Debata europejska w TVP

5 czerwca na antenie TVP mogliśmy zobaczyć debatę polityków reprezentujących komitety wyborcze, które wystawiły kandydatów i kandydatki do Parlamentu Europejskiego. Redakcja Demagoga słuchała jej na żywo i sprawdzała weryfikowalne wypowiedzi. Efekty naszej pracy możesz zobaczyć w serwisie X.

Jedną z osób biorących udział w programie był Konrad Berkowicz z ramienia komitetu Konfederacja Wolność i Niepodległość. W trakcie debaty poseł podkreślił, że jego zdaniem o bezpieczeństwo powinniśmy dbać w ramach NATO, a nie UE.

Skontrastował ze sobą wydatki UE na wspólną politykę obronną z kosztami, jakie gospodarka ponosi z powodu dyrektyw unijnych. Jako przykład wskazał koszty wynikające z konieczności dostosowania linii produkcyjnych w rozlewniach do nowych nakrętek przytwierdzonych do butelek.

Dyrektywa SUP i ograniczenie plastiku

W czerwcu 2019 roku przyjęta została dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. To tak zwana dyrektywa SUP (ang. single-use plastic). 

Chodzi przede wszystkim o ograniczenie użycia produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, na przykład z plastiku. Celem tego rozwiązania jest ograniczanie negatywnego wpływu takich produktów na środowisko oraz promowanie przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym.

Założenia tej dyrektywy zostały wprowadzone w Polsce na mocy przyjętej w kwietniu 2023 roku ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw.

Nakrętki – o co z nimi chodzi?

Przyjęta ustawa wprowadziła od 1 stycznia 2024 roku nową opłatę za pojemniki i kubki jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Dotyczy to sektora handlu i gastronomii, a także automatów sprzedających. 

Oprócz tego na mocy omawianej ustawy wprowadzono obowiązek stosowania zakrętek i wieczek z tworzyw sztucznych trwale przymocowanych do tych pojemników, na przykład butelek lub kartonów (art. 14b). 

Prognoza PwC

Prace nad unijną dyrektywą były prowadzone już w 2018 roku. Wtedy to Europejska Organizacja Producentów Napojów Bezalkoholowych (UNESDA) opublikowała szacunki pochodzące z raportu PwC, według których koszty dostosowania do nowych wymogów ok. 1350 linii rozlewowych w całej UE sięgną od 2,7 mld euro do 8,7 mld euro. W przeliczeniu na złotówki według kursu z dnia debaty jest to od 11,63 mld zł do 37,48 mld zł.

W szacunkach wzięto pod uwagę zarówno „koszty inwestycji kapitałowych, a także znaczne straty produktywności i przestoje w istniejących operacjach podczas rekonfiguracji linii”.

Pamiętajmy, że są to szacunki, a nie ostateczne koszty. Nie dysponujemy pełnymi danymi dotyczącymi tego, jaki koszt poniosły wszystkie przedsiębiorstwa w całej Unii Europejskiej oraz w Polsce.

Polscy komentatorzy przedstawiają kwoty

W mediach pojawiają się wypowiedzi polskich przedsiębiorców na temat nowych nakrętek. Prezes firmy Mlekpol Tadeusz Mroczkowski w wypowiedzi dla Portalu Samorządowego przyznał, że jego firmę zmiana kosztowała 30 mln zł. 

Natomiast zupełnie inną perspektywę przedstawił portal z informacjami na temat inwestowania FXMAG. Redaktor tego portalu wyjaśnił, że przedstawiony w raporcie PwC (cytowanym przez UNESDA) scenariusz się nie spełnił. Koszt 8,7 mld euro dotyczył sytuacji, w której zmiany wymagałyby nie tylko nakrętki, ale też kształtu szyjki butelki. 

Ponadto szacunki przewidywały, że przepisy wejdą w życie od 2022 roku, a stało się to dwa lata później. To dało przedsiębiorcom więcej czasu na przygotowanie i mogło zmniejszyć straty wynikające z przestoju w produkcji.