 4-krotnie mniej, niż twierdził Michał Woś. W dniach od 9 do 19 lipca udało się wygasić 10 ognisk, przybyło jednak 21 nowych.

Świeższych danych na temat sytuacji w Rumunii dostarcza Komisja Europejska. Zgodnie z raportem z 24 sierpnia w Rumunii aktywnych jest 516 ognisk ASF. Oznacza to wzrost o prawie 90 proc. w ciągu miesiąca. Dane na temat rozwoju sytuacji w zakresie ważnych zakaźnych chorób zwierząt zbierane są przez Komisję Europejską za pośrednictwem systemu ADNS – kraje członkowskie Unii Europejskiej mają obowiązek powiadamiania o ogniskach pierwotnych i wtórnych chorób zakaźnych wymienionych w Dyrektywie Rady w sprawie zgłaszania chorób zwierząt we Wspólnocie (załącznik 1).

Podsumowanie

Wypowiedź Michała Wosia uznajemy za manipulację, ponieważ prawdziwa jest tylko pierwsza jej część. Rzeczywiście zgodnie ze stanem na 23 lipca w całej Polsce było 60 proc. mniej ognisk ASF niż w analogicznym okresie rok wcześniej. Warto jednak zwrócić uwagę, że obecnie tendencja jest odwrotna: w połowie września tego roku jest więcej ognisk, niż miało to miejsce rok temu. Prawdziwa nie jest natomiast podana przez ministra aktualna liczba ognisk w Rumunii. W dniu wypowiedzi nie było ich 1 163, a 272. Obecnie Rumunia ma 516 ognisk ASF.