Organ państwowy zwany potocznie Państwową Komisją ds. pedofilii powstał na mocy ustawy z 30 sierpnia 2019 roku. Jego pełna nazwa brzmi: Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15. Zgodnie z przywołaną ustawą, komisja powinna mieć 7 członków, a obecnie jest ich 5. Jak to się stało?

Rząd reaguje na ujawnienie przypadków pedofilii 

Przypomnijmy, w jakich okolicznościach powstała komisja. W 2019 roku premierę miał film braci Sekielskich o pedofilii w Kościele – „Tylko nie mów nikomu”. Ujawnił on kolejne przypadki wykorzystywania dzieci przez duchownych. Sprawy były przez lata ukrywane, a ofiary na próżno szukały sprawiedliwości dla swoich oprawców.

Dokument wywołał ogólnokrajową dyskusję na temat problemu pedofilii w Kościele. Doszło nawet do protestów osób, które domagały się rozliczenia instytucji z krzywdzenia dzieci. Wobec tych głosów rząd zaproponował, aby przypadkami pedofilii – nieważne, czy w Kościele, czy w innych instytucjach lub społecznościach – zajęła się specjalna komisja.

Zapowiedź powołania komisji pojawiła się jeszcze w tym samym miesiącu, w którym premierę miał dokument Sekielskich. Premier Morawiecki powiedział, że komisja powstanie, aby uniknąć przypadków tuszowania pedofilii.

Podzielam obawy i refleksje różnych komentatorów, którzy mówią o tym, że często to się odbywa w pewnych grupach zamkniętych. Tego typu niedobre działania – powiedział na konferencji prasowej premier Morawiecki.

Komisja ds. pedofilii. Jak wyłoniono skład?

Jak już wiemy, ustawowo komisja liczy 7 członków – a przynajmniej powinna. Trzech z nich powołuje Sejm większością 3/5 głosów przy obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Po jednym z kolei powołują Senat, prezydent, premier i Rzecznik Praw Dziecka (art. 6). 

Uszczuplony skład komisji

Wypowiedź Błażeja Kmieciaka dotyczy członkini powołanej przez premiera Mateusza Morawieckiego w maju 2020 roku. Była to Elżbieta Malicka, była nauczycielka i dziennikarka, zawodowo związana również ze służbą zdrowia.

Sejm zwleka z powołaniem członka komisji

W komisji obecnie zasiada tylko pięć osób – brakuje też członka powoływanego przez Sejm. Krótko przed Malicką z komisji odszedł bowiem Andrzej Nowarski, zastępca przewodniczącego tego organu. Nie podał bezpośrednich powodów swojej decyzji.

Sejm do tej pory nie powołał nikogo na miejsce Nowarskiego. Marek Ast, szef sejmowej komisji sprawiedliwości, przyznał w rozmowie z mediami, że Sejm najprawdopodobniej zajmie się tym dopiero w nowej kadencji.

Na razie nie ma planów w tej sprawie na najbliższe posiedzenie i raczej tą sprawą będzie musiał zająć się Sejm kolejnej kadencji – powiedział Marek Ast.

Komisja ds. pedofilii bez przewodniczącego

To jednak nie koniec braków w tym organie państwowym. Komisja nie ma także przewodniczącego i to od kilku miesięcy. Pod koniec lutego tego roku z tej funkcji zrezygnował Błażej Kmieciak, który jednak pozostał w komisji i jest teraz jej rzecznikiem. Przewodniczącym był jeszcze do połowy kwietnia. 

Kmieciak wyjaśnił w swoim oświadczeniu, że powodem jego decyzji była przyjęta w styczniu 2023 roku nowelizacja ustawy o komisji. Stwierdził, że stała się ona quasi-sądem. Komisja zyskała nowe uprawnienia, m.in. może występować w roli oskarżyciela posiłkowego.

Afera pedofilska w świecie youtuberów

Temat Państwowej Komisji ds. pedofilii powrócił w tegorocznej kampanii wyborczej przy okazji ujawnienia kontaktów niektórych polskich youtuberów z osobami nieletnimi. Stało się to m.in. za sprawą głosów dorosłych już dzisiaj ofiar, jak i innego znanego youtubera – Wardęgi. Na te doniesienia zareagował Zbigniew Ziobro. 

– Najważniejsze jest dobro osób pokrzywdzonych. Aby organy ścigania mogły skutecznie działać, niezbędna jest współpraca ze strony ofiar oraz osób, które mają wiedzę na ten temat – powiedział minister sprawiedliwości. W tej sprawie śledztwo prowadzi Prokuratura Okręgowa w Warszawie. 

Donald Tusk z kolei skrytykował Państwową Komisję ds. pedofilii. Uznał fakt, że została ona powołana, ale stwierdził, że w rzeczywistości nie zrobiono nic w celu skutecznej walki z pedofilią w Polsce. Jego wypowiedź oceniliśmy w osobnej analizie.