Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
Osoby z niepełnosprawnością oczekują wdrożenia konwencji ONZ
Osoby z niepełnosprawnością oczekują wdrożenia konwencji ONZ
My nie mamy wdrożonej konwencji praw osób z niepełnosprawnościami. A to właśnie z tej konwencji wynika jasno, że ma być niezależne życie, usługi asystenckie itd.
- Polska podpisała Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych w 2007 roku, natomiast do jej ratyfikacji doszło w 2012 roku.
- 10 lat później Polska nadal jest na etapie wdrażania postanowień konwencji. W trakcie przygotowywania jest ustawa o wyrównaniu szans osób z niepełnosprawnościami, która ma pomóc w tym procesie. Deklarowany termin realizacji projektu to koniec października br.
- W 2018 roku Komitet ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami wydał szereg rekomendacji dla Polski, wśród których znalazło się przyjęcie ogólnokrajowej strategii na rzecz wdrożenia konwencji. Następny przegląd i publikację kolejnych rekomendacji przewidziano na 2026 rok.
- W związku z tym wypowiedź oceniamy jako prawdziwą.
Osoby z niepełnosprawnościami protestują w Sejmie
6 marca osoby z niepełnosprawnościami i ich opiekunowie wrócili do całodobowego protestu w budynku Sejmu. Podobne akcje przeprowadzono w 2014 roku i 2018 roku. Protestujący domagają się podniesienia renty socjalnej do wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Powstał obywatelski projekt ustawy w tej sprawie, pod którym podpisało się blisko 200 tys. osób. Iwona Hartwich, jedna z liderek protestu, deklaruje, że akcja będzie trwała tak długo, aż Sejm zajmie się projektem.
Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych. Polska wciąż ją wdraża
Podczas rozmowy z dziennikarzem RMF FM na temat protestu Iwona Hartwich powiedziała, że Polska nadal nie wdrożyła Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. Nasz kraj podpisał ją w 2007 roku, a ratyfikował we wrześniu 2012 roku. Konwencja ma na celu zapewnienie osobom z niepełnosprawnościami równego traktowania z innymi obywatelami we wszystkich aspektach życia.
Wciąż jesteśmy na etapie wdrażania postanowień konwencji w życie. Organem monitorującym ten proces w Polsce jest Rzecznik Praw Obywatelskich. W 2018 roku Komitet ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami wydał szereg rekomendacji dla Polski, wśród których znalazło się przyjęcie ogólnokrajowej strategii na rzecz wdrożenia konwencji. Kolejne rekomendacje zostaną wydane w 2026 roku.
Problemy z wdrożeniem konwencji
W listopadzie 2022 roku odbył się VIII Kongres Osób z Niepełnosprawnościami, na którym dyskutowano o trudnościach związanych z wdrażaniem postanowień konwencji. Rzecznik Praw Obywatelskich mówił o konieczności deinstytucjonalizacji systemu wsparcia, aby państwo mogło zapewnić osobom z niepełnosprawnościami prawo gwarantowane przez art. 19 konwencji, czyli prawo do niezależnego życia.
Czym jest deinstytucjonalizacja? Jak wyjaśnia RPO, to odejście od opieki w dużych instytucjach na rzecz zapewnienia wsparcia w środowisku lokalnym, przede wszystkim w miejscu zamieszkania, z udziałem np. asystenta osobistego.
RPO i organizacje społeczne apelują o deinstytucjonalizację systemu wsparcia już od lat. W 2018 roku Komitet do spraw Praw Osób z Niepełnosprawnościami postępy w tym obszarze określił mianem „krytycznej stagnacji”.
Rząd o działaniach zmierzających do wdrożenia konwencji
W czerwcu 2022 rząd przyjął Strategię Rozwoju Usług Społecznych do 2030 roku, która zakłada przejście od opieki o charakterze instytucjonalnym do opieki świadczonej w środowisku rodzinnym i w społeczności lokalnej.
Z kolei we wrześniu 2021 roku Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zadeklarowało przygotowanie ustawy o wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnościami. Ma ona umożliwić pełne wdrożenie konwencji ONZ. Deklarowany termin realizacji projektu to koniec października br.
Niepełnosprawni bez możliwości skargi?
RPO zaznacza, że Polska nadal nie ratyfikowała Protokołu Fakultatywnego do Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Daje on osobom z niepełnosprawnościami możliwość składanie skarg indywidualnych do ONZ w sprawie nieprzestrzegania założeń konwencji.
Minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg powiedziała, że Polska nie planuje ratyfikacji tego dokumentu. W odpowiedzi do RPO czytamy jasno „ratyfikacja nie jest planowana”. Dalej Ministerstwo przekonuje:
„Jeszcze raz pragnę podkreślić, że brak ratyfikacji protokołu przewidującego procedurę skargową w najmniejszym stopniu nie oznacza, że Polska nie przestrzega Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, bądź że może odstąpić od gwarantowania praw przewidzianych przez Konwencję. Nie oznacza to także, by zamknięta była sądowa droga dochodzenia realizacji praw osób niepełnosprawnych – sądy mają możliwość orzekania nie tylko na podstawie ustaw krajowych, ale także nadających się do bezpośredniego stosowania postanowień Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych”.
Równocześnie RPO podkreśla, że środowisko osób z niepełnosprawnościami oczekuje ratyfikacji dodatkowego protokołu, o czym świadczą zarówno postulaty zawarte w tzw. społecznym raporcie alternatywnym, jak i petycje oraz interpelacje poselskie.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter