Kontekst wypowiedzi

24 listopada odbyła się konferencja prasowa Donalda Tuska. Przewodniczący Platformy Obywatelskiej mówił przede wszystkim o stanie polskiej ochrony zdrowia i krytykował rząd za brak odpowiedniej reakcji na pogarszającą się sytuację pandemiczną.

Tusk podkreślał, że Polska obecnie jest w gronie państw z najwyższą śmiertelnością na świecie, zwracając przy tym uwagę, że w ostatnich dwóch dniach przed konferencją na COVID-19 zmarło więcej osób niż w Stanach Zjednoczonych, Brazylii czy w Indiach.

Szef PO przywołał również dane Eurostatu, które mówią o wydatkach 20 państw Unii Europejskiej na ochronę zdrowia. – Tylko Polska wydaje mniej na ochronę zdrowia, niż wydawała rok wcześniej. Dokładnie w czasie pandemii polska władza zdecydowała, żeby wydawać mniej. To są dane w porównaniu do PKB. Jesteśmy na ostatnim miejscu, jeśli chodzi o wydatki, i na pierwszym miejscu, jeśli chodzi o śmiertelność. Czy trzeba jakiegoś komentarza w tej sprawie? – mówił polityk.

Eurostat o wydatkach na ochronę zdrowia

23 listopada 2021 roku Europejski Urząd Statystyczny podał informację o wydatkach na opiekę zdrowotną i chorobową w ramach ochrony socjalnej w różnych krajach. Dane przedstawił jako procent całorocznej wartości PKB.

??? In the EU, for which 2020 estimates are available, social protection sickness & healthcare expenditure was highest in: ??Germany: 11.2% of GDP ??France: 10.0% ??Belgium: 8.8%
Lowest in: ??Poland: 4.8% ??Estonia: 5.1% ??Lithuania & ??Latvia: 5.2% ?https://t.co/i0onW7kTME pic.twitter.com/UesDzGloju

— EU_Eurostat (@EU_Eurostat) November 23, 2021

Wśród państw członkowskich, dla których dostępne są dane szacunkowe za 2020 rok wydatki na choroby socjalne i opiekę zdrowotną jako odsetek PKB były najwyższe w:

• Niemczech (11,2 proc. PKB),
• Francji (10 proc.) oraz
• Belgii (8,8 proc.).

Natomiast najniższe w:

• Polsce (4,8 proc.),
• Estonii (5,1 proc.),
• Litwie i Łotwie (po 5,2 proc.).

Największy wzrost wydatków w relacji do PKB nastąpił w 2020 roku na Cyprze (+2,2 punktów proc.), w Belgii (+1,3) i u naszych sąsiadów – w Czechach (+1,2).

Reakcja Ministerstwa Zdrowia

27 listopada Interia opublikowała artykuł z odniesieniem Ministerstwa Zdrowia do raportu Eurostatu. Jarosław Rybarczyk, w imieniu rzecznika prasowego resortu, odpowiedział, że „nieuzasadnione jest twierdzenie, że nakłady te spadły, bowiem w roku 2020 nastąpił ich wzrost wg obu powyższych metodologii, w ujęciu nominalnym i w relacji do PKB”.

Stwierdził też, że „trudno odnieść się do przedstawionych przez Eurostat wartości. Wymaga to analizy zastosowanej przez Eurostat metodologii liczenia przedmiotowych nakładów, a także ewentualnych modyfikacji przyjętej metodologii na przestrzeni lat”. Rybarczyk zapewnił również, że resort podejmie działania w celu wyjaśnienia różnic pomiędzy danymi prezentowanymi przez Eurostat a danymi Głównego Urzędu Statystycznego i Ministerstwa Zdrowia.

Metodologia pierwsza 

Jak informuje przedstawiciel rządu, zgodnie z obowiązującą i stosowaną w trakcie prac budżetowych metodologią liczenia publicznych nakładów na ochronę zdrowia wykonane publiczne nakłady na ochronę zdrowia wyniosły: 

• w 2019 – 102,6 mld zł, co stanowi 4,51 proc. PKB, 
• w 2020 – 116,3 mld zł, co stanowi 5 proc. PKB. 

Oznacza to, według danych MZ, wzrost nominalnie o 13,7 mld zł, a w relacji do PKB o 0,49 punktu proc. 

Zgodnie z art. 131c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych na finansowanie ochrony zdrowia przeznacza się corocznie środki finansowe w wysokości nie niższej niż 7 proc. produktu krajowego brutto.

Metodologia druga 

Druga z metodologii, na które powołał się Rybarczyk, to metodologia Narodowego Rachunku Zdrowia. Jest ona stosowana przez Główny Urząd Statystyczny w celu przekazania informacji o wydatkach na ochronę zdrowia do organizacji międzynarodowych i służy porównaniom międzynarodowym. 

Szczegółowe informacje w tym zakresie opublikowano w informacji sygnalnej GUS 31 sierpnia 2021 roku. Zgodnie z tymi danymi wydatki publiczne na ochronę zdrowia w: 

• 2019 roku wyniosły 106,1 mld zł, co stanowi 4,6 proc. PKB, 
• 2020 roku wyniosły 121,5 mld zł, co stanowi 5,2 proc. PKB. 

Oznacza to, że – również według metodologii Narodowego Rachunku Zdrowia – publiczne nakłady na ochronę zdrowia istotnie wzrosły w roku 2020 w stosunku do roku 2019. Dotyczy to zarówno wartości nominalnych (+15,4 mld zł), jak i relacji do PKB (+0,6 punktu proc). 

Wpis Ministerstwa Zdrowia

Ministerstwo odniosło się do danych Eurostatu również na Twitterze, gdzie zamieściło wykres przedstawiający nakłady na ochronę zdrowia w kolejnych latach jako procent wzrostu PKB.

ℹ️ W związku z prezentowanymi w sferze medialnej wartościami nakładów na ochronę zdrowia Eurostatu, prezentujemy dokładne wartości % wzrostu PKB w tym zakresie. (1/3) pic.twitter.com/IX2xi3FysN

— Ministerstwo Zdrowia (@MZ_GOV_PL) November 25, 2021

Internauci zwrócili jednak uwagę, że wykres jest przeskalowany i zawiera nieskorelowane ze sobą informacje: „5.69% jest z 4x wyższe od 4.45%” czy „Czemu na wykresie poprzedni przyrost o 0,32% jest niższy niż ostatni który jest o 0,19%?” – zastanawiali się.

Jeden z użytkowników udostępnił swój wykres przedstawiający rzeczywisty stosunek wydatków na ochronę zdrowia w stosunku do PKB, licząc od 2005 roku.

Pan Minister dziś na konferencji, nie ma czasu, więc zrobiłem wykres poprawnie. Nie ma za co! pic.twitter.com/uin4PKCeZj

— Stacja138 (@stacja138) November 25, 2021

Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało też, że szerszy komentarz do danych Eurostatu przedstawi „po dokładnej analizie metodologii (oraz jej zmiany na przestrzeni lat), przyjętej przez Europejski Urząd Statystyczny”.

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

Wpłacam