Kontekst wypowiedzi

Zbigniew Ziobro gościł 9 kwietnia w programie „Graffiti” emitowanym na antenach Polsatu. Rozmowa z redaktorem Marcinem Fijołkiem została zdominowana przez kwestię relacji politycznych wewnątrz obozu Zjednoczonej Prawicy.

Prowadzący zapytał polityka Solidarnej Polski m.in. o to, czy weźmie on odpowiedzialność za rozbicie koalicji w przypadku upadku ustawy o zasobach własnych dotyczącej przyznania Polsce środków unijnych w ramach Funduszu Odbudowy (Next Generation EU). Temat ten został poruszony nie bez przyczyny, gdyż w ostatnich dniach w obozie władzy dochodziło do różnych utarczek słownych. Jak stwierdził w wywiadzie dla Gazety Polskiej Jarosław Kaczyński „może dojść do wydarzeń, które doprowadzą do skrócenia kadencji”. W odpowiedzi na wspomniane pytanie Zbigniew Ziobro oznajmił: „Brałem odpowiedzialność przed wyborcami, będę konsekwentnie ją brał zawsze za wiarygodność, za konsekwencje, za dotrzymywanie słowa”. Minister Sprawiedliwości dodał również od razu, że „Solidarna Polska, jej parlamentarzyści podpisali się pod programem przyjętym przez Zjednoczoną Prawicę, który zakładał obronę suwerenności”.

Zbigniew Ziobro podkreślił, że nie weźmie odpowiedzialności za zmianę zobowiązań wobec wyborców. Dodał, że byłby wiarołomny, gdyby „dziś zagłosował za rozwiązaniami, które sprawiają, że Unia Europejska może w sensie politycznym karcić polskiego prezydenta, polski rząd, bo na przykład nie wprowadzają małżeństw homoseksualnych”, gdyby „zagłosował za rozwiązaniami, które pozwalają opodatkowywać Polaków przez KE, a nie przez polski parlament” oraz gdyby „zagłosował za rozwiązaniami, które oznaczają, że w przyszłości Polacy będą musieli płacić też za długi Grecji, która jest dziś bankrutem i nie spłaci tej pożyczki”.

Polityk kontynuował wątek i wyraźnie zaznaczył, że byłoby to w sprzeczności z postulatami jego ugrupowania, gdyby zagłosował za przyjęciem „rzekomo darmowych pieniędzy z UE”. Zdaniem polityka wynegocjowane środki w rzeczywistości to pożyczki i dotacje, które będzie trzeba spłacać.

Plan odbudowy dla Europy

W grudniu 2020 roku Rada przyjęła rozporządzanie, na mocy którego zostały określone wieloletnie ramy finansowe na lata 2021-2027. Długoterminowy budżet opiewa łącznie na kwotę 1 074,3 mld EUR i obok drugiego instrumentu w postaci funduszu Next Generation EU o wartości 750 mld będzie stanowić ważny element w odbudowie strat ekonomicznych wywołanych pandemią COVID-19.

Środki z Next Generation EU zostaną rozdysponowane jako pożyczki (360 mld euro), które będą musiały być spłacone przez państwa do końca 2058 roku, i dotacje (390 mld euro) w ramach siedmiu programów:

• Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności: 672,5 mld euro,
• REACT-EU: 47,5 mld euro,
• Horyzont Europa: 5 mld euro,
• InvestEU: 5,6 mld euro,
• Rozwój obszarów wiejskich: 7,5 mld euro,
• Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji: 10 mld euro,
• RescEU: 1,9 mld euro.

Środki z Next Generation EU zostaną wypłacone, jeżeli zostanie wyrażona jednomyślna zgoda wszystkich państw UE w formie ratyfikacji zgodnej z porządkiem krajowym każdego z krajów.

Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności

Z funduszu Next Generation EU w całości zostanie sfinansowany Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz program REACT-EU. Pozostałe kwoty to uzupełnienie środków przeznaczonych na programy z budżetu wieloletniego.

Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności jest trzonem Next Generation EU: obejmuje niemal 90 proc. jego łącznych środków. Kwota 672,5 mld euro zostanie podzielona na pożyczki (360,0 mld euro) oraz dotacje (312,5 mld euro).

70 proc. dotacji zostanie przydzielona w latach 2021-2022 na podstawie trzech kryteriów: bezrobocia w latach 2015-2019, odwróconego PKB na osobę oraz odsetka populacji. Pozostałe 30 proc. rozdysponowane będzie do końca 2023 roku w oparciu o: spadek realnego PKB w 2020 roku, ogólny spadek realnego PKB w latach 2020-2021, odwrócony PKB na osobę oraz odsetek populacji. Aby otrzymać wsparcie z tego instrumentu, państwa UE muszą przedstawić plany zawierające spójny pakiet projektów, reform i inwestycji w sześciu dziedzinach polityki:

• transformacja ekologiczna,
• transformacja cyfrowa,
• inteligentny i trwały wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu,
• spójność społeczna i terytorialna,
• opieka zdrowotna oraz odporność gospodarcza, społeczna i instytucjonalna,
• polityki na rzecz następnego pokolenia, takie jak edukacja i umiejętności.

Do 30 kwietnia 2021 roku kraju członkowskie mają przedłożyć swoje krajowe plany odbudowy i zwiększania odporności, które będą określać ich programy reform i inwestycji do 2026 roku.

Jakiej wysokości wsparcie ma otrzymać Polska?

Spośród łącznej puli 1,8 bln euro, które zostaną rozdysponowane pomiędzy państwami członkowskimi, Polska może otrzymać w sumie ok. 170 mld euro, z czego 110,3 mld euro to:

• 72,2 mld euro w ramach Polityki Spójności,
• 21,6 mld euro w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (dopłaty bezpośrednie),
• 10,6 mld euro w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (rozwój obszarów wiejskich),
• 3,8 mld euro w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji,
• 2,1 mld euro w ramach React EU.

Z kolei z Funduszy Odbudowy możemy dostać:

• 23,9 mld euro w postaci bezzwrotnych grantów (dotacji),
• 34,2 mld euro w postaci nisko oprocentowanych pożyczek.

Podsumowanie

Na podstawie powyższych informacji, wypowiedź Zbigniewa Ziobro należy uznać za manipulację. Ocena ta wynika z faktu, że Next Generation EU składa się z bezzwrotnych grantów oraz pożyczek. Wypowiedź może wprowadzać odbiorcę w błąd, gdyż nie całość wsparcia z programu odbudowy polega spłacie, a tylko jego część pożyczkowa.