Kontekst wypowiedzi

12 lutego Piotr Zgorzelski zamieścił na Twitterze wpis, w którym z radością poinformował o przyjęciu przez Komisję Europejską „Europejskiego programu walki z rakiem”. W opinii posła inicjatywa unijna przyczyni się do poprawy stanu polskiej onkologii, która w ostatnich latach zmagała się z wieloma problemami. Polityk w pozostałych wpisach zwracał również uwagę na kwestie takie jak: wzrastająca liczba osób, u których wykryto nowotwór złośliwy, ograniczony dostęp do leków na polskim rynku oraz ich jakość, a także wspomniany odsetek osób żyjących z nowotworem dłużej niż pięć lat.

Stan polskiej onkologii

Jak wynika z oficjalnych statystyk Krajowego Rejestru Nowotworów, liczba osób, u których zdiagnozowano nowotwór, systematycznie wzrasta. Jeszcze w roku 2012 chorych na raka było ok. 152 tys. osób. Pięć lat później liczba ta wzrosła do ok. 164 tys. W analogicznym okresie zwiększyła się również liczba zgonów – z 92 tys. do ok. 100 tys. Zgodnie z najnowszymi danymi w roku 2018 zanotowano ponowny wzrost – 167,5 tys. pacjentów, u których wykryto nowotwór oraz 101 tys. kolejnych zgonów. Z kolei jak wskazuje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), w roku 2018 nowotwór potwierdzono u ponad 185 tys. Polaków, a liczba zgonów przekroczyła 113 tys.

Z najnowszego Narodowego Testu Zdrowia 2020 wynika, że Polacy nie wykonują podstawowych badań diagnostycznych, którym powinni podawać się regularnie co kilka lat. Najgorzej jest z kolonoskopią, badaniem jąder u mężczyzn i USG piersi u kobiet. Problem pogłębił się jeszcze bardziej w czasie pandemii COVID-19. Przykładowo, w okresie wiosennego lockdownu w 2020 roku liczba wykonywanych mammografii spadła o ponad 200 tys. względem analogicznego okresu 12 miesięcy wcześniej.

Problematyczna okazuje się również profilaktyka. Wyniki badania wskazują, że co czwarty Polak w ogóle nie stosuje kosmetyków ochronnych z filtrem, które znacznie zmniejszają ryzyko zachorowania na raka skóry.

Raport fundacji Alivia

W marcu 2017 roku fundacja Alivia opublikowała raport „Dostęp pacjentów onkologicznych do terapii lekowych w Polsce na tle aktualnej wiedzy medycznej”. To właśnie z tej publikacji pochodzą informacje przytoczone przez posła Zgorzelskiego. W streszczeniu raportu możemy przeczytać, że:

Źródło: Fundacja Alivia

Pod względem szans na przeżycie pięciu lat od zdiagnozowania nowotworu Polska znajduje się poniżej średniej unijnej, która wynosi 54 proc. Wspomniane 60 proc. i więcej odnotowano w pięciu państwach, a w kolejnych pięciu krajach odsetek ten kształtuje się na poziomie 59 proc. Polska z odsetkiem przeżywalności na poziomie 41 proc. odnotowała drugi najgorszy wynik w zestawieniu. Niżej znalazła się tylko Bułgaria z wynikiem 39 proc.

Statystyki zaprezentowane w raporcie pochodzą z bazy danych Komisji Europejskiej, która agreguje dane z dokładnością do setnej procenta (za lata 2000-2007). I tak, w Polsce odsetek osób, które żyły z nowotworem dłużej niż pięć lat, wyniósł 40,59 proc., co było wynikiem słabszym od średniej europejskiej (53,23 proc.). Niżej od nas znalazła się tylko Bułgaria (38,72 proc.). Poziom 60 proc. przekroczyły: Szwecja, Islandia, Finlandia, Austria oraz Belgia.

Nie dysponujemy nowszymi danymi odnoszącymi się do przeżywalności wśród chorych na nowotwory w ciągu pięciu lat od postawienia diagnozy. Najbardziej aktualne statystyki Eurostatu mówią jedynie o zgonach spowodowanych chorobą nowotworową oraz średnim czasie, jaki pacjenci z nowotworami spędzają w szpitalu. Natomiast Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) podaje wyłącznie statystyki przeżywalności dla poszczególnych nowotworów.