Kontekst wypowiedzi

Gościem programu „Jeden na jeden” nadanego 16 sierpnia 2021 roku na antenie TVN24 był Radosław Sikorski. Jednym z tematów rozmowy była obecna sytuacja w Afganistanie i zajęcie Kabulu przez wojska talibów. Były minister spraw zagranicznych pozytywnie ocenił decyzję polskiego rządu o wystawieniu wiz humanitarnych dla 45 osób osób, które współpracowały z Polską oraz członków ich rodzin. Zauważył przy tym, że wycofanie polskiego kontyngentu wojskowego parę lat wcześniej oraz jego decyzja z 2014 roku o zamknięciu polskiej ambasady w Afganistanie sprawiły, że nie musimy się martwić o ewakuację większej ilości osób. Warto dodać, że niedawno analizowaliśmy inną wypowiedź Radosława Sikorskiego na temat edukacji w Afganistanie.

Ambasada RP w Afganistanie

Stosunki dyplomatyczne między Polską a Afganistanem datuje się od 1927 roku, kiedy to podpisano Traktat o przyjaźni. Poselstwo RP w Afganistanie, z siedzibą w Teheranie, zostało ustanowione w 1938 roku. W latach 1938–1945 w Kabulu działał Konsulat RP. Po drugiej wojnie światowej rząd RP, za pośrednictwem przedstawicielstwa w Teheranie, zaproponował 16 marca 1946 roku nawiązanie oficjalnych stosunków, co nastąpiło 7 lipca 1946 roku. W latach 1946–1957 przy rządzie Afganistanu akredytowani byli przedstawiciele Polski przy rządzie Iranu. W 1957 roku ustanowiono Poselstwo PRL w Kabulu, a w 1961 roku podniesiono je do szczebla ambasady.

Polscy dyplomaci byli obecni w Kabulu do sierpnia 1992 roku, jednak z powodu trwającej wtedy wojny zostali ewakuowani. Następnie w latach 1992–2007 Afganistan znajdował się w kompetencji terytorialnej Ambasady RP w Pakistanie. We wrześniu 2002 roku minister spraw zagranicznych RP akredytował ambasadora RP w Pakistanie przy Tymczasowym Państwie Afganistanu. Następnie w październiku 2002 roku prezydent RP mianował ambasadora RP w Afganistanie. Polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne w Kabulu wznowiło swoją działalność w marcu 2007 roku.

Z informacji udzielonych w 2016 roku przez wiceministra Jana Dziedziczaka za upoważnieniem ministra spraw zagranicznych możemy dowiedzieć się, że placówka w Afganistanie została zlikwidowana głównie ze względów ekonomicznych, związanych ze wzrastającymi kosztami utrzymania. Decyzja ta odbiła się negatywnie na stosunkach polsko-afgańskich. W podobnym tonie wypowiedział się w niedawnym wywiadzie dla „Gazety Wyborczej” Piotr Łukasiewicz – ambasador RP w Afganistanie w latach 2012–2014:

Polski Kontyngent Wojskowy w Afganistanie

Operacja Enduring Freedom

Po zamachach terrorystycznych z 11 września 2001 roku, przeprowadzonych przez kierowaną z Afganistanu Al-Kaidę, na specjalnym posiedzeniu w dniach 12-13 września Rada Ambasadorów NATO uznała zamachy na Stany Zjednoczone Ameryki za atak na wszystkie kraje sojuszu, co było z godne z zapisem art.5 Traktatu Waszyngtońskiego. Polskie władze postanowiły przyłączyć się do kierowanej przez USA koalicji międzynarodowej przeciwko globalnemu terroryzmowi. Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski wydał 22 listopada 2001 roku postanowienie o użyciu Polskiego Kontyngentu Wojskowego w składzie Sił Sojuszniczych w Islamskim Państwie Afganistan, Republice Tadżykistanu i Republice Uzbekistanu oraz na Morzu Arabskim i Oceanie Indyjskim. Stało się to podstawą prawną do sformowania I zmiany Polskiego Kontyngentu Wojskowego w ramach operacji „Enduring Freedom”. W jej skład weszły następujące jednostki:

• GROM,
• 1 Brygada Saperów,
• 10 Brygada Logistyczna.

Do zadań PKW należało m.in.: rozbudowa bazy, rozminowywanie i oczyszczanie terenu z niewybuchów, zabezpieczanie konwojów logistycznych i saperskich oraz niesienie pomocy humanitarnej wraz z organizacjami pozarządowymi. Natomiast do GROM-u należała ochrona polskiej bazy, jak również kwatery głównej wojsk amerykańskich w Afganistanie oraz dyplomatów. Komandosi uczestniczyli także w patrolach m.in. w Dolinie Pandższeru czy okolicach Mazar-i Szarif.

