Kobiety przez wieki nie mogły wykazywać się kreatywnością

Według Janusza Korwin-Mikkego „kobiety są przeciętne” i nigdy niczego nie wynalazły. Dominacja mężczyzn w historii wynalazków wynika jednak z czegoś zupełnie innego.

Historyk Eric S. Hintz ze Smithsonian Institution wskazuje, że trwająca przez wieki niewielka reprezentacja kobiet wśród twórców wynalazków wynikała z panujących jeszcze w XIX wieku warunków społecznych i prawnych. Przede wszystkim w przeszłości kobiety miały mniej możliwości zdobycia wykształcenia technicznego. Ponadto wiele osób ze średnich i wyższych klas społecznych uważało wykonywanie przez kobietę technicznej lub fizycznej pracy za „nieprzyzwoite”, a przy tym sugerujące, że mąż lub ojciec nie zapewniał jej wystarczającego utrzymania.

Co więcej, w samych Stanach Zjednoczonych przepisy w wielu stanach przyznawały wszystkie prawa majątkowe mężom i zabraniały zamężnym kobietom posiadania lub kontrolowania majątku we własnym imieniu. Dlatego kobiety, które coś wynalazły, były często zmuszane do uzyskiwania patentów na nazwiska mężów, ojców, braci itp.

W dziewiętnastowiecznym boomie wynalazków znalazło się jednak miejsce dla kobiet

W 1888 roku amerykański Urząd Patentowy – z inicjatywy feministycznej reformatorki Charlotte Smith – opublikował oficjalną listę wynalazczyń, którym przyznano patenty od 1790 roku do 1 lipca 1888 roku. Dokument zawierał 2 297 nazwisk należących do kobiet (na ok. pół miliona zarejestrowanych patentów w tym czasie). 

Pierwsza strona listy dziewiętnastowiecznych amerykańskich wynalazczyń. Numer jeden – Mary Kies, twórczyni techniki tkania słomy z jedwabiem i przędzą.

Ponieważ jednak amerykańska ustawa patentowa nie zawierała wymogu podawania płci przez osobę zgłaszającą patent, lista wynalazczyń została opracowana praktycznie wyłącznie na podstawie brzmienia nazwisk poszczególnych osób. 

W efekcie nie uwzględnili oni np. Marthy Coston, która opatentowała rakietę sygnalizacyjną (inaczej flarę).

Zmywarka, lodówka, wycieraczki samochodowe i… wiele więcej

Pierwszą kobietą, która otrzymała patent w USA, była Mary Kies. W 1809 roku opracowała ona technikę tkania słomy z jedwabiem i przędzą. Jedną z pierwszych Afroamerykanek z patentem była z kolei Sarah Elisabeth Goode, która w 1885 roku opatentowała składane łóżko.  Celem wynalazku była pomoc mieszkańcom Chicago, których mieszkania nie miały wystarczająco miejsca.

Jeszcze w XIX wieku powstała też pierwsza zmywarka do naczyń. Jej wynalazczyni Josephine Cochrane podobno tak bała się zniszczenia przez służbę jej zastawy stołowej, że zmywała ją własnoręcznie, co jednak zabierało sporo czasu. Z tego powodu opracowała, a w 1886 roku opatentowała pierwszą napędzaną ręcznie zmywarkę do naczyń. Mechanizm tamtego urządzenia nie odbiegał znacząco od tego, który znamy dziś.

Reklama zmywarki firmy Garis-Cochran (Garis to panieńskie nazwisko Josephine). Źródło: Amerykański Urząd Patentowy

Innym podstawowym elementem wyposażenia współczesnej kuchni jest lodówka. Pierwszą elektryczną wersję tego urządzenia również wynalazła kobieta – Florence Parpart. Jej wynalazek został opatentowany w 1914 roku. Dziesięć lat wcześniej Florence Parpart opatentowała maszynę do zamiatania ulic.

Model pierwszej lodówki, opatentowany w 1914 roku przez Florence Parpart.

Innym przykładem przedmiotu, bez którego dziś nie wyobrażamy sobie życia – a który wynalazła kobieta – są wycieraczki samochodowe. Ich twórczynią i właścicielką patentu jest Mary Anderson. Pomysł przyszedł jej do głowy w śnieżny dzień, gdy jechała tramwajem i przyglądała się kierowcy czyszczącemu szyby ręcznie. Wynalazek wycieraczek obsługiwanych wewnątrz pojazdu został opatentowany w 1903 roku. 

Nie sposób wymienić wszystkich kobiet, których wynalazki zrewolucjonizowały nasze życie. Warto jednak wspomnieć jeszcze kilka:

• Letitia Mumford Geer – pod sam koniec XIX wieku wynalazła strzykawkę, która w tej samej formie jest używana do dziś,
• Alice H. Parker – w 1919 roku opatentowała piec gazowy,
• Grace Hopper – twórczyni nowoczesnego języka programowania,
• Stephanie Kwolek – chemiczka, która wynalazła kevlar, czyli polimer, z którego wytwarzane są kamizelki kuloodporne.