Kontekst wypowiedzi

Gościem programu „Sygnały Dnia”, nadanego 23 lipca 2021 roku w programie pierwszym Polskiego Radia, był Marcin Horała. Sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury zapytany został o ogłoszony 14 lipca 2021 roku przez Komisję Europejską pakiet legislacyjny (znany pod nazwą „Fit for 55”), który zakłada ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w UE w 2030 roku do poziomu 55 proc. względem roku 1990. Do 2050 roku Unia Europejska ma zamiar osiągnąć zerową emisję netto. Polityk sceptycznie odniósł się do tego planu, twierdząc, że Europa tak bardzo obcina te emisje, sama będąc na tym polu „prymusem”. Tymczasem cały nasz kontynent, zdaniem Marcina Horały, nie odpowiada nawet za połowę emisji CO₂ na świecie. Sporo do zarzucenia sobie w kwestii globalnego ocieplenia mają przede wszystkim Azja, w tym Chiny, oraz Stany Zjednoczone.

Jaki jest udział Europy w globalnej emisji CO₂?

Wspólne Centrum Badawcze (WCB, ang. Joint Research Centre), będące wewnętrznym działem naukowym Komisji Europejskiej, publikuje corocznie raport na temat emisji CO₂. Opiera się na bazie danych emisji dla światowych badań atmosferycznych (EDGAR). Najbardziej aktualny raport pochodzi z ubiegłego roku i dotyczy roku 2019.

Dowiadujemy się z niego, że od początku XXI wieku za zwiększenie globalnych emisji gazów cieplarnianych – w porównaniu do trzech poprzednich dekad – odpowiadają głównie wzrosty emisji CO₂ w Chinach, Indiach i innych gospodarkach wschodzących („emerging economies”). Najnowsze szacunki EDGAR potwierdzają kontynuację tego trendu w 2019 roku, przy czym globalne antropogeniczne emisje kopalnego CO₂ wzrosły o 0,9 proc. w porównaniu do 2018 roku, osiągając 38 Gt (Gigaton) dwutlenku węgla (dokładnie 38 016,57 Mt). 

Źródło: EDGAR

W 2019 roku Chiny, Stany Zjednoczone, Indie, 27 państw UE + Wielka Brytania, Rosja i Japonia – najwięksi światowi emitenci CO₂ – stanowiły razem 51 proc. ludności, 62,5 proc. globalnego produktu krajowego brutto, 62 proc. całkowitego światowego zużycia paliw kopalnych i wyemitowały 67 proc. całkowitego światowego dwutlenku węgla powstałego w wyniku spalania paliw kopalnych. Emisje z tych pięciu krajów oraz UE27+Wielka Brytania wykazały różne zmiany w roku 2019 w porównaniu z rokiem 2018: największy wzrost emisji nastąpił w przypadku Chin (3,4 proc.) i Indii (1,6 proc.). Natomiast największy spadek dotyczył UE27+Wielka Brytania (-3,8 proc.). Spadki zanotowały również Stany Zjednoczone (-2,6 proc.), Japonia (-2,1 proc.) oraz Rosja (-0,8 proc.). W porównaniu z 1990 rokiem emisje kopalnego CO₂ w UE27+Wielka Brytania były o 25,1 proc. niższe w roku 2019 (względem 2005 roku były niższe o 22,2 proc.) i wyniosły 3,3 Gt CO₂, co stanowiło 8,7 proc. udziału w światowej emisji CO₂. Udział międzynarodowego lotnictwo wynosił 1,7 proc., a żeglugi morskiej 1,9 proc.

Źródło: EDGAR

Kontynentem, który w 2019 roku wyemitował zdecydowanie najwięcej kopalnego CO₂, jest Azja – 21 663,47 Mt, z czego same Chiny odpowiadają za 11 535,2 Mt. Ameryka Północna wyemitowała 5 693,06 Mt (w tym Stany Zjednoczone – 5 107,26 Mt). Emisje pozostałych kontynentów przedstawiały się następująco: Afryka –1 454,99 Mt, Ameryka Południowa i Centralna –1 655,36 Mt, Australia i Nowa Zelandia – 472,05 Mt. Międzynarodowe lotnictwo odpowiadało za 627,48 Mt, natomiast żegluga za 730,26 Mt.

Spadek w okresie pandemii

Jak zaznacza Międzynarodowa Agencja Energetyczna, zapotrzebowanie na energię w roku 2020 zmniejszyło się o 4 proc., a światowa emisja dwutlenku węgla, związana z wytwarzaniem energii, spadła według szacunków o 5,8 proc. Tym samym jest to największy procentowy spadek, licząc od czasów II wojny światowej. Największe spadki odnotowano w państwach rozwiniętych (nawet 10 proc.), z kolei w państwach rozwijających się emisja uległa redukcji w mniejszym stopniu (ok. 4 proc.). Chiny (największy emitent na świecie) były jedynym państwem, w którym zaobserwowano wzrost emisji CO₂.

Szacunki Eurostat wskazują, że emisja CO₂ spadła w każdym państwie członkowskim (średnio o ok. 10 proc.), przy czym największy spadek odnotowano w Grecji (-18,7 proc.), następnie w Estonii (-18,1 proc.), Luksemburgu (-17,9 proc.), Hiszpanii (-16,2 proc.) i Danii (-14,8 proc.). Najmniejsze spadki odnotowano na Malcie (-1,0 proc.), Węgrzech (-1,7 proc) oraz w Irlandii i na Litwie (po -2,6 proc.).