Metody wydobycia surowców

Surowce mineralne powstawały pod wpływem zróżnicowanych procesów na różnych głębokościach. Budowa geologiczna złoża, jego głębokość, wielkość oraz miąższość (grubość), własności fizyczne i chemiczne, występowanie warstw wodonośnych, ukształtowanie i zagospodarowanie terenu oraz aktualne możliwości techniczne to główne, ale nie jedyne, czynniki wpływające na koszty wydobycia. Podstawowym kryterium doboru metody eksploatacji danego złoża są koszty pozyskania kopaliny użytecznej. Wybiera się metodę, przy której te koszty są najniższe, czas przygotowania i osiągnięcia wydobycia najkrótszy, a dewastacja środowiska naturalnego najmniejsza. Przez tysiąclecia ludzie doskonalili sposoby eksploatacji surowców.

Z uwagi na głębokość i miejsce zalegania złoża możemy stosować eksploatację:

• naziemną (odkrywkową),
• podziemną (głębinową i otworową),
• podmorską.

Metoda głębinowego wydobycia węgla

Eksploatacja głębinowa umożliwia wydobywanie kopaliny nawet na obszarach silnie zurbanizowanych. Jej wadą jest bardzo duży koszt. Surowce są pozyskiwane za pomocą sieci wyrobisk – chodników, szybów, pochylni oraz odwiertów wiertniczych. Kopalnie głębinowe otoczone są ze wszystkich stron skałami, które wywierają nacisk na strop i boki wyrobiska, dlatego też muszą być zabezpieczone systemem obudowy, który chroni przed napieraniem górotworu i zawaleniem chodników.

Ta metoda wymaga stosowania urządzeń i maszyn do odwadniania, oświetlenia oraz przewietrzania i obniżania temperatury, która wzrasta wraz z głębokością. Ze względu na wielkość wyrobisk stosowanie dużych maszyn ma swoje ograniczenia. Przy tej technice wydobycia konieczne jest pozostawianie pewnych ilości kopaliny, aby chronić przed zawaleniem zarówno infrastrukturę powierzchniową, jak i podziemną, tworząc tzw. filary ochronne. Koszty utrzymania kopalni związane są także z zabezpieczeniem przed gazami, takimi jak np. metan i wodami podziemnymi. Ciężar wypompowanej wody z wyrobisk górniczych jest często większy od ciężaru wydobytej w tym samym czasie kopaliny użytecznej.

W Polsce wydobywa się w ten sposób węgiel kamienny, łupki miedzionośne, cynk, ołów i sól kamienną. W górnictwie zdarzają się przypadki, że część danego złoża wybiera się do pewnej głębokości sposobem odkrywkowym, a głębsze jego partie – eksploatuje się metodą podziemną.

Polska

Zgodnie z danymi Europejskiego Stowarzyszenia Węgla Kamiennego i Brunatnego EUROCOAL w 2018 roku w Polsce wydobyto 63,4 mln ton węgla kamiennego. 

W sektorze górnictwa węgla kamiennego pracowało, zgodnie z danymi Agencji Rozwoju Przemysłu, 82 843 osób (stan na grudzień 2018 roku). 

USA 

Zgodnie z raportem U.S. Energy Information Administration w 2018 roku w USA wydobyto łącznie 756 mln 167 tys. ton węgla (Table 1. Coal Production and Number of Mines by State and Mine Type, 2018 and 2017, s. 4 raportu), z czego metodą głębinową wydobyto 275 mln 361 tys. ton węgla (Table 3. Underground Coal Production by State and Mining Method, 2018, s. 9 raportu).

W sektorze górnictwa pracowało 53 883 osób, z czego 32 012 górników przy głębinowym wydobyciu węgla (Table 18. Average Number of Employees by State and Mine Type, 2018 and 2017, s. 30 raportu).

Wartość zbliżona do tej, o której mówi Jadwiga Emilewicz – 347 mln 712 tys. ton pojawia się w kontekście możliwości produkcyjnych górnictwa głębinowego (ang. productive capacity) (Table 11. Productive Capacity of Coal Mines by State, 2018 and 2017, s. 19 raportu).

Jak czytamy w raporcie, możliwości produkcyjne to maksymalna ilość węgla zaraportowana przez kopalnie, która może być wyprodukowana rocznie.

Nie stanowi to jednak faktycznej produkcji węgla. W 2018 roku łączna wartość możliwości produkcyjnych w Stanach Zjednoczonych przekraczała 1 mld ton węgla (1 mld 20,5 mln ton), podczas gdy faktyczna produkcja węgla wyniosła jedynie 756,2 mln ton (Executive Summary, s. VIII raportu).

Podsumowanie

Jadwiga Emilewicz przytacza prawdziwe dane dotyczące zatrudnienia, a także wydobycia w kopalniach głębinowych w Polsce. Przytacza również prawdziwe dane dotyczące zatrudnienia w kopalniach głębinowych w Stanach Zjednoczonych, jednak w sposób błędny przytacza dane dotyczące faktycznej produkcji węgla w kopalniach głębinowych w USA, najprawdopodobniej błędnie interpretując kategorię możliwości produkcyjnych. Rzeczywista skala produkcji węgla metodą głębinową w Stanach Zjednoczonych jest znacząco mniejsza (275,3 mln ton vs 347,7 mln ton, różnica wynosi 72,4 mln ton, a więc więcej niż łączne wydobycie węgla kamiennego w Polsce). W świetle tych informacji wypowiedź uznajemy za manipulację.