Polska liczy na unijną pomoc finansową ws. uchodźców

17 kwietnia Komisja Europejska poinformowała o dodatkowych 50 mln euro z budżetu unijnego, które będą przeznaczone na zaspokojenie najpilniejszych potrzeb humanitarnych Ukraińców.

Oczekiwania Polski są jednak wyższe. 19 kwietnia minister zdrowia Adam Niedzielski na antenie TVN24 przekazał, że Polska, razem z 11 innymi krajami, wystąpiła o środki na pomoc dla ukraińskich uchodźców.

Również 19 kwietnia premier Mateusz Morawiecki spotkał się w Rzeszowie z przewodniczącym Rady Europejskiej Charlesem Michelem.

Adam Bielan krytykuje KE i przywołuje przykład Turcji

W Porannej Rozmowie Gazeta.pl gościł Adam Bielan, który wypowiedział się m.in. na temat pomocy dla uchodźców z Ukrainy. Europoseł skrytykował Komisję Europejską za opieszałość w udzielaniu Polsce pomocy. Przypomniał też, że przed laty, w związku z falą uchodźców z Syrii, niebędąca członkiem UE Turcja otrzymała od Unii wsparcie finansowe. Więcej na ten przeczytasz w jednej z naszych analiz.

Bielan zauważył, że kwoty, które Polska potencjalnie może otrzymać z UE, należy „umieścić w odpowiedniej perspektywie”. Według europosła skala i tempo przybywania uchodźców z Ukrainy do Polski są o wiele większe, niż miało to miejsce, chociażby w czasie eskalacji wojny w Syrii, przed którą ludzie uciekali głównie do Turcji.

Dodał też, że obecnie Polska oferuje uchodźcom znacznie bardziej zaawansowaną pomoc, niż czynili to Turcy wobec Syryjczyków.

Wojna w Syrii i kryzys uchodźczy

Od 15 marca 2011 roku w Syrii trwa wojna domowa między siłami wiernymi prezydentowi Baszszarowi al-Asadowi a opozycją. Do 31 marca br. z kraju wyjechało ponad 5,7 mln uchodźców.

Pierwszy milion syryjskich uchodźców przybył do Turcji w październiku 2014 roku – na krótko po tym, jak na terenach Syrii i Iraku kontrolowanych przez sunnickich bojowników ogłoszono powstanie Państwa Islamskiego. W sierpniu 2014 roku USA rozpoczęły ataki lotnicze na ISIS, a w konflikt bezpośrednio zaangażowała się też Rosja.

Reakcja Turcji w pierwszych latach kryzysu

W listopadzie 2012 roku – przeszło półtora roku po wybuchu wojny – Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej pisało:

W czerwcu 2013 roku turecki resort ds. zarządzania klęskami żywiołowymi i sytuacjami kryzysowymi poinformował, że Turcja wydała 1,5 mld dolarów na pomoc uchodźcom syryjskim, w tym na zapewnienie im opieki zdrowotnej.

W tym czasie usługi medyczne świadczone były za pośrednictwem przychodni podstawowej opieki zdrowotnej, 112 punktów pogotowia ratunkowego oraz szpitali namiotowych. Tysiące poważnie rannych Syryjczyków zostało przywiezionych do Turcji w celu przeprowadzenia operacji ratunkowych lub intensywnej opieki. W placówkach ambulatoryjnych zarejestrowano też ponad 1,2 mln konsultacji pacjentów obejmujących syryjskich uchodźców.

Regulacja prawna statusu uchodźców w Turcji

W październiku 2014 roku – dokładnie w tym samym czasie, kiedy do Turcji trafił pierwszy milion uchodźców z Syrii – status prawny Syryjczyków w Turcji został usystematyzowany wraz z ustanowieniem rozporządzenia o ochronie tymczasowej.

Na jego mocy obywatelom syryjskim, którzy przybyli do Turcji w związku z wydarzeniami w Syrii po 28 kwietnia 2011 roku, rząd Turcji zapewnia ochronę tymczasową. Taką ochroną jest obecnie objętych 98,5 proc. Syryjczyków przebywających w większości w obozach (przy czym, według szacunków, wciąż przeszło 55 tys. Syryjczyków przebywa w Turcji nielegalnie).

Jednym z ważniejszych wysiłków Turków na rzecz ułatwienia dostępu Syryjczykom do opieki medycznej było utworzenie w 2016 roku Ośrodków Zdrowia dla Migrantów, w których pracują syryjscy lekarze. Projekt został wsparty funduszami Unii Europejskiej.

Inny program, Syrians Under Temporary Protection (SUTP), zapewnia uchodźcom i społecznościom ich przyjmującym wsparcie zawodowe, przede wszystkim szkolenia, kursy językowe, doradztwo zawodowe i usługi pośrednictwa pracy.

Dostęp do edukacji dla dzieci uchodźców

Nie oznacza to jednak, że wcześniej syryjskie dzieci nie uczęszczały do tureckich szkół. Jak podaje UNICEF, w latach 2014–2015 liczba uczniów z Syrii w szkołach w Turcji wynosiła 230 tys. (z czego 69 tys. stanowiły dziewczęta).

Uregulowanie statusu dzieci uchodźców w systemie szkolnictwa przyczyniło się do znacznego wzrostu liczby syryjskich uczniów, których w latach 2020–2021 było już 774 257 (w tym 379 432 dziewcząt).

Według stanu na czerwiec 2021 roku Turcja przyjęła łącznie 1,7 mln syryjskich dzieci-uchodźców.

Polska pomoc dla uchodźców z Ukrainy

12 marca Sejm przyjął ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Zawiera ona przepisy zapewniające legalny pobyt w naszym kraju obywatelom Ukrainy, a także regulujące m.in. kwestie związane z edukacją uchodźców. O przepisach dotyczących korzystania przez uchodźców z Ukrainy z polskich szkół piszemy w jednej z naszych analiz. Zapoznasz się z nią tutaj.

Wszystkie osoby, które uciekły przed wojną w Ukrainie i posiadają zaświadczenie wystawione przez polską Straż Graniczną lub w dokumencie podróży mają odcisk stempla Straży Granicznej RP z datą od 24 lutego 2022 roku, mogą bezpłatnie korzystać z polskiej opieki medycznej i ochrony zdrowia.

Ponadto ustawa umożliwia nadanie obywatelom Ukrainy numeru PESEL, który ułatwia korzystanie m.in. z systemów dotyczących ubezpieczeń społecznych (ZUS), ubezpieczeń zdrowotnych (eWUŚ), a także ubezpieczeń prywatnych.