Międzynarodowe Siły Wsparcia Bezpieczeństwa

Pomimo zakończenie poprzedniej operacji wojskowej sytuacja w Afganistanie wymagała ciągłej obecności wojsk międzynarodowych. W kwietniu 2007 roku rozpoczęła się I zmiana PKW w ramach Międzynarodowych Sił Wsparcia Bezpieczeństwa w Afganistanie (International Security Assistance Force – ISAF). Zasadniczymi zadaniami, jakie pełnili polscy żołnierze w ramach PKW ISAF w latach 2007–2015 było zapewnienie stabilizacji Afganistanu oraz niesienie pomocy w jego odbudowie i rozwoju, utrwalanie struktur administracji państwowej oraz stworzenie dogodnych warunków do efektywnego jej funkcjonowania. W początkowym okresie misji poszczególne komponenty PKW zostały rozlokowane w różnych częściach Afganistanu. Jednakże od IV zmiany, główne siły były skoncentrowane w prowincji Ghazni, za którą Polska przejęła w 2008 roku odpowiedzialność.

W kulminacyjnym momencie zaangażowania w składzie sił polskich znajdowało się m.in.: 21 plutonów (w tym: 18 plutonów zmotoryzowanych, 2 plutony rozpoznawcze i 1 pluton ochrony PRT), Samodzielna Grupa Powietrzno-Szturmowa, Task Force 49 i Task Force 50 – elitarne jednostki przeznaczone do prowadzenia działań specjalnych, 8 Operacyjnych Zespołów Doradczo-Łącznikowych POMLT (Police Operational Mentoring and Liaison Team), zajmujących się szkoleniem policji, 5 Operacyjnych Zespołów Doradczo-Łącznikowych OMLT (Operational Mentoring and Liaisoning Team), odpowiedzialnych za wyszkolenie wojska, Zespół Odbudowy Prowincji PRT (Provincial Reconstruction Team) oraz CIMIC. Ponadto w polskim podporządkowaniu znajdowało się ok. 800 żołnierzy Stanów Zjednoczonych.

Misja Resolute Support

Wraz z zakończeniem funkcjonowania ISAF została ogłoszona nowa misja szkoleniowa „Resolute Support”. Powołana została na podstawie porozumień ze szczytu NATO w Chicago w maju 2014, w celu kontynuacji wsparcia afgańskich sił bezpieczeństwa po wycofaniu kontyngentów ISAF, a 19 grudnia 2014 roku prezydent Bronisław Komorowski podpisał postanowienie w sprawie użycia kontyngentu o liczebności do 150 żołnierzy i pracowników wojska polskiego. Udział Polskiego Kontyngentu Wojskowego w misji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w Islamskiej Republice Afganistanu, w przeciwieństwie do poprzednich, miał charakter wyłącznie doradczy i szkoleniowy, bez angażowania polskich żołnierzy w działania bojowe.

Dnia 29 lutego 2020 roku przedstawiciele Stanów Zjednoczonych i Talibanu zawarli porozumienie pokojowe, na mocy którego talibowie zobowiązali się do zaprzestania ataków na personel i obiekty USA w Afganistanie oraz do zakończenia szkoleń zagranicznych terrorystów, a Stany Zjednoczone zgodziły się na wycofanie swoich sił zbrojnych z Afganistanu. Polska, podobnie jak pozostałe państwa NATO, również postanowiła wycofać swoich żołnierzy z Afganistanu. Zdecydowano o nieprzedłużaniu kończącego się w czerwcu 2021 roku mandatu Polskiego Kontyngentu Wojskowego i zakończeniu prawie dwudziestoletniej obecności polskiego wojska w tym kraju. 30 czerwca 2021 roku wrócili do Polski żołnierze z ostatniej, XIII zmiany PKW Afganistan.

Podsumowanie

W opublikowanym w grudniu 2014 roku na stronie Ministerstwa Obrony Narodowej podsumowaniu 12 lat polskiej misji w Afganistanie oszacowano, że koszt naszego zaangażowania wyniósł ponad 6 mld zł (6 061,8 mln zł – do 31.10.2014 roku). Jak podaje w swoim artykule z lipca 2021 roku „Rzeczpospolita”, z danych udostępnionych przez resort obrony wynika, że do 2014 roku z budżetu państwa zostało przeznaczonych 5 mld zł na utrzymanie żołnierzy i sprzętu w Afganistanie, z kolei od 2015 roku do 31 marca 2021 roku wydano dodatkowo na ten cel 370 mln zł. Pełne finansowe podsumowanie misji ma być gotowe we wrześniu bieżącego roku.

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

Wpłacam